مشکل نوسان برق در منزل موضوعی است که بسیاری از ما با آن رو به رو شده‌ایم. گاهی به دلایل مختلف این مشکل به یک دغدغه روزانه تبدیل می‌شود. نوسانات برق در منازل یکی از دلایل اصلی آسیب رساندن به وسایل الکترونیکی مانند یخچال، تلویزیون، کولر گازی و سایر دستگاه‌های گران قیمت خانگی است.
اما علت نوسان برق در منزل چیست؟ چگونه می‌توان از بروز این مشکل جلوگیری کرد؟ برای پاسخ دادن به این سؤالات و بررسی راه حل‌های رفع این مشکل مهم با ما در ادامه این مطلب همراه باشید.
نوسان برق چیست؟
برق شهری در هر کشوری دارای مشخصه‌های ثابتی است که در بخش خانگی این کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد. لوازم برقی نیز با همین مشخصات ساخته و روانه بازار می‌شوند. به این ترتیب این وسایل برقی در رنج مشخصی کار می‌کنند.
افزایش یا کاهش میزان جریان برق و تغییر رنج آن، به نوسان برق در منزل مشهور شده است. دلایل مختلفی مانند رعد و برق، نشتی جریان از کابل ها، بارش باران و خیس شدن مسیر سیم کشی از دلایلی هستند که معمولاً باعث ایجاد نوسان برق منتقل شده از نیروگاه‌ها به شهرها و منازل می‌شوند.
همچنین بخوانید: انواع مشکلات برق شهری چیست؟
دلایل نوسان برق خانه چیست؟
وجود نوسان در جریان برق موضوعی است که همه افراد به نوعی با آن سروکار داشته اند. نوسان جریان الکتریکی از عامل های مهم خرابی و آسیب دیدن لوازم و تجهیزات برقی مورد استفاده در منزل به شمار می رود.
برای جلوگیری از کم و زیاد شدن برق در خانه در وهله اول باید منشا و علت نوسان برق در ساختمان را جستجو کرد. به طور کلی، علل و عوامل مختلفی می تواند منجر به نوسان الکتریکی در سیستم برق کشی ساختمان شوند که در این مطلب به آنها اشاره خواهیم کرد.
1- اتصالی یا جرقه الکتریکی
علت نوسان برق در ساختمان می تواند نشات گرفته از وجود خرابی و اتصالی در برق خانه باشد. استفاده از سیم های غیر استاندارد و بی کیفیت می تواند در مواقع بار الکتریکی زیاد، موجب اتصالی و معیوب شدن سیم ها و اتصالات شود.
همچنین، برخورد رعد و برق با سیم ها و اتصالات نیز می تواند آسیب دیدگی و خرابی خطوط برق را در پی داشته باشد. علاوه بر این، اتصالی سیم های برق می تواند منجر به کاهش طول عمر و خرابی و آسیب دیدن وسایل و لوازم برقی شود.
برای حل این مشکل در ابتدای امر می بایست: از خرابی و فرسودگی سیم ها و اتصالات سیستم برق داخلی ساختمان اطمینان حاصل نمود. در صورت فرسودگی و خرابی سیم ها، برای تعویض سیم های برق بایستی از برقکاران حرفه ای کمک بگیرید.
استفاده از سیم های استاندارد و باکیفیت و مرغوب، در کاهش و به حداقل رساندن مشکلات ناشی از نوسان و اضافه بار الکتریکی مؤثر و تاثیرگذار است.
2- اضافه بار الکتریکی علت نوسان برق ساختمان
جریان الکتریکی اضافه و مازاد را می توان از دیگر دلایل و علت نوسان برق در ساختمان برشمرد. در برخی مواقع توان مصرفی تجهیزات و لوازم روشنایی مانند لامپ، از میزان وات قابل تحمل آن بسیار بیشتر و بالاتر می‌باشد.
در چنین شرایطی و به علت تولید گرمای زیاد، احتمال ذوب شدن عایق ها و سوکت های سیم ها و اتصالات افزایش پیدا می کند. همچنین، گرمای زیاد موجب تولید جرقه و حتی بروز حوادثی خطرناک مانند آتش سوزی می شود.
خاموش شدن مرتب و پیاپی جریان برق ساختمان، حکایت از وارد شدن بار الکتریکی اضافه و مازاد به مدار دارد.
استفاده از دستگاه استبلایزر یا تثبیت کننده جریان برق، از بهترین راهکارها برای رفع این مشکل می باشد. جبران افت ولتاژ و تثبیت جریان برق، از وظایف این دستگاه به شمار می آید. دستگاه استبلایزر ضمن جلوگیری از نوسان و افت ولتاژ الکتریکی، مانع از قطع شدن جریان برق و متعاقب آن، آسیب و صدمه دیدن لوازم و وسایل برق می‌شود.
