احتمالا شما هم هنگام خرید خودرو با دو واژه موتور های انژکوری و کاربراتوری مواجه شده اید. و این سوال را پرسیده‌اید که فرق موتور کاربراتور با انژکتور چیست؟
البته لازم به ذکر است که بیشتر خودروهای جدید موجود در بازار دارای سیستمهای سوخت‌رسانی انژکتوری هستند و اکثر خودروسازان علاقه‌ای به استفاده از موتورهای کاربراتور در ساخت خودروها ندارند. با این تفاسیر هنوز هم در بسیاری از موتور سیکلت‌ها و تولیداتی که صورت می‌گیرد از کاربراتور استفاده میشود.
کاربراتور و انژکتور در حقیقت به سیستم سوخت‌رسانی خودروها اطلاق می‌شوند و نوع آن برای خودروها اهمیت زیادی دارد؛ چرا که با نبود این سیستم خودرو روشن نمی‌شود. تفاوت موتور کاربراتور با انژکتور سبب شده تا خودروسازان نسبت به استفاده از یکی از آن‌ها تمایل بیشتری نشان دهند.
شاید این سوال ذهن شما را مشغول کرده است که تفاوت موتور کاربراتور با انژکتور در چیست؟ مزایا و معایب هر یک چیست؟ با این مقاله از کیان باتری قصد داریم ابتدا به معرفی موتورهای انژکتوری و کاربراتوری بپردازیم و سپس شما را با تفاوت موتور کاربراتور با انژکتور بیشتر آشنا کنیم و به بررسی معایب و مزایای هر کدام از این سیستمهای سوخت‌رسانی بپردازیم.
کاربراتور چیست و چگونه کار می کند؟
اربراتور یکی از مهمترین قطعات در سیستم سوخت‌رسانی کاربراتوری محسوب میشود و وظیفه اصلی این قطعه تهیه مخلوط مناسبی از هوا و سوخت برای شرایط مختلف است. کاربراتور برای کار کردن احتیاج به خلا در مجرای خروجی سوخت دارد و این کار به وسیله قسمتی از بدنه که با نام «ونتوری» شناخته میشود، صورت می‌گیرد.
هنگامی که صفحه گاز (دریچه گاز) باز است، هوا به وسیله مکش سیلندر به داخل کاربراتور وارد میشود و در این فضا (ونتوری) جریان پیدا می‌کند. زمانی‌که هوا از ونتوری عبور می‌کند، به دلیل کاهش سطح مقطع، سرعت هوا افزایش و فشار ونتوری کاهش پیدا می‌کند و این امر منجر به ایجاد خلا میشود؛ پس از اتصال مجرای سوخت به این قسمت، سوخت با هوا مخلوط شده و وارد سیلندر میشود تا از این طریق اشتعال صورت گیرد.
کاربراتورها دارای انواع و اقسام مدل‌ها هستند و براساس جهت حرکت سوخت، ونتوری و تعداد دهانه تقسیم‌بندی می‌شوند. در قسمت زیر به معرفی انواع کاربراتورها می‌پردازیم:
انواع موتور کاربراتوری
کاربراتورها را می‌توان از جهات مختلف دسته بندی کرد:
انواع کاربراتور بر ساس جهت حرکت سوخت
- نزولی: کاربراتور با جریان هوا از بالا به پایین
- صعودی: کاربراتور با جریان هوا از پایین به بالا
- افقی: کاربراتور با جریان هوای افقی
انواع کاربراتور براساس ونتوری
- کاربراتور ونتوری ثابت
- کاربراتور ونتوری متغیر
انواع کاربراتور را براساس تعداد دهانه
در نهایت نیز می‌توان کاربراتور را براساس تعداد دهانه به صورت زیر دسته‌بندی کرد:
- یک دهانه
- دو دهانه
- چهار دهانه
بیشتر موتورهای کوچک کاربراتور یک دهانه دارند اما استفاده از کاربراتور دو و چهار دهانه‌ای سبب افزایش راندمان حجمی موتور میشود که این افزایش راندمان حجمی در دورهای بالا از اهمیت زیادی برخوردار است اگر این سوال پیش اید که می‌توان از یک کاربراتور تک دهانه با قطر زیاد استفاده کرد باید گفت که در این صورت مکش ونتوری به اندازه‌ای ضعیف خواهد شد که نمی‌توان نسبت سوخت هوا را بوسیله ان تنظیم کرد.
نقش کاربراتور ها چیست؟
در حالت کلی کاربراتورها دو وظیفه اصلی زیر را برعهده دارند:
- مخلوط کردن سوخت و هوا با نسبت ترکیبی مشخص برای ورود به سیلندر
- توزیع سوخت پودر شده به میزان برابر در میان سیلندرهای موتور
معایب موتور های کاربراتوری
در حال حاضر سیستمهای سوخت‌رسانی کاربراتوری در میان سازندگان خودرو منسوخ شده است که یکی از دلایل آن توسعه سیستمهای سوخت‌رسانی انژکتوری و همچنین معایب آن‌ها بوده که در ادامه به بیان آن‌ها می‌پردازیم:
- عدم تناسب میزان مخلوط شدن هوا و سوخت
- وابستگی شدید کاربراتور به شرایط محیطی
- عدم توزیع یکسان سوخت به سیلندرها
- امکان خفگی کاربراتور
- وابستگی به نوع بنزین و عدد اکتان آن
- عدم وجود سیستم بازگشت سوخت
- قدرت کمتر نسبت به موتور انژکتوری
- آلایندگی بیشتر نسبت به نمونه‌های انژکتوری
- ارتعاشات و ضربه‌های بیشتر در مقایسه با موتور انژکتوری
- تنظیم سخت سیستم جرقه‌زنی
مزایای کاربراتور نسبت به انژکتور
اگرچه سیستمهای کاربراتوری دیگر میان خودروسازان مورد استفاده قرار نمی‌گیرد ولی اغلب موتورسیکلت‌های موجود در کشور به این سیستم سوخت‌رسانی مجهز هستند. در ادامه مزایای آن را بیان می‌کنیم:
- امکان تعمیر بدون نیاز به لوازم الکترونیکی مخصوص
- تعمیرات راحت
- هزینه کم تعمیرات در زمانی خرابی سیستم
- هزینه کمتر تولید این سیستم نسبت به سیستمهای انژکتوری
انژکتور چیست؟
عملکرد کلی موتورهای انژکتوری تفاوت خاصی با موتورهای کاربراتوری ندارد ولی به علت اجزای مختلف و پیشرفته‌تر آن، این عمل دقیق و بهینه‌تر صورت می‌پذیرد. ECU نقش مهمی را در موتورهای انژکتوری برعهده دارد. در موتورهای انژکتوری شاهد حضور دو نوع سیستم تزریق سوخت هستیم:
- سیستم سوخت‌رسانی مستقیم
- سیستم سوخت‌رسانی غیر مستقیم
اگرچه سیستم سوخت‌رسانی مستقیم جدیدتر است ولی در حال حاضر در اکثر خودروهای انژکتوری از سیستم سوخت‌رسانی غیر مستقیم استفاده میشود.
سیستم غیر مستقیم دارای دو نوع تکی و چندگانه است. سیستم پاشش سوخت تکی یا SPFI، از یک انژکتور برای تعذیه چهار سیلندر استفاده میشود که وظیفه این انژکتور پاشش سوخت مورنیاز در ابتدای منیفولد سوخت است.
در سیستم پاشش سوخت چندگانه یا MPFI به تعداد سیلندرهای خودرو از انژکتور استفاده میشود که هم‌اکنون معمول‌ترین سیستم سوخت‌رسانی در صنعت خودروسازی محسوب میشود. این سیستم نسبت به SPFI عملکرد بهتری داشته و سوخت با شرایط بهتری وارد سیلندر میشود.
در سیستم پاشش مستقیم سوخت یا GDI، سوخت موردنیاز برای احتراق به صورت مستقیم درون سیلندر تزریق میشود. در این سیستم حداقل تغییر در شرایط سوخت ورودی به سیلندر رخ می‌دهد که باعث افزایش راندمان موتور و کاهش مصرف سوخت میشود.
در حال حاضر تعداد تقریبا کمی از خودروسازان از این سیستم در محصولات خود استفاده می‌کنند ولی انتظار می‌رود با توجه به مزایای آن، شاهد موتورهای بیشتری مجهز به این سیستم در آینده باشیم.
معایب موتور انژکتوری
اکثر خودروهای تولیدی جدید به سیستم سوخت‌رسانی انژکتور مجهز هستند ولی این دلیلی بر بی‌عیب و نقص بودن این نوع سیستم سوخت‌رسانی نیست؛ از همین رو در این قسمت به معایب موتور انژکتور می‌پردازیم. این معایب شامل موارد زیر است:
- بالا بودن هزینههای مربوط به تولید و تعمیرات در این سیستم سوخت‌رسانی
- نیاز به ابزارهای مخصوص برای تعمیر موتور انژکتور
- نیاز به نگهداری طولانی مدت
- نیاز به صافی بنزین دقیق‌تر و بنزین باکیفیت‌تر نسبت به موتور کاربراتوری
مزایای موتور انژکتوری
مزایای زیادی که موتورهای انژکتوری دارند، سبب شده تا خودروسازان نسبت به استفاده از این موتور در مقایسه با موتورهای کاربراتوری تمایل بیشتری نشان دهند. برخی از مزایای موتور انژکتوری به شرح زیر است:
- کمک به کاهش آلایندگی هوا
- کاهش مصرف سوخت
- حجم ثابت هوای ورودی
- افزایش راندمان حجمی و حرارتی موتور انژکتوری
- ارتعاشات و ضربه‌های کمتر موتور انژکتوری
- بهبود در عملکرد و افزایش گشتاور و توان خروجی موتور انژکتوری
- نیاز نداشتن به ساسات
- روشن شدن بهتر و سریعتر موتور انژکتوری در هوای سرد
کاهش مصرف سوخت
این سیستم تمامی اطلاعات ضروری کارکرد موتور ( نظیر سرعت موتور، بار موتور، درجه حرارت، میزان گشودگی دریچه گاز ) را جهت تطابق دقیق شرایط کارکرد دینامیکی یا ساکن مشخص کرده و بدینوسیله مقدار دقیق سوخت مورد نیاز موتور را تحت شرایط مشخص شده تامین می کند.
افزایش بازده موتور
این سیستم آزادی عمل بیشتری را جهت پر شدن کامل سیلندر ( بازده حجم) و با گشتاور بالاتر فراهم می کنند. این عمل باعث افزایش توان خروجی و نیز بهبود نمودار گشتاور خواهد شد . هم چنین قابلیت تطابق با سیستمهای اندازه گیری جداگانه سوخت و هوا را نیز دارا می باشد.
قابلیت شتابگیری سریع
تمامی سیستمهای انژکتوری خود را با تغییرات بار موتور در هر شرایط کارکرد بدون هیچ وقفه‌ای مطابقت می دهند.
قابلیت استارت بهتر در هوای سرد
مقدار دقیق سوخت مطابق با درجه حرارت موتور و سرعت استارت مشخص گردیده و امکان استارت سریع و پایداری سیستم موتور در دور آرام را فراهم می کند. در فاز گرم شدن موتور سیستم دقیقا از مقدار مشخصی سوخت جهت راه اندازی سیستم و در پاسخگویی به نیاز دریچه گاز در تامین کمترین مقدار مصرف سوخت استفاده می کنند.
آلودگی خروجی کمتر
در این سیستم مخلوط سوخت – هوا تاثیر مستقیمی بر گازهای خروجی از اگزوز خواهد داشت. دقت کارکرد سیستمهای جدید امکان ثابت نگهداشتن شکل مخلوط سوخت – هوا را فراهم آورده است.
تفاوت انژکتور و کاربراتور در چیست؟
تفاوت این دو سیستم بیش از آن که فنی باشد مربوط به مسائل زیست محیطی و آلودگی است، همچنین این تفاوت را در هزینههای تعمیر و نگهداری نیز می‌توان دید:
به دلیل وجود قوانین سخت در رابطه با آلودگی هوا و محیط زیست و همچنین مصرف سوخت‌های بهینه، امروزه از سیستمهای انژکتوری در خودروهای تولید جدید استفاده میشود.
مواردی از قبیل وجود قطعات حساس، قیمت بالا، نیاز به تخصص برای تعمیر، پیچیدگی سیستم، نیاز به نگهداری بیشتر و نیاز به سوخت با عدد اکتان بالاتر از جمله مهمترین تفاوت موتور کاربراتور با انژکتور محسوب می‌شوند.
سیستمهای کاربراتوری به دلیل هزینه تولید کم و تعمیرات ساده‌تری که دارند، بیشتر در موتورسیکلت‌ها استفاده می‌شوند که امیدواریم در آینده این وضع تغییر پیدا کند و از سیستمهای انژکتوری در این نوع وسایل نقلیه استفاده شود.
افرادی که از هر دو نوع خودرو استفاده کرده‌اند، تفاوت این دو را لمس کرده‌اند. شما با تبدیل کاربراتور به انژکتور، می‌توانید نقش قابل توجهی در کاهش آلودگی‌های محیطی، کاهش مصرف سوخت، افزایش راندمان و … ایفا کنید.
آیا میشود ماشین کاربراتوری را انژکتوری کرد؟
بله ویدئوی زیر روش تبدیل موتور انژکتور به کاربراتور، را آموزش می دهد! آن را به دقت تماشا نمایید.
مزایای تبدیل موتور کاربراتور به انژکتور
- کاهش وزن قطعات مابین 30 الی 80 درصد و در نتیجه کاهش وزن خودروو مصرف سوخت آن
- کاهش قیمت قطعات
- کاهش صدای ناهنجار در خودرو به دلیل برخورد قطعات فلزی
- افزایش راندمان حجمی و حرارتی موتور بدلیل یکنواختی و ترکیب صحیح نسبت هوا و سوخت در حالتهای مختلف کاری موتور
- افزایش راندمان حجمی باعث افزایش گشتاور و توان خروجی موتور تا 33 درصد می شود.
- نسبت هوا ورودی به هر سیلندر بدلیل استفاده همه سیلندرها از یک حجم ثابت تقریباً برابر است.
- بدلیل استفاده از سیستم های اندازه گیری دقیق الکترونیکی برای اندازه گیری هوای ورودی سوخت متناسب با آن تأمین شده و در نتیجه مصرف سوخت کاهش می یابد.
- در این سیستم ها به علت حذف کاربراتور و پیاله بنزین بخارات حاصل از تبخیر سوخت در پیاله از بین می رود.
- کنترل موتور در شرایط مختلف کاری کارکرد موتور مناسب تر و بهتر شده و موتور در هوای سرد سریعتر روشن شده و نیازی بوجود ساسات نمی باشد.
- بدلیل یکنواختی ترکیب سوخت و هوا احتراق مناسب تر صورت گرفته و بدلیل افزایش راندمان احتراق موتور نرم تر و بی صدا ترکار می کند.
- بدلیل امتزاج مناسب سوخت و هوا راندمان احتراق افزایش یافته و در نتیجه می توان ضریب تراکم حجمی موتور را افزایش داد.
- در سیستم های انژکتوری بدلیل اینکه نیازی به گرم کردن منیفولد ورودی نمی باشد در نتیجه دانسیته هوای ورودی بیشتر شده و راندمان حجمی را افزایش می دهد و در نهایتا ًقدرت خروجی موتور افزایش می یابد.
- با افزایش راندمان احتراق و کنترل پدیده Knock یا Detonation باعث افزایش عمر موتور خودرو می شود.
- مهمترین علت ساخت سیستمهای انژکتوری و مزیت اصلی آن نسبت به موتورهای کاربراتوری کاهش آلودگی ناشی از موتور خودرو می باشد تا قابلیت پوشش دادن استانداردهای عدم آلایندگی را داشته باشند.
روش تبدیل انژکتور به کاربراتور
فرق انژکتور و کاربراتور موتور سیکلت
در ایران هر تغییری با مقاومت هایی روبرو است و عده ای تولید کنندگان موتورسیکلت های کاربراتوری از سیستم سوخت پر مصرف و آلاینده هنوز دفاع می کنند اما ذکر این نکته مهم است که همه چیز با علم روز پیش می رود اگر کاربراتور خوب بود منسوخ و انژکتور جایگزین آن نمی شد، باورهایی به غلط در بین مردم رایج شده که کاربراتور قوی تر است و اگر تنظیم باشد موتورسیکلت های کاربراتوری حریف انژکتوری می شوند که اصلا اینطور نیست .
اگر اینطور بود کمپانی هایی که در مسابقات سطح یک دنیا در موتورسواری شرکت می کنند از کاربراتور استفاده می کردند، بحث بعد هم آن که می گویند تعمیر انژکتور در ایران سخت است که اصلا درست نیست چراکه با پیشرفت بازار موتورسیکلت در ایران در قسمت تعمیرات هم باید بگوییم که این پیشرفت دیده می شود.
تفاوت موتور سیکلت کاربراتور و انژکتور
ویدئوی زیر را جهت درک بیشتر تفاوت موتور سیکلت انژکتری و کاربراتوری مشاهده نمایید!
اجبار در تولید موتور انژکتوری به جای موتورسیکلت های کاربراتوری، چند سالی است که گریبان صنعت موتورسیکلت سازی ایران را گرفته است. ورشکستگی بسیاری از کارگاه ها و کارخانجات موتورسیکلت های چینی از عواقب این اقدام بود.
اما حالا چندماهیست که معدود تولیدات موتورسیکلت مجهز به موتور انژکتوری در نهایت توسط خریداران کاربراتوری می شوند. این اتفاق عجیب شاید در جهان کم نظیر باشد.
تبدیل موتور انژکتوری به کاربراتوری معمولا باعث افزایش آلودگی و کاهش توان می شود.
این درحالیست که به گفته نایب رئیس انجمن قطعه سازان موتورسیکلت: موتور انژکتوری موتورسیکلت ها در تعمیرگاه ها کاربراتوری می شود!
گزارش فعالیت گسترده در تبدیل موتور انژکتوری به کاربراتوری
به گفته حبیب الله محمودان هم اکنون علاوه بر فعالیت بسیاری از واحدهای تعمیرگاهی، دهها سایت برای تبدیل انژکتور به کاربراتور در این زمینه فعالیت کرده و اقدام به تبلیغات در فضای مجازی می کنند.
با وجود اینکه بر روی کارت سوخت بسیاری دارندگان موتورسیکلت کلمه انژکتور ثبت شده اما افراد اقدام به تغییر و تبدیل به کاربراتور کردند که به هیچ وجه قابل شناسایی نیست.
هزینه پایین تعمیر و نگهداری موتورهای کاربراتوری در مقایسه با انژکتوری ها بسیاری از خریداران را به سمت تبدیل موتورهای انژکتوری به کاربراتوری تشویق می کند.
براساس برخی گفته ها، کیفیت پایین سیستم انژکتور دلیل کاربراتوری کردن این موتورهاست. تاکنون مسئولان واکنشی نسبت به این اقدام عجیب نشان نداده اند.
افزایش آلودگی هوا مهمترین مضرت این اقدام است. موتور انژکتوری به طور کلی سوخت کمتری مصرف می کند. در پی این تحولات قیمت موتورسیکلت های ارزان در کشور به شکل چشمگیری افزایش یافته است.
