ترمزهای خودرو چه از نوع پایی و چه دستی برای داشتن بهترین عملکرد و راندمان باید هر چند وقت یکبار بررسی و بازدید شوند. ترمزهای دستی هر از گاهی به رگلاژ نیاز خواهند داشت که نحوه رگلاژ ترمزهای دستی به نوع خودرو و سیستم عملکرد ترمز بستگی دارد. با کیان باتری همراه باشید!
منظور از رگلاژ خودرو چیست؟
معنی لغوی کلمه رگلاژ به معنی تنظیم کردن و درست کردن است. این اصطلاح برای تنظیم کردن قسمت‌هایی از یک دستگاه، وسیله، لوازم و حتی ماشین به کار می‌رود. اما ما در اینجا قصد داریم در رابطه به رگلاژ خودرو صحبت کنیم.
رگلاژ خودرو مربوط به تنظیم کردن قسمت‌هایی میشود که با استفاده مداوم، تنظیمات اولیه‌شان بهم ریخته و دچار مشکل شده است و به‌درستی عمل نمی‌کنند. رگلاژ خودرو، خیلی سخت نیست و خودتان هم از پس آن برمی‌آیید.
رگلاژ خودرو شامل چه قسمت‌هایی میشود؟
قسمت‌هایی از خودرو که نیاز به رگلاژ دارند، شامل رگلاژ درب های خودرو، رگلاژ ترمز دستی، رگلاژ ترمز و رگلاژ کلاچ میشود. در ادامه بحث، در رابطه با تمامی موارد صحبت خواهیم کرد.
نحوه رگلاژ ترمز دستی چگونه است؟
عملکرد ترمزهای دستی خودرو برای آنکه هر دو چرخ عقب درگیر شده و عمل کنند، به این صورت است که یک سیم به اهرم وصل شده و با کشیدن آن قطعه T شکلی حرکت لولایی داشته و دو سیم متصل به چرخ‌های عقب همزمان به حرکت در می‌آیند یا در نوع دیگر به این شکل است که دو سیم کشیده شده و هر سیم ترمز یک چرخ عقب را درگیر میکند.
برای افزایش راندمان این ترمزها، باید به رگلاژ کردن ترمزهای کفشکی اقدام کرد. در واقع تنظیم مقدار کمی لقی بین لنت و کاسه به علت سایش لنتها صورت می‌گیرد که این مقدار لقی ثابت و پایدار نبود و باید به صورت دوره‌ای به رگلاژ مجدد سیستم ترمز اقدام کرد.
روش های رگلاژ ترمز کفشکی
برای افزایش راندمان ترمز های کفشکی لازم است لقی کمی بین لنت و کاسه وجود داشته باشد به علت سایش لنت ها مقدار لقی تنظیم شده ثابت و پایدار نیست بنابراین هر چند وقت یک بار سیستم ترمز نیاز به رگلاژ مجدد دارد.
عمل رگلاژ ترمز گاهی به صورت دستی و گاهی هم به صورت اتوماتیک طراحی می شود در صورت دستی بودن رگلاژ ابتدا به زیر محور چرخ جک زده شده پس از بلند شدن چرخ از زمین پیچ رگلاژ را می چرخانند تا کاسه ی چرخ با لنت ها تماس بگیرد سپس کمی پیچ رگلاژ را در جهت عکس پیچانده در لحظه ی تماس مختصر لنت با کاسه عمل رگلاژ خاتمه می پذیرد.
در صورت رگلاژ اتوماتیک با دنده ی عقب حرکت کرده به طور ناگهانی اهرم ترمز دستی را بکشید سپس با دنده مستقیم حرکت کرده دوباره اهرم ترمز دستی کشیده را بکشید این عمل آن قدر تکرار میشود تا پدال در ارتفاع بالاتری عمل کند در ضمن گاهی ترمز دستی روی میل گاردان خودرو نصب می شود مانند خودروی لندرور در این صورت با کشیدن اهرم ترمز دستی میل گاردان قفل شده در نتیجه چرخ های محرک خودرو هم قفل می شوند.
رگلاژ ترمز دستی ۴۰۵ و رگلاژ ترمز دستی تیبا
برای رگلاژ کردن ترمز دستی باید ابتدا ترمز را خوابانده و درب کنار ترمز دستی را باز کنید. بعد از باز کردن درپوش، یک پیچ رگلاژ مشاهده میکنید. آن را تا جایی که بالا آمدن ترمز دستی تا مرحله ۵ تیک آسان باشد سفت کنید. مراقب باشید که این پیچ زیاد سفت نشود، زیرا موجب آسیب به لنتها میشود.
با توجه به حساسیت بالای قطعه ترمز دستی، بهتر است تعمیر آن را به یک تعمیرکار بسپارید تا از بروز حوادث خطرساز جلوگیری شود.
آموزش رگلاژ ترمز دستی پراید و عیب یابی و علل آن
قبل از هر چیز یک نکته ای را باید بگوییم که تقریبا هیچ کس رعایت نمیکند. همواره موقع ترمز دستی کشیدن دکمه آن را فشار داده و بد دسته را بالا بکشید چرا که عدم این کار بمرور زمان به ترمز دستی تان آسیب وارد میکند و ضمنا ترمز دستی را تا میزانی کافی به تعداد دندانه ها بالا بکشید و تا نهایت تعداد دندانه ها بالا نکشید و خود این کار آسیب جدی وارد میکند به سیستم ترمز دستیتان
روش های رگلاژ ترمز دستی
روش اول
خودرو را در دنده عقب قرار داده، مسیر همواری را با سرعتی مناسب (کم نباشد) طی کنید و بصورت ناگهانی ترمز دستی را بکشید.اگر ترمز دستی مشکل جدی نداشته باشد شاید به همین راحتی مشکلتان حل گردد و البته تضمینی برای حل ماندن همیشگی آن نیست!
روش دوم
- در این مرحله باید دست به آچار شوید:
- دربی که کنار ترمز دستی هست را باز نمایید(دستی را بخوابانید قبلش)
- در آنجا یک پیچ رگلاژ وجود دارد که باید سفت گردد.
- پیچ را تا جایی سفت میکنید که ترمز دستی تا بالا آوردن پنج تیک (دندانه) تقریبا سفت گردد.
- از سفت کردن زیاد پیچ خودداری نمایید زیرا لنتها داغ می کند و خودرو بسختی حرکت میکند و لنت ترمز آسیب می بیند.
روش سوم
- خودرو را در یک سطح مسطح پارک نمایید.
- ترمز دستی را کامل بخوابانید.
- مهره رگلاژ را (برخلاف مرحله بالا) تا یکی دو دور شیار مانده به باز شدنش شل نمایید.
- حال ترمز دستی را به تعداد 4 الی 5 بار بطور پشت سر هم بالا و پایین بکشید.
- ترمز دستی را بخوابانید و خودرو را روشن نمایید.
- در حالت روشن، پدال ترمز را با نیروی زیاد سه بار فشار داده و رها کرده و در هر فشار حدود 3 الی 4 ثانیه فشار قوی را نگه دارید.
- پدال را در مرحله آخر فشار رها کرده و ماشین را خاموش کنید.
- پیچ رگلاژ را سفت کنید تا حدی که کشیدن ترمز به اندازه 9 دندانه کفایت کند.
و آخرین راه مانده…!
در صورت عدم موفقیت مراحل بالا نیاز به مکانیکی دارید اما اگر علل آن را میخواهید بدانید این علل و راهکارها عبارتند از:
- تمام شدن لنت های عقب
- نیاز به لنت کوبی
- نیاز به جمع کردن سیم های ترمز دستی
- مراجعه بو بوستر سازی و قوی کردن ترمز
- هواگیری ترمز ها
نکته:آچار مخصوص و مناسب برای اینکار استفاده نمایید که نامش آچار صلیبی هم هست
روشن شدن چراغ ترمز دستی
لامپ اخطار دهنده ترمزدستی به جهت جلوگیری از حرکت خودرو با ترمز دستی در جلو داشبورت کنار دیگر نشان دهنده ها قرار گرفته شده است. این چراغ هنگام استفاده از ترمز دستی روشن شده و راننده را از فعال بودن سیستم ترمز دستی آگاه می سازد.
این چراغ به خاطر اهمیت غیر فعال بودن ترمز دستی در هنگام رانندگی طراحی گردیده است گاهی اوقات برای همه ما پیش آمده است که در هنگام فعال بودن ترمز دستی به حرکت با خودرو پرداخته ایم خصوصا وقتی که ترمز دستی مدت مدید ی کار کرده و دیگر حساسیت لازم را ندارد و نیروی مقاوم محسوسی در برابر حرکت خودرو به وجود نمی آورد در چنین مواقعی (حرکت با ترمز دستی) باعث به وجود آمدن حرارت زیاد در سیستم ترمز میشود که باعث خراب شدن قسمتهای زیر می شود.
قسمت های آسیب پذیر در حرکت با ترمز دستی فعال
۱- لاستیک های سیستم ترمز 2- روغن ریزی از سیستم و همچنین به علت بالا رفتن حرارت در اغلب اوقات لنتها اصطکاک اولیه خود را از دست میدهند یا به قول معروف لنتها شیشه میکنند.
در همه این موارد رفع عیب مستلزم هزینه زیاد و تلف شدن وقت مصرف کننده میشود به همین علت این چراغ در جلو داشبورد طراحی و نصب گردیده که همه ما هشدار آن را در بعد از کشیدن ترمز دستی شاهد هستیم و خیلی وقتها ما را سر حواس میاورد تا ترمز دستی را غیر فعال کنیم (بخوابانیم) وسپس شروع به حرکت کنیم.
رگلاژ درب ماشین
درهای خودرو که شامل درهای جلو و عقب و درب کاپوت می‌شوند از بخش‌های بسیار محکم اتومبیل هستند که شاید کمتر از قسمتهای دیگر دچار مشکل و خرابی شوند. اما در اثر استفاده و بازوبسته شدن‌های متوالی، تنظیمات درها بهم خورده و ممکن است دچار مشکل شوند. مشکلاتی از قبیل بد بازوبسته شدن، با صدای بلند بازوبسته شدن و یا کامل چفت نشدن درها.
اینجاست که باید برای رگلاژ کردن درهای خودرو اقدام کنید.
عوامل خرابی و رگلاژ درب ماشین
تغییر شکل میله‌های سیستم مکانیکی درها
سیستم درهای خودرو به صورت مکانیکی عمل میکنند. به این صورت که با کشیدن دستگیره در، میله‌هایی که به آن متصل هستند به حرکت درآمده و ضامن از دور قلابی که به چارچوب گیر کرده آزاد میشود. حال اگر این میله‌های داخلی تغییر شکل دهند، با کشیدن دستگیره، نیروی کششی که برای باز شدن در نیاز است ایجاد نشده و در باز نمی‌شود.
فرسوده شدن فنر داخلی سیم فلزی درب خودرو
زمانی که برای باز کردن در، دستگیره را بکشید، متوجه کشیده شدن سیم فلزی و فنر داخلی خواهید شد. به محض رها کردن دستیگره، فنرها و قلاب به حالت قبل خود بازمی‌گردند. اما اگر این سیم فلزی و فنر فرسوده و خراب باشند، بازوبسته کردن در، با مشکل روبرو خواهد شد.
فرسوده شدن درزگیرهای درب خودرو
دورتادور قاب درب خودرو با یک نوار لاستیکی پوشانده شده که این نوار لاستیکی، فاصله بین درب و بدنه را پر میکند. وجود این لاستیک مانع نشت آب و ورود صدا به داخل کابین میشود. با گذشت زمان، این لاستیک هم فرسوده شده و دیگر کارایی قبل را ندارد. اینجاست که آب به داخل کابین نشت میکند و در حین حرکت، باد و صدای بلند، موجب آزار سرنشینان خواهد شد.
افتادگی درب خودرو
گاهی ممکن است در صورت بازوبسته کردن‌های مداوم درهای خودرو، یا زمان پولیش ماشین، فشار زیادی به در وارد کرده باشید که این موارد موجب افتاده شدن درها میشود که بعد از گذشت مدت زمانی، درهای خودرو دیگر در جای خود قرار نمی‌گیرد و یا به سختی بازوبسته می‌شوند. زیرا با افتادن درها، چفت خودرو و قلاب دیگر روی هم سوار نمی‌شوند.
نحوه رگلاژ درب خودرو
رگلاژ درب خودرو کاری تخصصی است و نیاز به مهارت کافی دارد. بهتر است این کار را به یک متخصص تعمیر خودرو بسپارید. اما اگر اصرار دارید که خودتان این کار را انجام دهید، باید جعبه ابزارتان را آماده کنید.برای این کار به تعدادی پیچ گوشتی، آچار و انبردست نیاز دارید.
- با استفاده از پیچ گوشتی تخت، پیچ‌های پنل داخلی در را باز کنید. با کمی فشار پنل را باز کنید تا بتوانید اجزای داخلی درب خودرو را مشاهده کنید.
- بعد از باز کردن پنل درب خودرو، بررسی کنید که کدامیک از قطعات در جای خود درست عمل نمی‌کنند. سپس آن را قطعه را تعویض و یا تعمیر کنید.
- برای رگلاژ افتادگی درب خودرو هم باید پیچ‌های طرفین درب را با آچار آلن سفت کنید تا درب در جای اولیه خود قرار گیرد.
رگلاژ کلاچ خودرو
رگلاژ کلاچ به معنای تغییر وضعیت در دو مهره انتهایی سیم کلاچ است. با شل و یا سفت کردن این دو مهره، می‌توان ارتفاع کلاچ را کم و یا زیاد کرد. برای این کار باید داخل موتور را نگاه کنید تا سیم کلاچ را بیابید. حال با چرخاندن این دو مهره، به راحتی قادر هستید ارتفاع کلاچ را تنظیم کنید.
اگر مهره‌ها را سفت کنید کلاچ بالاتر قرار می‌گیرد و اگر مهره‌ها را شل کنید، پدال کلاچ پایین‌تر رفته و درنتیجه دنده سریع‌تر درگیر میشود.
تنظیم سیم کلاچ پراید به صورت خودکار
به صورت تئوری، خود کلاچ باید بتواند فضای اطرافش را برای حرکت آزادانه تنظیم کند اما گاهی این روند به‌صورت خودکار دچار اختلال شده و نیازمند تسهیلگر خارجی است. اگر کلاچ از نوع هیدرولیک باشد که کار راحت‌تر خواهد بود.
ابتدا لازم است که ماشین را پارک کرده و در حالت ثابت (ترمز کامل) قرار دهید ماشین نباید در حال حرکت باشد و پیشنهاد میشود که حتما اتومبیل خاموش باشد)؛ سپس پای چپ را (که مخصوص کلاچ است) در زیر پدال قرار دهید و کمی به سمت بالا هدایت کنید.
در مرحله دوم، پای خود را روی پدال قرار داده و عمل تعویض دنده را انجام دهید و همزمان پدال را به پایین هدایت کنید. چند بار این کار را انجام دهید تا به صورت خودکار کلاچ فضای مورد نیاز خود را ایجاد کند. در حین انجام این مراحل به عملکرد پدال و دنده توجه کنید.
نرم کردن کلاچ خودرو
گاهی اوقات کلاچ به‌قدری سفت است که راننده در هنگام تعویض دنده احساس ناراحتی میکند. در این صورت باید برای نرم کردن کلاچ خودرو اقدام کنید. برای نرم کردن کلاچ پراید یا هر خودروی دیگر، ابتدا لازم است فضای موردنیاز پدال برای حرکت را فراهم آورید.
اگر سیستم کلاچ و گیربکس را بررسی کنید، خواهید دید که اگر فضای اطراف پدال کم باشد، چنگال کلاچ به‌خوبی عمل نمیکند؛ درنتیجه پدال سفت شده و دنده به‌راحتی تعویض نمی‌شود.
از طرفی اگر فضای اطراف پدال زیاد باشد، عملکرد کلاچ پایین آمده و پس از تعویض دنده ماشین به سمت جلو پرتاب میشود. پس برای رگلاژ کلاچ خودرو اول‌ازهمه باید از وجود یک فضای مناسب در اطراف پدال اطمینان حاصل شود. اگر این روش مؤثر واقع نشد، از روش تنظیم به‌صورت دستی استفاده کنید.
مقاله پیشنهادی: عوامل و نشانه های خرابی صفحه کلاچ خودرو
تنظیم سیم کلاچ پراید به‌صورت دستی
برای رگلاژ کلاچ خودرو در این روش ابتدا باید موتور ماشین را خاموش‌کنید و ترمزدستی را هم برای اطمینان بیشتر در حالت فعال قرار دهید. جایگاه صندلی راننده را تا جای ممکن به سمت عقب هدایت کنید تا فضای بیشتر برای مشاهده پدال داشته باشید.
در این مرحله باید کابل کلاچ را در پشت پدال بیابید. یک سیم بلند که در انتهای آن دو عدد مهره موجود است که به کمک این دو مهره می‌توانید میزان فضای اطراف پدال را تنظیم کنید و سفتی و نرمی پدال را تا حد زیادی کنترل کنید.
برای این که دقیق متوجه بشوید که نقطه مناسب پدال از نظر نرمی و سفتی کجاست، پیشنهاد می‌کنیم چند دور مهره‌ها را باز و بسته کنید و بعد از هر بار بستن یا باز کردن پدال را حرکت بدهید تا میزان دلخواه سفتی یا نرمی را پیدا کنید.
فقط یادتان باشد نه زیاد سفت کنید و نه خیلی شل و نرم. چراکه هردو در حین رانندگی ممکن است مشکل‌آفرین باشند. بعد از پیدا کردن نقطه درگیری چنگال کلاچ، کابل را در همان وضعیت ثابت کنید یعنی مهره‌ها را کاملا ببندید و محکم کنید و چند بار پدال را امتحان کنید تا از وضعیت مطلوب اطمینان حاصل کنید.
بعد از انجام این مراحل رگلاژ کلاچ خودرو شما به اتمام می‌رسد و پدال هم در وضعیتی مناسب قرار می‌گیرد. اگر در حین انجام این مراحل به مشکل برخوردید می‌توانید از افراد متخصص در این حوزه کمک بگیرید اما حتما این شانس را به خودتان بدهید که این مراحل را امتحان کنید.