3- عدم وجود قطع کننده جریان الکتریکی مدار
از دیگر دلایل و علت کم و زیاد شدن برق می توان به عدم وجود قطع کننده جریان برق باقی مانده در مدار الکتریکی (RCCB)، اشاره نمود. کلید محافظ جان از تجهیزاتی بوده که در مواقع بروز نوسان و اختلاف میان جریان رفت و برگشت، نسبت به قطع مدار اقدام می کند. در نتیجه این امر از بروز حوادث احتمالی نظیر برق گرفتگی و آتش سوزی به نحو مطلوب جلوگیری می شود.
عدم تعبیه این تجهیز می تواند مشکلات متعددی را در مواقع نوسان جریان الکتریکی برای لوازم برقی ایجاد کند.
4- فرسودگی و خوردگی سیم ها از دیگر دلایل کم و زیاد شدن برق
فرسوده شدن و خوردگی سیم ها و اتصالات، از دیگر دلایل شایع مشکل نوسان جریان الکتریکی در سازه های ساختمانی و مسکونی محسوب می شود. فرسودگی سیم ها در صورت متصل شدن به سوئیچ های جدید و سالم، موجب شل شدگی و پیچ خوردگی و به تبع آن، نوسان جریان الکتریکی در سیستم سیم کشی داخلی ساختمان می شود.
همچنین، در صورت پیچ خوردگی سیم ها و اتصالات، می بایست نسبت به آزاد کردن سیم ها و قرار دادن آنها در ترمینال های اتصال مبادرت ورزید.
5- خروجی دارای ظرفیت کم علت نوسان برق ساختمان
در برخی مواقع، خروجی کم ظرفیت می تواند علت قطع و وصل شدن برق در خانه باشد. در بسیاری از خانه‌ها به منظور دریافت جریان الکتریکی با شدت و توان بیشتر، از سیم ها و کابل های برق دارای قدرت بالا استفاده می‌گردد.
همخوانی نداشتن میزان و توان خروجی و ورودی جریان الکتریکی، می تواند مشکلاتی را در سیستم برق کشی ساختمان ایجاد کند. استفاده از محافظ های باکیفیت و مشورت گرفتن از متخصصان تعمیرات برق می تواند در رفع این مشکل کمک شایانی نماید.
6- شوک الکتریکی علت کم و زیاد شدن برق خانه
شوک الکتریکی را می توان از دیگر دلایل و علت نوسان برق در ساختمان قلمداد نمود. در صورت استفاده نادرست و غیر اصولی از جریان برق، شوک الکتریکی بروز پیدا می کند. این مشکل در سازه ها و ساختمان های قدیمی و دارای قدمت زیاد، بیشتر به چشم می خورد.
به طور معمول، شوک الکتریکی در مواقع خاموش یا روشن کردن یک وسیله برقی رخ می دهد. همچنین، قدیمی بودن سیستم سیم کشی ساختمان نیز در بروز این مشکل تاثیرگذار می باشد. برای رفع این مشکل، می بایست مشکلات و ایرادات موجود در سیم کشی ساختمان را به صورت اصولی و درست برطرف ساخت.
خرابی وسایل برقی به علت نوسان
مانند هر کشوری، برق شهری در کشور عزیز ما ایران نیز دارای مشخصه‌های استانداری برای رنج برق است. در ایران رنج برق منازل 220 ولت و 50 هرتز است. با توجه به این مشخصه‌های استاندارد، تمام لوازم خانگی تولید ایران یا لوازم الکتریکی که وارد بازار ایران می‌شوند نیز در این رنج مشخص بهترین عملکرد خود را دارند. نوسان برق در منازل به معنای افزایش یا کاهش این رنج است که می‌تواند باعث آسیب رساندن به دستگاه‌ها شود.
به طور معمول تا 5 درصد تغییر ولتاژ برق منازل مشکلی در کارکرد دستگاه‌ها ایجاد نمی‌کند. اما افزایش دامنه نوسان به بیش از 5 درصد خطرناک خواهد بود. بنابراین ولتاژ برق نباید از 230 بیشتر و از 210 ولت کمتر شود.
در اکثر دستگاه‌های خانگی نیز دامنه ولتاژ مجاز روی بدنه دستگاه یا در کاتالوگ آن درج شده است. شما می‌توانید با استفاده از دستگاه اهم متر یا مولتی متر ولتاژ برق منازل یا مدار در کارگاه‌ها و کارخانه‌ها را اندازه گیری کنید. دستگاه سنجش ولت با شناسایی ولتاژ دقیق مشخص میکند که برق منازل یا کارگاه در محدوده استاندارد قرار دارد یا خیر.
