مانند تمام قطعات مکانیکی، شمع‌ها فرسوده می‌شوند، اما باید بدانید که تعویض آنها کار راحتی است و با ابزارهای مناسب و اطلاعات درست می توانید فرسودگی شمع ها را تشخیص داده و عیب یابی و تعویض آنها را یاد بگیرید. اگر قبلاً هرگز شمع‌های خودرو را تعویض نکرده‌اید یا اینکه نیاز به یک شمع جدید دارید، ما در این مقاله به شما کمک می کنیم. بنابراین مراحل زیر را بررسی کنید تا براحتی متوجه شوید شمع های خودرو در کجا قرار دارند و سپس آنها را تعویض کنید.
چرا شمع ها باید عوض شوند؟
هر بار که جرقه به شکاف بین دو الکترود ایجاد می شود، مقدار کمی از فلز شمع ها را می سوزاند یا به عبارتی فرسوده می کند. با گذشت زمان، شکاف به حدی افزایش می یابد که جرقه دیگر نمی تواند احتراق را انجام دهد. این زمانی است که ماشین شما دچار مشکلاتی از قبیل مصرف بنزین بیشتر، شتاب ضعیف و در نهایت روشن شدن چراغ چک موتور «Check Engine» می شود.
زمان بررسی و تعویض شمع
برخلاف دستورالعمل‌های تولید کنندگان برای تعویض روغن، که بیش از حد محتاطانه است، بسیار خوش بینانه توصیه شده است که شمع ها چندین بار تعویض شوند.
همه شمع ها برای مسافت 100000 مایل ارزیابی نمی شوند. برخی از خودروسازان توصیه می کنند حداکثر بعد از طی فواصل 30000 مایلی شمع ها تعویض شوند. البته در دفترچه راهنمای خودرو زمان تعویض شمع ها نشان داده شده است. اما اگر به یاد نمی آورید آخرین بار چه زمانی شمع های ماشین خود را تعویض کرده اید، می توانید آنها را در آورده و شکاف و وضعیت آنها را بررسی کنید.
آیا خودمان می توانیم شمع ها را تعویض کنیم؟
پاسخ این سوال به نوع موتور خودروی شما بستگی دارد. برخی از مدل های V-6 برای تعویض شمع ها نیاز به برداشتن بخش هایی از منیفولد ورودی دارند. اگر این کار چندان برایتان راحت نیست، پس بهتر است وسیله نقلیه خود را نزد یک متخصص ببرید. اما اگر موتور شما امکان دسترسی آسان به بانک عقب را دارد، شاید خودتان بتوانید این کار را انجام دهید. فقط مطمئن شوید که شمع ها را به درستی شکاف داده اید و حتما از آچار گشتاور استفاده کنید.
ابزارهای گفته شده از فروشگاه های آنلاین و فروشگاه های قطعات خودرو قابل خریداری هستند. هنگام خرید مشخصات شکاف شمع را بپرسید و گشتاور مخصوص وسیله نقلیه خود را تهیه کنید و یک بسته کوچک گریس دی الکتریک هم بخرید.
ابزار مورد نیاز تعویض شمع
- شکاف سنج gap gauge، یا حسگرسنج
- دم باریک
- پارچه برای تمیز کردن
- ست سوکت / ضامن دار
- سیم کش شمع
- سوکت گردان
- آچار گشتاور یا آچار جغجغه ای ضامن دار
- سوکت شمع، معمولاً در بیشتر ست های جغجغه ای وجود دارد.
مواد مورد نیاز برای تعویض شمع
- گریس دی الکتریک
- شمع ها
- ماده ضد قفل یا روان کننده
بخش اول
برداشتن شمع های قدیمی
1. شمع های ماشین خود را پیدا کنید.
وقتی کاپوت ماشین بر می دارید، باید دسته ای متشکل از 4 تا 8 سیم ببینید که به نقاط مختلف محفظه موتور منتهی می شود. شمع‌ها در انتهای سیم های منتهی به موتور، زیر درپوش‌های شمع متصل به آنها، قرار دارند.
- در موتور 4 سیلندر، شمع ها در بالا یا کنار موتور در یک ردیف قرار می گیرند.
- در یک موتور 6 سیلندر خطی، شمع ها در بالا یا کنار سر موتور قرار دارند. در موتورهای با سیلندر V6 و V8، دوشاخه ها باید به طور مساوی در هر طرف موتور از هم جدا شوند.
- برخی خودروها دارای روکش موتور هستند، بنابراین برای پیدا کردن سیم‌های شمع باید آنها را بردارید تا شمع‌ها را پیدا کنید. بهتر است به دفترچه راهنمای خودروی خود مراجعه کنید و محل قرارگیری شمع های جرقه، تعداد شمع ها، فاصله صحیح و اندازه سوکت مورد نیاز برای برداشتن آنها را بررسی کنید. همچنین باید سیم‌های مربوط به سیلندر را بشمارید تا هنگام تعویض گیج نشوید.
2. اجازه دهید موتور قبل از برداشتن شمع خنک شود.
اگر مدتی است که ماشین روشن بوده است. دوشاخه ها و کل منیفولد موتور و سیستم اگزوز به شدت داغ شده اند. کمی صبر کنید تا موتور به اندازه کافی خنک شود که بتوان به آنها دست زد. در عین حال، در حالی که منتظر خنک شدن موتور هستید، ابزار کار خود را آماده کنید.
3. اولین شمع را بردارید.
سیم شمع را از موتور بیرون بیاورید و تا جایی که ممکن است آن را به پایین ببرید و به آرامی و با احتیاط جدا کنید تا شمع جرقه نمایان شود. روی سیم خم نشوید تا آن را از دوشاخه بیرون بیاورید، زیرا این کار باعث خراب شدن شمع می شود. آچار جغجغه ای را با استفاده از نوار اضافی متصل کرده و از آچار ضامن دار استفاده کنید تا شمع جرقه را به آرامی و با احتیاط از بدنه آن جدا کنید.
- هنگام بررسی اینکه آیا شمع ها نیاز به تعویض دارند یا نه، می توانید یک شمع را برداشته و شکاف آن را بررسی کنید. اگر اتصالات سوخته اند، دوباره دوشاخه را نصب کنید و گشتاور را بصورت صحیح تنظیم کنید، بخاطر داشته باشید باید دوشاخه ها را یکی یکی جدا کنید. شمع ها به ترتیب خاصی آتش می گیرند و عبور اشتباهی سیم به شمع باعث می شود موتور بد کار کند یا اصلا کار نکند و باعث آسیب به موتور خودروی شما شود.
- به یاد داشته باشید: اگر همزمان بیش از یک شمع را بیرون می‌آورید، شمع ها را با علامت‌گذاری آنها بوسیله تکه‌های کوچک نوار چسب نشانه گذاری کنید. هر سیم را به صورت عددی علامت بزنید، سپس به فیش مربوطه نیز همان عدد را اختصاص دهید.
4. فاصله شمع را اندازه بگیرید.
این عدد باید بین 0.028 تا 0.060 اینچ (0.152 سانتی‌متر) باشد و بسته به نوع دوشاخه‌ها و ماشین شما، متغیر می باشد. امروزه، بیشتر دوشاخه ها با توجه به شماره مدل دوشاخه و کاربرد آنها از پیش تنظیم می شوند، اما بهتر است دوباره آنها را بررسی کنید. برای یافتن فاصله بهینه شکاف شمع خود به دفترچه راهنمای خودروی خود مراجعه کنید و از یک شکاف سنج یا حسگر سنج برای بررسی بهتر فاصله استفاده کنید.
- اگر فاصله شکاف شمع بالاتر از حدی است که باید باشد، اما شمع هنوز کیفیت نسبتاً بالایی دارد و شکاف شمع هنوز قابل تنظیم است، می‌توانید با ضربه ملایم شمع روی سطح چوبی، فاصله شکاف را بوسیله شکاف سنج تا زمانی که اندازه مورد نظر در اندازه گیری صحیح تنظیم شود بین شکاف دوشاخه تغییر دهید حتی می توانید دوشاخه های جدید هم بخرید. معمولاً توصیه می‌شود که دوشاخه‌ها را بعد از هر 20000 کیلومتر یا 12000 مایل یا طبق آنچه در دفترچه راهنمای خودرو نشان داده شده است تعویض کنید. قیمت شمع خیلی گران نیست پس بهتر است آنها را در فواصل زمانی معین تعویض کنید تا موتور بدون مشکل و جرقه مناسب کار کند.
- اگر می‌خواهید دوشاخه ها را تغییر دهید، روی ابزار و تجهیزات مناسب مانند یک شکاف سنج خوب سرمایه‌گذاری کنید. شکاف سنج اساسا یک حلقه فلزی است که می توانید از آن استفاده کنید تا بررسی کنید آیا الکترودها به اندازه کافی نزدیک هستند تا به درستی شلیک می کنند یا نه. حسگر سنج دقیق تر است و طیف وسیع تری از کاربردها را ارائه می دهد. در مورد قطعات دیگر هم این موضوع را درنظر داشته باشید که خرید قطعات با کیفیت یا اصلی، برای داشتن آرامش خاطر و قابلیت اطمینان ارزش دارد.
5. دوشاخه های موجود را از نظر وجود سایش بررسی کنید.
حتی اگر شمع به درستی کار کند، طبیعی است که تا حدی کثیف به نظر برسد. اما اگر اطراف الکترودهای شمع‌ها سفیدک و آهک جمع شده است، باید شمع‌ها را تعویض کنید. سوختگی یا گم شدن قطعات الکترود و دوده نیز نشان می دهد که باید دوشاخه های خود را عوض کنید.
- اگر دوشاخه ها خمیده، سیاه یا شکسته باشند، ممکن است مشکل مکانیکی در موتور خود داشته باشید و باید بدون تأخیر به یک مکانیک متخصص یا تعمیرگاه محل خود مراجعه کنید.
بخش دوم
نصب دوشاخه های جدید
1. دوشاخه های جدید و مناسب شمع خودروی خود تهیه کنید.
می‌توانید به دفترچه راهنمای خودروی خود مراجعه کنید تا اطلاعات مربوط به برند، مدل و سال ساخت خودروی خود را بررسی کنید. به معنای واقعی کلمه صدها مدل مختلف از شمع ها و اندازه گیری ها وجود دارد که قیمت آنها از کمتر از دو دلار تا 15 دلار متغیر است و از پلاتینیوم، ایتریم و ایریدیوم و غیره ساخته شده اند. دوشاخه ها از فلزات گرانبها (مثل پلاتینیوم و ایریدیوم) ساخته شده اند که نسبت به فلزات دیگر مانند مس گران تر هستند و پوشش آنها در برابر سایش بسیار بهتر مقاومت می کند.
- بهترین راه این است که همان دوشاخه هایی را که در حال حاضر در ماشین استفاده می کنید را تهیه کنید. هرگز سعی نکنید دوشاخه ارزان‌تر تهیه کنید. در صورت امکان همان دوشاخه ها را تهیه کنید، به شرطی که به درستی نصب شده باشند. برای پیدا کردن مدل دوشاخه هایی که استفاده می کنید دفترچه راهنمای خودروی خود را بررسی کنید.
- می‌توانید شمع‌های با شکاف ثابت یا شکاف قابل تنظیم بخرید، این به خودتان بستگی دارد که آیا می‌خواهید به طور مرتب شمع‌های خود را چک کنید و تنظیمات دقیق را انجام دهید یا نه. اگر این کار را می کنید، پس بهتر است دوشاخه های قابل تنظیم دریافت کنید. مهمتر از همه، شما باید مطمئن شوید که فاصله صحیح برای ماشین شما چقدر است. اگر خودتان آن را بررسی کنید، مطمئناً خواهید فهمید. آن را از بسته بندی خارج کرده و یک بررسی سریع برای تأیید اندازه گیری انجام دهید.
2. قبل از قرار دادن مجدد شمع های جدید، اطراف رزوه ها را تمیز کنید.
هنگامی که دوشاخه ها را عوض می کنید، فرصت خوبی برای بررسی سایش سیم ها و تمیز کردن اطراف ترمینال سیم است. از یک برس سیمی یا هوای فشرده برای تمیز کردن اطراف اتصالات سیم استفاده کنید و مطمئن شوید که یک پورت خوب و تمیز دارید. در صورت لزوم سیم ها را تعویض کنید.
3. دوشاخه های جدید را در جای خود قرار داده و با آچار جغجغه ای محکم کنید.
با استفاده از سوکت شمع، هر شمع را از موتور جدا کرده و هر کدام را با یک شمع جدید جایگزین کنید. کمی آن را بچرخانید (مثلاً یک هشتم دور) و فقط با دست محکم کنید. هرگز دوشاخه ها را بیش از حد سفت نکنید. به یاد داشته باشید که کابل‌های شمع را روی کابل های همان شمع قبلی قرار دهید و پس از اتمام کار، نوار پوشش را جدا کنید.
4. قبل از نصب دوشاخه ها آنها را روغن کاری کنید.
اگر رزوه های دوشاخه را در موتور آلومینیومی نصب می کنید، سعی کنید مقدار بسیار کمی روان کننده ضد چسبندگی بزنید. روان کننده از واکنش بین فلزات غیر مشابه جلوگیری می کند. همچنین می توانید از مقدار کمی ترکیب سیلیکونی دی الکتریک در قسمت داخلی بوت سیم شمع استفاده کنید تا در آینده راحت تر بتوانید شمع ها را جدا کنید. همیشه دوشاخه را به سمت عقب بچرخانید تا زمانی که پورت را به درستی پیدا کنید و دوشاخه جدید خود را به صورت ضربدری متصل نکنید که به شاخه های پورت آسیب برسد. مطمئن شوید که بوت سیم شمع را دوباره روی شمع قرار داده اید. ممکن است مجبور شوید کمی بیشتر روی آن فشار بیاورید تا کاملا چفت شود. اگر این کار را به درستی انجام ندهید، ممکن است باعث از کار افتادن موتور شوید (که باعث می شود ماشین حین حرکت بسیار لرزان باشد).
نکات
- خودروهای جدید دوشاخه‌هایی دارند که دسترسی به آنها دشوار است، بنابراین همه دوشاخه‌ها را بررسی کنید تا به آنها دسترسی پیدا کنید. قبل از تعویض دوشاخه های راحت تر، ابتدا دوشاخه های مخفی را تعویض کنید.
- به ندرت پیش می‌آید که نیاز به تنظیم شکاف‌ها مستقیماً خارج از جعبه داشته باشید، اما بررسی آن مفید است. به این ترتیب با یک بررسی ساده از دوبار چک کردن یک دوشاخه اجتناب می کنید.
- به جای سوکت معمولی از یک سوکت شمع (با واشر داخلی یا آهنربا) استفاده کنید تا به شما کمک کند هنگام درآوردن شمع یا قرار دادن آن در جای خود نیفتد. (در صورت افتادن شمع، شکاف اغلب تغییر می کند، باید دوباره تمیز یا جایگزین شود)
هشدار
- کودکان را از محل کار خود دور نگه دارید و همیشه از عینک محافظ چشم استفاده کنید.
- قبل از تعویض شمع، حتما صبر کنید تا موتور کاملا خنک شود. داغ بودن موتور و محفظه موتور ممکن است باعث سوختگی شود.
