ضدیخ ها علاوه بر پیش‌گیری از یخ زدن موتور خودرو به هنگام فصل زمستان، از جوش آمدن ماشین و آب رادیاتور در فصل تابستان هم پیش‌گیری می‌کنند. سیستم خنک کننده پیشرانه نقشی بسیار مهمی در خودروی شما ایفا می کند. کارکرد صحیح آن منوط به مراقبت‌های دائمی شما دارد و نتیجه آن را در پیشرانه‌ای سالم و بدون ایراد خواهید یافت.
در این سیستم، مایعی به نام ضد یخ وجود دارد که از داغ شدن پیشرانه جلوگیری کرده و همچنین زمانی که در فصل زمستان خودرو را در بیرون پارک می‌کنید، از یخ زدن داخل موتور خودرو جلوگیری می‌نماید. می توان گفت که مایع حیات خودروی شما ضدیخ / ضدجوش است.
ضد یخ چیست و چه کاربردی دارد؟
ضد یخ نوعی ماده افزودنی است که به کمک آن میتوان نقطه انجماد مایعات پایه آبی را کاهش داد. در محیط‌های سرد، از مخلوط ضد یخ بمنظور کاهش نقطه انجماد مایعات استفاده می‌کنند. ضد یخ معمول که در فروشگاه‌ها یافت می‌شود، علاوه بر کاهش نقطه انجماد، نقطه جوش مایعات را نیز افزایش می‌دهد.
بنابراین در پاسخ نام دیگر ضد یخ چیست؟ باید گفت همان مایع خنک کننده یا ضد جوش است. در نتیجه، اگر از این مایعات به عنوان خنک‌کننده استفاده شود، می‌توانند دمای بالاتری را جهت خنک‌کنندگی تحمل کنند.
از آن‌جایی‌که آب، خواص مناسبی به عنوان خنک‌کننده دارد، از مخلوط آب و ضدیخ در موتورهای درونسوز بهره می‌گیرند. از جمله وظایف ضدیخ، جلوگیری از ترک خوردن محفظه‌ها و لوله‌های حاوی آب، به هنگام انجماد و منبسط شدن آن است.
مایع مبتنی بر اتیلن گلیکول است که با آب ترکیب شده و داخل سیستم خنک کننده موتور ریخته می‌شود. همان طور که از نام آن پیداست، ضد یخ موجب می‌شود تا مایع خنک‌کننده پیشرانه در دماهای زیر صفر درجه یخ نزند. مایع ضد یخ همچنین از خوردگی و فرسودگی قطعات پیش‌گیری کرده و تبادل دمایی میان پیشرانه و مایع خنک‌کننده را بهتر میکند.
منظور از مایع خنک کننده چیبست؟
خیلی ساده میتوان گفت که، خنک‌کننده مایعی است که در داخل مداری که طراح موتور خودرو تعیین کرده است جریان دارد و به کاهش دمای آن کمک میکند. اکثریت خودروهای مدرن و امروزی از سیستم خنک‌کننده مایع برای کاهش دما حین کار کردن استفاده می‌نمایند.
زمانی که در یک فروشگاه یا به صورت آ نلاین می‌خواهید ضد یخ یا مایع خنک‌کننده خریداری کنید، باید تفاوت بین این دو را به‌خوبی بدانید. اگر روی محصولی که خریداری کرده‌اید خنک‌کننده یا (Coolant) نوشته شده، باید بدانید که این محصول ترکیبی از ضدیخ و آب بوده و بدون اضافه کردن آب باید آن را به رادیاتور خودروی خود اضافه نمایید.
اگر روی محصول خریداری شده ضدیخ یا آنتی فریز (Antifreeze) نوشته شده باشد، حتماً قبل از استفاده داخل رادیاتور باید آن را با مقدار توصیه شده آب مخلوط کنید.
مقاله پیشنهادی: علت کاهش آب رادیاتور و رفع نشتی رادیاتور ماشین
اهمیت استفاده از ضد یخ در خودرو
پیش از تولید مایعی به نام ضدیخ، از آب خالص برای کاهش حرارت تولید شده در موتور خودرو استفاده می‌شد. اما استفاده از آب خالص مشکلاتی را نیز به همراه داشت. محدود بودن نقطه انجماد آب تا نقطه جوش آن که بازه صفر تا صد درجه سانتیگراد را شامل می‌شود باعث ایجاد مشکلاتی در فصول و جغرافیای مختلف می‌شد.
به عنوان مثال استفاده از آب خالص در مناطق بسیار سردسیر موجب یخ زدن سریع آب در مجاری آب موتور و رادیاتور شده و از آنجایی که انجماد آب در محدوده صفر تا 4 درجه سانتیگراد که آب موتور به تدریج شروع به یخ زدن می نماید، باعث افزایش حجم آن می‌گردد، ترکیدگی و ترک خوردن بدنه موتور و رادیاتور را به همراه دارد.
در نقطه مقابل، در مناطقی با آب و هوای بسیار گرم نیز استفاده از آب خالص منجر به جوش آوردن زود هنگام آب و آسیب به موتور می‌شود. علاوه بر این آب خالص باعث ایجاد خوردگی در قطعات فلزی موتور نیز می‌شد. بنابراین لزوم استفاده از ماده‌ای که بتواند با تغییر در خاصیت آب، نقطه انجماد و جوش آن را تغییر دهد بسیار احساس می شد.
وظایف ضد یخ در خودرو
قبل از اینکه به زمان مناسب تعویض ضد یخ در فصل تابستان و زمستان اشاره کنیم بهتر است با وظایف آن بیشتر آشنا شویم.
- یکی از مهم‌ترین وظایف ضد یخ، جلوگیری از یخ‌زدگی در فصول سرد سال است. با توجه به فلزی بودن قطعات خودرو، یخ‌زدگی آب خودرو می‌تواند منجر به آسیب‌های جبران‌ناپذیری شود که ضد یخ با پایین آوردن نقطه انجماد آب، مانع از این امر می‌شود. زیرا یخ زدن سیستم خنک کننده باعث انبساط مایع ضد یخ شده و در نتیجه افزایش حجم آن موجب ترک برداشتن دیواره بلوک سیلندر و ترکیدن رادیاتور می‌شود.
- تقریبا تمامی رانندگان بر اهمیت استفاده از ضد یخ در زمستان واقف هستند، اما افراد کمتری از عملکرد ضد یخ در فصول گرم آگاهی دارند. استفاده از ضد یخ در فصل تابستان منجر به افزایش نقطه جوش آب شده و مانع از جوش آوردن خودرو خواهد شد. به‌عنوان مثال دمای شهر تهران در تابستان گاهی به 40 درجه سانتیگراد نیز می‌رسد؛ بنابراین وجود مایعی که بتواند گرمای موتور را در این شرایط کاهش دهد ضروری است.
- یکی از مواردی که باعث افزایش حرارت موتور و جوش آوردن خودرو می‌شود، عدم رسیدن مایع خنک کننده به برخی از قسمت‌ها و منافذ است که منجر به افزایش دما و در نتیجه جوش آوردن موتور خواهد شد. ضد یخ با کم کردن رسوبات در داخل رادیاتور، تا حدودی زیادی این مشکل را رفع میکند.
- خوردگی و اکسید شدن قطعات فلزی موتور، یکی از مشکلاتی است که می‌تواند هزینه‌های بسیاری را بر مالکین خودرو تحمیل کند. جلوگیری از خوردگی قطعات فلزی، یکی از مهم‌ترین وظایف ضد یخ است که افراد کمی از این نکته آگاه هستند.
راهنمای خرید ضد یخ
انواع ضد یخ
در مجموع ضدیخ های خودرو در دو نوع کلی قرار می گیرند:
ضدیخ پایه روغنی یا معدنی
به این نوع ضدیخ، ضد یخ بر پایه معدنی هم می گویند که خرید و فروش آن ها در بازار رایج تر است. در صورت استفاده از ضدیخ معدنی تا ۲۴ ماه نیازی به ضدیخ ندارید. در صورتی که اتوموبیل شما دارای قطعات قدیمی است و رادیات آن از جنس برنج یا مس است، ضدیخ های روغنی با آن متناسب ترند.
ضدیخ های پایه معدنی تولید شده در شرکت های مختلف نسبت به یکدیگر متفاوت هستند و از کیفیت های متنوعی برخوردارند.
ضدیخ پایه الکلی یا آلی
همانطور که مشخص است این ضدیخ ها از مواد آلی بدست آمده اند. این نوع ضدیخ ها ماندگار ترند (۳۶ ماه) و با قطعات گوناگون موتور نیز سازگار ترند. ضدیخ های الکلی برای رادیات های آلومینیمی بهترند.
در هنگام استفاده از این نوع ضدیخ باید دقت کنید که به ضد یخ قبلی اضافه نشود زیرا در این صورت باید کاملا رادیاتور را بشویید. درضمن استفاده بیش از حد مجاز از این نوع ضدیخ باعث می شود بدنه و قطعات موتور دچار خوردگی و از بین رفتن بدنه موتور شود.
ضد یخ مناسب کدام است؟
با توجه به این که ضدیخ در انواع متفاوتی وجود دارد و به منظور اینکه برای انتخاب آن دچار سردرگمی نشوید، قبل از انجام این کار به این سوال پاسخ دهید؛ آیا خودرو دارای قطعات قدیمی مانند رادیاتور برنجی یا مسی است؟ اگر جواب مثبت است، از ضدیخ با پایه معدنی استفاده کنید. چون ضدیخ با پایه آلی برای قطعات آلومینیومی طراحی شده است، بازدارنده‌های خوردگی حفاظت کافی در برابر قطعات مسی یا برنجی را تامین نمی‌کنند.
مایع ضد یخ مناسب برای خودروهای متفاوت
تشخیص نوع سیستم خنک کننده خودروی شما، کار چندان سختی نیست. به صورت تقریبی، ۹۵ درصد رادیاتورهای آب خودروهای امروزی، آلومینیومی هستند. با نگاهی به داخل کاپوت جلو و مشاهده و لمس رنگ و جنس رادیاتور متوجه می شوید که جنس آن آلومینیومی است.
در گذشته، سیستم خنک کننده بیشتر خودروها از جنس مس بود. یکی از دلایل جایگزین شدن آلومینیوم به جای مس، پایین آوردن وزن این سیستم و وزن خودرو بود.
در بعضی از قسمت های خودرو، قطعات از جنس برنج یا مس هستند. از آنجایی که مایع ضد یخ در تماس دائمی با برخی از این قطعات است، مایع ضد یخ انتخابی شما می بایست با این قطعات سازگار باشد.
ضد یخ هایی با پایه های معدنی، مناسب قطعات برنجی و مسی و ضد یخ با پایه های آلی، مناسب قطعات آلومینیومی است و در افزایش عمر این قطعات مؤثر است. بیشتر خودروهای امروزی از ضد یخ هایی با پایه آلی استفاده می کنند.
ضد یخ چه رنگی خوب است؟
ضد یخ قرمز، ضد یخ آبی، ضدیخ صورتی، ضدیخ سبز؟ کدام یک را باید استفاده کنید؟ پاسخ این است که باید به دفترچه راهنمای خودروی خود مراجعه کرده و آن چه شرکت سازنده خودرو پیشنهاد کرده را خریداری و استفاده نمایید.
البته همان طور که گفته شد، ضد یخ IAT یا همان ضد یخ‌های سبز رنگ معروف در ایران روی اکثریت خودروها استفاده می‌شوند. در ضمن ضد یخی خوب است که تا دمای 18- درجه یخ نزند.
ترکیب انواع ضد یخ ها
نباید ضدیخ با پایه آلی را با پایه معدنی ترکیب کرد. این کار معمولا سبب می‌شود تا مایع خنک کننده به دلیل واکنش شیمیایی به نوعی لجن تبدیل شود. در نظر داشته باشید که ترکیبات ضد یخ با پایه آلی هنوز یک فن آوری رو به توسعه به حساب می‌آیند. ترکیباتی نیز وجود دارند که ادعای انطباق با ضدیخ‌هایی با پایه آلی و معدنی را به طور همزمان دارند، اما شرط ایمن و جانب احتیاط این است که از همان فرمولاسیونی که قبال در خودروتان وجود داشته استفاده کنید.
همیشه از همان ترکیب و ضدیخی استفاده کنید که خودروساز توصیه میکند.
مشخصات ضد یخ خوب
- ضدیخ خوب باید قادر به پایین آوردن نقطه انجماد آب تا حداقل دمای ممکن در زمستان باشد.
- از نظر شیمیایی و کارکرد، پایداری کافی داشته باشد.
- از نقطه جوش بالایی برخوردار باشد و در دمای بالا رسوب نکند.
- روی لاستیک مصرفی در سیستم تاثیر نامطلوب نداشته باشد.
- حرارت را به خوبی منتقل کرده و هیچ گونه اثر نا مساعدی روی تبادل حرارتی در سیستم خنک کننده نداشته باشد.
- دارای کمترین اثر سمی باشد.
- آتش گیر نباشد.
- بوی نامطلوب نداشته باشد.
- دارای کف جزئی باشد.
- ضریب انبساط حرارتی پایین داشته باشد.
- در دما پایین گرانروی کم و قابل قبول داشته باشد.
- بیشترین حفاظت را از خوردگی فلزات مورد استفاده در سیستم خنک کننده داشته باشد.
- روی رنگ بدنه خوردو اثر نامطلوب نداشته باشد.
قیمت ضد یخ ماشین
فاکتور های متفاوتی مانند نوع ضد یخ، برند ضدیخ، ترکیبات ضدیخ، حجم و … در تعیین قیمت ضدیخ تاثیرگذارند. شرکت هاي سازنده اين محصولات، آن ها را با قيمت هاي گوناگوني به بازار عرضه کرده اند و به طور کلي قيمت اين محصولات بين 20 هزارتومان تا 500 هزار تومان است.
بنابراین یکی از اساسی ترین نکات در خرید ضد یخ خودرو مانند هر محصول دیگری، تعیین بودجه خودتان است تا سریع تر بتواند محصول خود را خریداری کنید.
بهترین مارک ضد یخ کدام است؟
شرکت های گوناگونی در عرصه تولید و ارائه ضدیخ فعالیت دارند. اما معروف ترین ها که محصولات مطمئنی و کارآمدی عرضه می کنند کدامند؟ در ادامه ما به معرفی ده تا از برترین ضدیخ های خودرو که توسط شرکت معتبری تولید شده اند، باکیفیت و پرفروش هستند را معرفی می کنیم. شما هم سعی کنید محصول خود را از برند ها و نیز فروشگاه های معتبر خریداری کنید.
کاسپین، اسپیدی، توسکا، پژو، بهران، پرستون، تویوتا جنیون پارتس، فوسر، لوکینی، دیرگون، بی ام دبلیو، لیکومولی، مارپا، تاپ وان، گتسان، پروفی کار، ای ام، ولترونیک و. . . از مشهورترين برند هاي ضد یخ هستند.
هرکدام از اين شرکت ها توانسته است با ارائه محصولاتي، نظر بخشي از مشتريان را به خود جلب کند. محصولات اين برند ها، از کيفيت مطلوبي برخوردارند و هم اکنون در بازار به به وفور يافت مي شوند.
نحوه تعویض ضد یخ خودرو
توصیه می‌کنیم که این کار را به رادیاتورسازان یا تعمیرکاران خودرو بسپارید، اما اگر به هر دلیلی تصمیم گرفتید که شخصا نسبت به تعویض ضد یخ خودرو اقدام کنید کافی است مراحل زیر را گام به گام انجام دهید. همچنین برای یادگیری بهتر می‌توانید به ویدئو مربوطه در انتهای مقاله مراجعه کنید.
پیش از انجام کار به این نکته مهم توجه کنید که ضد یخ سمی است و نباید با بدن تماس داشته باشد.
مرحله اول: تخلیه رادیاتور
گام اول برای تعویض ضد یخ، تخلیه رادیاتور است. قبل از باز کردن در رادیاتور اجازه دهید موتور خودرو کاملا سرد شود. در قسمت پایین رادیاتور دقیقا زیر موتور، یک شیر T شکل یا درپوش قرار دارد که درواقع شیر تخلیه رادیاتور است.
ظرفی که حدودا 20 لیتر ظرفیت دارد را زیر رادیاتور قرار دهید و پس از بازکردن در آن، اجازه دهید کل مایع موجود در رادیاتور تخلیه شود؛ در انتها شیر تخلیه را هم ببندید.
مرحله دوم : تخلیه ضد یخ موجود در پوسته موتور
غیر از حجم ضد یخی که از رادیاتور خارج کردید، حدود 3. 5 الی 4 لیتر ضدیخ هم در پوسته موتور وجود داردکه آن را هم باید تخلیه کنید.
برای این منظور شیر تخلیه رادیاتور را مجدد باز کنید، درب رادیاتور را هم باز بگذارید. موتور خودرو را روشن کنید و از در بالای رادیاتور به‌صورت مداوم آب بریزید تا زمانی که آب خروجی از شیر تخلیه رادیاتور زلال شود.
البته به این نکته توجه کنید که این روش در عین سادگی یک ایراد اساسی دارد و آن هم آسیب زدن به محیط زیست به‌واسطه جمع آوری نکردن ضد یخ قدیمی است.
بنابراین اگر شما هم مثل ما دوستدار طبیعت هستید از روش دوم برای تخلیه ضدیخ ماشین که در پوسته موتور وجود دارد استفاده کنید؛ البته این راه اندکی پیچیده‌تر و زمان‌گیرتر است.
برای این منظور باید شیرهای روی پوسته موتور را باز کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این شیرها می‌توانید به دفترچه راهنمای خودرو مراجعه کنید. معمولا این شیرها با آچار آلن یا آچار تخت باز می‌شوند.
مرحله سوم: پر کردن رادیاتور با ضد یخ جدید
در این مرحله موتور خودرو را خاموش کنید و شیرهایی که برای تخلیه ضدیخ قدیمی باز کرده بودید را ببندید. درون رادیاتور و مخزن آب خودرو را از مخلوط ضد یخ و آب، با نسبتی که قبلا توضیح دادیم پر کنید (نسبت 50:50 یا 40:60 بنا به نوع خودرو). بهتر است از آب جوشیده شده استفاده کنید. دقت کنید که از حد مجاز بیشتر مایع نریزید.
مرحله چهارم: چک کردن نهایی
در آخرین مرحله موتور را روشن کنید و بگذارید مایع درون موتور به جریان بیفتد. درصورتی‌که لازم است مقداری مایع به رادیاتور اضافه کنید و درب رادیاتور را ببندید. اگر پس از مدتی که موتور کار کرد متوجه داغی موتور خودرو شدید مقداری ضد یخ ماشین به رادیاتور اضافه کنید.
فیلم آموزش ریختن ضد یخ ماشین
فیلم زیر در رابطه با اهمیت و مزایای استفاده از ضد یخ توضیحاتی داده و سپس نحوه تعویض ضد یخ را نمایش می دهد، حتما آن را تماشا نمایید!
نحوه استفاده از ضدیخ خودرو
در اول هر بهار و پاییز معمولا باید برای بررسی ضدیخ اقدام کرد. در رابطه با میزان درست نسبت رقیق سازی، باید طرز استفاده درج شده روی محصول را مطالعه کنید چراکه در برخی از ضدیخ ها، لازم نیست آب اضافه کنید.
با مطالعه دفترچه راهنمای اتوموبیل خود نیز می تواند به میزان نسبت صحیح ضدیخ با آب پی ببرید. البته تجربه ثابت کرده غالبا نسبت نصف به نصف نسبت خوبی است و کارایی و راندمان لازم را خواهد داشت.
این میزان را در یک ظرف تمیز آماده کنید و قبل از سیستم خنک‌کننده اتوموبیل را تخلیه و با آب گرم شستشو دهید. آنگاه رادیاتور را از محلول آماده شده پر کنید. به منظور اطمینان از عملکرد آن، بهتر است ترموستات و واترپمپ موتور را روشن و اگر لازم بود سیستم را هواگیری کنید.
چقدر ضد یخ بریزیم؟
چگونه ضدیخ بسازیم؟ همان‌گونه که در جدول بالا مشاهده می‌شود، استفاده بیشتر از 50 درصد ضدیخ باعث افزایش نقطه انجماد خواهد شد و این باور که استفاده از ضدیخ به جای آب باعث ایجاد نقطه انجماد بسیار پایین می‌شود نادرست است. بنابراین کمترین نقطه انجماد و بهترین ترکیب مربوط به نسبت یک به یک آب و ضد یخ است.
توصیه می‌شود که مخلوط آب و ضد یخ موجود در سیستم خنک‌کننده موتور هر دوسال یکبار به صورت کامل تخلیه و تعویض شود. زیرا تعویض دیرهنگام آن باعث کاهش خاصیت و عملکرد آن در دماهای مختلف شده و به موتور خودرو آسیب خواهد زد.
نکات مهم در استفاده از ضد یخ
ضدیخ ها دارای خاصی اسیدی قوی هستند از این رو سعی نمایید که در هنگام استفاده با دست و یا دیگر نقاط بدن تماس نداشته باشد اما اگر این اتفاق افتاد نگران نباشید و سریعا محل تماس را با بشویید چرا که این ضد یخ ها در آب محلول هستند.
همچنین از ریختن مایع سیال بر روی موتور یا قسمت های رنگدار بدنه جدا خوداری نمایید چرا که در صوت ماندگاری ضد یخ بر روی بدنه باعث آسیب دیدگی رنگ خودرو خواهد شد. از همین رو در این صورت نیز محل مورد نظر را با آب بشویید.
از دیگر موارد که باید به آن دقت کنید عدم ریختن ضد یخ در طبیعت و یا نگه داری آنها بدور از دست کودکان و حیوانات خانگی است چرا که بوی ضد یخ ها به مانند شرینجات است و باعث جذب کودکان و حیوانات می گردد.
باید به یاد داشته باشید این ماده می تواند به سرعت باعث ایجاد مسمومیت های شدیده شده و به راحتی شخص استفاده کننده از پای در آورد.
نکات پایانی در مورد کاربرد ضد یخ
- آب مورد استفاده باید دارای سختی بسیار پایینی باشد و در اصطلاح دی‌یونیزه باشد.
- توصیه می‌شود که از ضد یخ به‌تنهایی در رادیاتور خودرو استفاده نکنید؛ زیرا مایع ضد یخ قابلیت چندانی در برابر انجماد یا پخش کردن گرما در سیستم خنک کننده ندارد. اگرچه بعضی از شرکت‌ها مانند شرکت پریستون نسبت 50:50 آب و ضد یخ را در محصولات خود رعایت کرده‌اند و در نتیجه دیگر نیازی به اضافه کردن آب به سیستم رادیاتور نیست.
- در حالت کلی رنگ ضد یخ هیچ ارتباطی با کیفیت ضد یخ خودرو ندارد و از روی رنگ آن نمی‌توان هیچ قضاوتی نسبت به‌کیفیت این مایع داشت.
- ضدیخ های سازنده‌های مختلف را باهم مخلوط نکنید، حتی در صورتی که از رنگ یکسان برخوردار باشند. این کار ممکن است به سیستم خنک کننده خودرو آسیب برساند.
- ضدیخ خوب باید در برابر حریق مقاوم باشد و به‌راحتی آتش نگیرد.
- بوی نامطبوع ضد یخ می‌تواند نشانه دهنده خرابی آن باشد.
- رقیق‌سازی ضد یخ باید بر اساس دستورالعمل سازنده صورت گیرد.
- چنانچه در رادیاتور کف وجود داشته باشد، ابتدا باید رادیاتور را تخلیه کرده و پس از آن کلیه قطعات و لوله‌های رابط را چک کنید؛ چراکه ضد یخ کف تولید نمی‌کند.
- استاندارد GS1 یکی از معتبرترین استانداردهای جهانی در حوزه تولید ضد یخ به‌حساب می‌آید و سازندگانی که دارای این استاندارد و گواهی باشند تا حدود زیادی میتوان به کیفیت محصولات آنها اطمینان داشت.