همچنین بخوانید: تاثیر نوسان برق بر لوزم خانگی
از کجا بفهمیم برق نوسان دارد؟
علت قطع شدن برق خانه یا علت کم و زیاد شدن برق خانه، خاموش شدن تلویزیون با کلید برق، علت جرقه زدن پریز برق، سوختن سیم کشی ساختمان، علت قطع و وصل شدن برق خانه و علت سوختن وسایل برقی چیزی نیست جز مشکلات برق ساختمان.
نادیده گرفتن ایرادات برقی در ساختمان منجر به بروز خسارات زیادی می شود. شاید بتوانید خسارات مالی را جبران کنید ولی برخی از آسیب های جانی به هیچوجه قابل جبران نیستند.
1- علت ضعیف شدن برق ساختمان و افت فشار برق واحد
زمانی که فشار برق ضعیف شود، دستگاه‌های برقی که به برق وصل هستند ممکن است بسوزند. این مشکل نیز زمانی اتفاق میافتد که شبکه برق شهری از کابل‌های بی‌کیفیت ساخته‌شده باشد.
وقتی‌که کابل برق شهری بی‌کیفیت باشد، زمان روشن شدن دستگاه برقی در منزل، ممکن است فشار برق بیش‌ازاندازه به آن وارد شود که موجب سوختگی و ازکارافتادن آن می‌شود. حل مشکل نوسان برق در طول عمر دستگاه های برقی تاثیرگذار است. در اغلب اوقات مهم ترین علت سوختن وسایل برقی نوسانات برقی است.
2- عدم کار کردن کلید برق
محصولاتی که غیراستاندارد باشند کلید اتصال برق آنها به‌درستی کار نمی‌کند. همچنین این مشکل می‌تواند از مشکل در سیم‌کشی یا مدار و یا پریز باشد.
3- سوسو زدن نور
حتماً تجربه کرده‌اید که در روزهای طوفانی زمانی که کابل‌ها توسط باد حرکت داده می‌شوند، نور چراغ‌ها کمتر می‌شود و سوسو می‌زند. این مشکل به دلیل عدم رعایت نکات ایمنی در نصب نیست بلکه می‌تواند به دلایلی همچون اتصالی برق رخ دهد و موجب آتش‌سوزی شود.
4- سوختن لامپ های روشن
اگر لامپ‌های منزل شما بیش‌ازاندازه می‌سوزد باید مواردی چون، ولتاژ بالا، سیم‌کشی ضعیف در مدار و برق و همچنین وجود توان بیشتر در سوئیچ دیمر، بررسی شود تا بتوان نقطه مشکل را یافت. همچنین زمان نصب لامپ‌هایی که به سقف می‌چسبند مثل هالوژن‌ها، نباید عایق آنها به اتصالات چسبیده باشد زیرا گرمای اتصالات به‌مرور موجب خراب شدن محافظ‌های حرارتی شده و ممکن است آتش‌سوزی رخ دهد.
5- هزینه ی بالای قبض برق ساختمان
اگر زمان دریافت قبض برق از مبلغی که روی آن درج‌شده شوکه می‌شوید باید بدانید که این هزینه زیاد، نشان از وجود مشکل در اتصالات برق ساختمان می‌باشد. صورت‌حساب برق را با تعمیر مدارهای آسیب‌دیده و یا تعویض سیم‌کشی اصلاح کنید.
همچنین زمانی که در حال استفاده از وسایل برقی نیستید آنها را از پریز جدا کنید. از وسایل برقی کم‌مصرف استفاده کنید. دستگاه‌هایی که موجب افزایش قدرت برق می‌شوند را شناسایی کنید.
روش های تشخیص علت قطع و وصل شدن برق خانه
برای تشخیص دلایل اصلی نوسان برق، علاوه بر ولتاژ و اهم که سنجش آن با اهم متر انجام می شود، شدت جریان مدار نیز باید سنجیده شود. با استفاده از دستگاه کلمپ متر یا همان مولتی متر کلمپی می توان جریان مصرفی هر یک از مصرف کننده ها را بررسی کرد.
بررسی جریان مصرف دستگاه های مختلف خانگی با استفاده از کلمپ متر به شما کمک می کند تا عیب های احتمالی مرتبط با نوسان برق در خانه را تشخیص دهید. دستگاه کلمپ متر برند کیس یکی از دستگاه‌های کاربردی و ارزان قیمتی است که دانشجویان یا تکنسین‌های برق می‌توانند از آن برای بررسی شدت جریان برق استفاده کنند.
یافتن علت کم و زیاد شدن برق خانه
دلایل زیادی برای نوسان برق در خانه یا کارگاه‌های صنعتی وجود دارد. بخشی از این دلایل مرتبط با شبکه سراسری انتقال برق هستند. مانند افزایش فشار بر شبکه، وجود اشکال در مسیر انتقال برق (رعد و برق، بارش باران و. . )، مشکلات مربوط به سیم کشی و مستهلک شدن ترانس ها.
اما بخشی دیگر، که در اکثر موارد علت اصلی نوسان برق در منزل هستند، به استفاده نامناسب مشترک از شبکه برق شهری ارتباط دارند. معمولاً موارد زیر مهم‌ترین دلایل ایجاد نوسان برق در خانه هستند:
- استفاده از دستگاه‌های پر مصرف به صورت همزمان
- استفاده از دستگاه‌هایی با ولتاژ القایی بالا مانند لوازم جوشکاری
- وجود دستگاه معیوبی که میزان مصرف برق آن ثابت نیست
- عدم استفاده از ظرفیت مناسب (کنتور تک فاز و سه فاز)
جلوگیری از نوسانات برقی در منازل
اولین قدم برای جلوگیری از نوسانات برق، پیدا کردن علت نوسان برق در منزل است. در بالا به دلایل اصلی وجود نوسان برق در خانه اشاره کردیم اما تشخیص اینکه دستگاه یا شبکه دچار مشکل هستند نیاز به ابزارهای سنجش دقیق دارد. به همین دلیل است که تکنسین‌های برق از مولتی متر کلمپی استفاده می‌کنند.
با استفاده از مولتی متر کلمپی می‌توانید با هزینه بسیار اندک ولتاژ شبکه را اندازه گیری کنید. همچنین این دستگاه به عیب یابی و پیدا کردن محل خرابی تجهیزات الکترونیکی نیز کمک می کند. بعد از پیدا کردن مشکل نوبت به رفع آن می‌رسد.
در صورتی که مشکل از برق شبکه سراسری است باید به حوادث شبکه برق محل زندگی خود اطلاع دهید تا مشکل را در اسرع وقت برطرف کنند. اگر مشکل از سیم کشی داخلی ساختمان است، بهتر است از یک تکنسین حرفه‌ای برق کمک بگیرید.
در نهایت خارج کردن لوازم برقی پرمصرف یا معیوب از شبکه راه حل آخر حل مشکل نوسانات برق است. در صورتی که ظرفیت اشتراک کافی نیست، می‌توانید با ارتقا از حالت تک فاز به سه فاز (380 ولت) و یا ارتقا کنتور تک فاز مشکل خود را حل کنید و دیگر نگران افت ولتاژ و نوسان برق در منزل نباشید.
همچنین بخوانید: کاربرد مولتی متر چیست؟ نحوه استفاده از آن
راه های محافظت و حل مشکل نوسان برق
برای آشنایی با روش های حل مشکل نوسان برق و جلوگیری از آسیب دیدن تجهیزات، ویدیوی زیر را مشاهده کنید.
حل مشکل نوسان برق با استفاده از محافظ برق
استفاده از محافظ برق اولین روش و عمومی ترین روشی که برای جلوگیری از آسیب دیدن وسایل برقی از آن استفاده میکنیم، محافظ برق های معمولی است که تقریبا همه با آن آشنا هستیم، از مزایای این سیستم قیمت مناسب آن نسبت به سایر روش ها است و همین یک مزیت باعث شده که عموم افراد به این روش روی بیاورند و از معایت آن، قطع کردن برق در هنگام نوسان است.
یعنی اگر در یک لحظه نوسانی حس کند و لتاژ شبکه پایین تر یا بالا تر از حد مجاز باشد، بلافاصله برق مصرف کننده را قطع میکند و بعد از گذشت چند ثانیه یا چند دقیقه مجدد برق را وصل می کند و این گزینه در مکان هایی که قطع نشدن برق برای ما مهم است و نمی خواهیم برق قطع شود مناسب نیست و از روش های دیگر استفاده می کنیم که در ادامه خدمت تان توضیح خواهم داد.
حل مشکل نوسان برق با استفاده از استابلایز
روش دوم استفاده از دستگاه استابلایزر است، این دستگاه کارش تثبیت برق و جبران افت ولتاژ است و چنانچه نوسان برق یا افت ولتاژ برق دارید بهترین گزینه استفاده از استابلایزر است، از مزایای استبلایزر عدم قطعی برق در حین افت ولتاژ و یا نوسان برق است چیزی که محافظ برق برایمان انجام نمی داد اما از معایب آن، قیمت بیشتر به نسبت محافظ برق است.
حل مشکل نوسان برق با استفاده از UPS
روش سوم استفاده از منایع تغذیه بدون وقفه یا UPS است که اغلب به عنوان برق اضطرای میشناسیم و این وسیله نیز در خروجی به ما برق ثابتی را می دهید که این هم می تواند باعث جلوگیری از آسیب دیدن وسایل برقی شود.
برای خرید بهترین باتری یو پی اس ویدئوی زیر را مشاهده نمایید:
