رالی چیست؟ گروه‌های رالی باید چند نفره باشد؟ چگونه در مسابقات رالی عضو شویم؟ اگر جز افرادی هستید که به تازگی با این ورزش هیجان‌انگیز آشنا شده‌اید و تصمیم دارید اطلاعات جامعی از این ورزش به دست آورید با کیان باتری همراه باشید.
رالی یعنی چه؟
رالی نوعی از مسابقات اتومبیلرانی است که با نظارت فدراسیون جهانی اتومبیلرانی در انواع مختلفی برگزار می گردد. مسابقات رالی معمولا به صورت مسابقه ای و مانند مسابقات فرمول یک برگزار نمی گردد و نحوه امتیاز دهی و تعیین برنده در این مسابقات اندکی خاص است.
به دلیل برگزاری رالی در جاده های صعب العبور و عمدتا باریک، امکان رقابت شانه به شانه خودرو ها در یک جاده وجود ندارد، از این رو هنگام مسابقه، خودروها در فواصل زمانی معین نسبت به هم استارت زده و مسابقه را آغاز می کنند.
نقطه استارت و نقطه پایان مسابقه برای تمام خودروها یکسان است و در نهایت و برای تعیین برنده، تایم هر خودرو از نقطه آغاز تا نقطه پایان برای آن خودرو محاسبه می گردد و خودرویی که در زمان کمتری مسیر را پیموده باشد، برنده رالی است.
انواع مسابقات رالی کدام است ؟
به طور کلی دو نوع رالی وجود دارد: رالی مرحله ای و رالی جاده ای.
رالی مرحله ای
رالی مرحله ای همان گونه که گفتیم بر مبنای زمان ثبت شده هر شرکت کننده می باشد و شرکت کنندگان با فاصله ای مشخص نسبت به هم مسابقه را آغاز می کنند. برنده این مسابقه بر اساس زمان ثبت شده هر شرکت کننده مشخص می گردد و راننده ای که در زمان کوتاه تری مسیر مشخص شده را بپیماید برنده رالی است. مسابقات مرحله ای ممکن است در مسیری با آسفالت مسطح و یا مسیرهایی کوهستانی، جنگلی، برفی و یا بیابانی نیز برگزار شوند.
رالی جاده ای
رالی جاده ای نوعی از مسابقات محبوب رالی است که به صورت مسابقه ای برگزار شده و تمام خودروها در آن همزمان استارت می زنند و مسابقه را آغاز می کنند و در نهایت خودرویی که زودتر به خط پایان برسد برنده مسابقه است.
مسابقات رالی ” پاریس- داکار” معتبرترین مسابقات رالی جاده ای در جهان می باشد. این رالی از شهر پاریس در کشور فرانسه آغاز و در سواحل دریای داکار، پایتخت کشور سنگال به پایان می‌رسد.
رالی داکار چیست؟
رالی داکار یکی از قدیمی‌ترین مسابقات اتومبیلرانی رالی در جهان است که از آن به عنوان پدر مسابقات رالی بین‌المللی نیز یاد می‌شود.
تاریخچه رالی داکار نقطه آغاز جالبی دارد. زمانی که یک راننده فرانسوی با نام تیری سابین در حال راندن در صحرای داکار گم شد و در همان زمان این فکر به ذهن‌اش خطور کرد که این صحرا قابلیت بسیار بالایی برای برگزاری یک رالی هیجان‌انگیز دارد.
همین شد که پدر مسابقات رالی جهان به دنیا آمد و به این دلیل که استارت این مسابقات از شهر پاریس پایتخت فرانسه می‌خورد و به دریاچه صورتی رنگ شمال داکار پایتخت کشور سنگال ختم می‌شد، رالی «پاریس-داکار» نام گرفت.
بیشتر بدانید: آموزش تکنیک های رانندگی آفرود
همه چیز درباره مسابقات رالی
گروه های رالی
گروه‌های رالی از یک راننده و یک کمک راننده تشکیل شده‌است که راننده ماشین حتما باید دارای گواهینامه صادر شده از فدراسیون باشد.
ناظرین رالی
ناظرین مسابقات رالی یک تیم سه نفره می‌باشند که در طول مسابقه رالی حداقل دو ناظر با کلرک مسابقه در ارتباط بوده و حداکثر یک ناظر باید در دفتر رالی حضور داشته باشد.
نقشه مسابقه رالی چیست؟
نقشهٔ مسابقه همزمان با شروع مسابقه و تنها یک دقیقه قبل از استارت در اختیار شرکت‌کنندگان رالی قرار می‌گیرد. این نقشه مجموعه‌ای از قطعه یا بلوک‌های کوچکی است که باید به ترتیب طی شوند.
شرکت‌کنندگان باید با توجه با علائم مسابقه مسیر صحیح مسابقه را تشخیص دهند و سعی کنند با سرعت متوسط مشخص شده در بلوک در این مسیر حرکت کنند. در طول مسیر کنترلهایی وجود دارند که حرکت شرکت‌کنندگان در مسیر صحیح و زمان رسیدن به نقاط مطلوب را کنترل می‌کنند.
به شرکت‌کنندگانی که خارج از مسیر صحیح حرکت کنند یا دیرتر یا زودتر از زمان مطلوب نقشه‌ای را طی کنند امتیاز منفی تعلق می‌گیرد. در بلوک‌ها علاوه بر سرعت ممکن است مسافت یا زمان متعلق به آن بلوک ذکر شده باشد.
با ذکرشمارهٔ بلوک، مثلا: نقشهٔ شمارهٔ ۲۰ هر بلوک نقشه از ۶ قسمت تشکیل شده‌است.
مسیر رانندگی در رالی
در مسابقات، رانندگان به مناطق مختلف از قبیل پیست‌های یخ و برف یا شن و ماسه می‌روند و باید متناسب با مسیر، تجهیزات مورد نیاز برای خودرو را فراهم کنند. به عنوان مثال شرکت در مسابقات رالی در زمستان نیازمند تجهیزات خاص زمستانی می‌باشدشامل سه بخش است.
- مسیرهای صحیح
- مسیرهای انحرافی
- مسیرهای اصلاحی
مسیراصلی مسابقه فقط براساس مسیرصحیح طراحی شده‌است که ممکن است براساس سبک طراحی یا تغییرات اجباری، بخشی از آن توسط مسیراصلاحی اضافه، کم ویا اصلاح شود.
کنترل های مسابقات رالی چیست؟
به منظور کنترل و ثبت زمان شرکت کنندگان در مسیرمسابقه، محل‌هایی توسط برگزارکننده مشخص می‌شود که به این محل‌ها ایستگاه‌های کنتـرل گفته می‌شود.
کنترل‌ها بایستی با نشان یا پرچم خاص مسابقه و شماره که بر روی درب‌های اتومبیبل خود نصب کرده‌اند، در محل‌های خاص (ایستگاه کنتـرل) قابل رویت و تشخیص باشند. تمام کنترل‌های مسابقه به غیر از کنترل سیار حتماً در سمت راست مسابقه مستقر هستند و ممکن است محل بعضی از کنترل‌ها با آرم و نشان مسابقه و میز و صندلی مشخص شده باشد، الزامی برای بودن خودرو در محل کنتـرل وجود ندارد.
خودروی هیچ‌یک ازکنترل‌ها در محل خلاف پارک نمی‌کند. کنترل های مسابقه بایستی ۱۵ دقیقه قبل از زمان مطلوب اولین شرکت‌کننده و ۴۵ دقیقه پس از زمان مطلوب آخرین شرکت‌کننده در محل خود مستقر باشند.
انواع کنترل مسابقه رالی
کنترل‌های مسابقه از نظرماهیت به سه دسته تقسیم می‌شوند.
- ۱- کنترلهایی که ماهیت زمانی دارند (کنترل‌های زمان)
- ۲- کنترلهایی که ماهیت مثبت دارند (کنترل‌های زمان ومسیر صحیح)
- ۳- کنترلهایی که ماهیت منفی دارند (کنترل‌های انحراف و منفی)
کنترل‌های زمان به دو دسته تقسیم می‌شوند.
- الف : کنترل زمان معلوم – فقط مخصوص مسابقات نقطه به نقطه است.
- ب : کنترل زمان نامعلوم– فقط مخصوص مسابقات زنجیره‌ای است.
کنترل زمان معلوم: چنانچه محل کنترلی در نقشه داده شده باشد به معنای پایان نقشه‌های قبلی بوده و زمان ثبت شده بر روی کارت مسابقه توسط کنترل زمان معلوم، به منزلهٔ زمان جدید برای ادامهٔ مسابقه می‌باشد. تقدم یا تأخر زمان درنقشه‌های قبلی، دیگر قابل جبران نیست. این کنترل‌ها از نوع معلوم بوده و مخصوص مسابقات نقطه به نقطه می‌باشد.
کنترل زمان نامعلوم یا مخفی: محل کنترل‌های مسابقه از نوع زنجیره ای، در نقشه مشخص نیست و هر لحظه ممکن است در مسیر مسابقه به آنها برسید، مسئول ایستگاه کنترل، زمان رسیدن شما را بر روی کارت مسابقه ثبت می‌کند. چنانچه مطابق با زمان مطلوب نباشید، می‌توانید تا قبل از رسیدن به کنترل‌های بعدی خود را به زمان مطلوب برسانید. به این کنترل‌ها، کنترل زمان نا معلوم می‌گویند.
کنترل زمان صحیح: رسیدن به این کنترل‌ها به منزلهٔ درست بودن مسیر مسابقه است و زمان رسیدن به آن ملاک نیست.
کنترل انحراف مسیر: چنانچه شرکت‌کننده‌ای در اثر عدم رعایت قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی و مسابقه و طی کردن مسیر اشتباه به این کنترل‌ها برسد، کارت راه او را مهرکرده و اگر نیاز باشد مسیر صحیح را به او اعلام می‌کنند.
کنترل منفی: کنترلهایی هستندکه مثل کنترل‌های انحراف مس یر ماهیت منفی دارند ولی در مسیر اصلی مسابقه مستقر شده‌اند مثل کنترل‌های مستقر شده در محل‌های توقف ممنوع.
کنترل‌های چند منظوره: به کنترلهایی که بیش از یک ماهیت داشته باشند یا بیش از یک بار در مسیر مسابقه به آنها برسیم، کنترل چند منظوره گفته می‌شود.
کنترل مسیر سیار: این کنترل‌ها به‌طور سیار در مسیر مسابقه حرکت می‌کنند و در صورت مشاهدة عدم رعایت مقررات و مفاد آیین‌نامهٔ مسابقه از طرف شرکت‌کننده، می‌تواند کارت راه آنان را گرفته و موارد خلاف را در آن ثبت تا محرومیت‌های لازم در مورد آنها اعمال شود. کنترل سیار دارای بر چسب مخصوص و معرفی نامه کتبی می‌باشد.
نحوه عضویت در مسابقات رالی
برای شرکت در مسابقات جذاب اتومبیلرانی ابتدا باید عضو باشگاه موتورسواری و اتومبیلرانی باشید و در کلاس‌های آن شرکت کنید تا مهارت لازم را کسب نمایید. این ورزش نیز مانند سایر ورزش‌ها قوانین خاصی دارد که شما ملزم به رعایت آن می‌باشید.
هرساله فدراسیون اتومبیلرانی ایران قوانین مسابقات را منتشر می‌کند که برای شرکت در مسابقات این فدراسیون، می‌بایست آنها را رعایت کنید.
تمرکز بالا، یکی از مهم‌ترین مهارتی که رانندگان رالی باید داشته باشند. رانندگان باید در مسابقات تمام حواسشان بر روی رانندگی و کنترل ماشین باشد زیرا در کوتاه‌ترین زمان ممکن باید بهترین تصمیم را بگیرند و بهترین واکنش را از خودشان نشان دهند. بسیاری از رالی سواران بایستی خودرو خود را تقویت کنند تا از نهایت بازدهی آن خودرو بگیرند
ابزارهای رالی
تنها با داشتن اتومبیل و ساعت می‌توان در مسابقات رالی شرکت کرد. اما ابزارهای دیگر نیز در رالی به کار می‌رود.
- ماشین‌حساب که برای محاسبهٔ زمان مطلوب استفاده می‌شود.
- کرنومتر
- کامپیوتر
- جی‌پی‌اس
بیشتر بدانید: معرفی انواع ماشین مسابقه ای
یک تیم رالی از چه اعضایی تشکیل می شود ؟
یک تیم رالی برای شرکت در یک مسابقه، متشکل از یک راننده و کمک راننده می باشد که راننده حتما باید دارای گواهینامه مجاز فدراسیون اتومبیلرانی باشد.
ویژگی های یک راننده رالی چیست ؟
یک راننده رالی باید دارای تمرکز بالایی باشد و همه حواسش روی کنترل ماشین و مسیر جاده پیش رو متمرکز باشد. سرعت عمل یکی دیگر از ویژگی های یک راننده رالی است که در کنار تمرکز بالا به موفقیت وی کمک می کند.
تعداد داوران مسابقات رالی چند نفر است ؟
داوران و ناظران یک مسابقه رالی، معمولا سه نفر می باشند که دو تن از آنها در پیرامون پیست یا جاده، از نزدیک نحوه برگزاری مسابقه را رصد می کنند و یک نفر نیز در دفتر رالی مشغول مشاهده تصاویر تهیه شده توسط دوربین ها از نحوه برگزاری مسابقه و حرکت شرکت کنندگان خواهد بود.
نحوه شرکت در مسابقات رالی چگونه است ؟
برای شرکت در مسابقات رالی شما باید ابتدا عضو یک باشگاه اتومبیلرانی باشد و در دوره های آن شرکت نموده و گواهینامه مجاز فدراسیون را کسب کرده باشید. رالی نیز مانند سایر ورزش ها قوانین مخصوص به خود را دارد که شما باید آنها را فرا گرفته و در خلال مسابقه آنها را رعایت کنید.
قوانین مسابقات رالی در ایران
در مسابقات رالی ایران معمولاً در هر اتومبیل یک راننده و یک نقشه‌خوان وجود دارد و در بیشتر رالی‌ها حضور همراه تا پر شدن ظرفیت درج شده روی کارت ماشین مجاز است. نقشهٔ مسابقه درست یک دقیقه پیش از حرکت هر اتومبیل در اختیار آن اتومبیل قرار می‌گیرد.
زمان مطلوب در این روش از فرمول زیر به دست می‌آیدو کسر ثانیه قطع می‌شود: زمان مطلوب =مسافت ابتدا تا انتهای بلوک به متر ضرب در عدد ثابت ۳٫۶ تقسیم بر سرعت متوسط ذکر شده در نقشه که به کیلومتر بر ساعت می‌باشد.
محاسبه امتیاز
در پایان، امتیازات منفی یا جریمه‌های زمانی با هم جمع شده و نفرات برتر مشخص خواهند شد. در صورت تساوی، هر شرکت‌کننده‌ای که گزارش کنترل کمترو تعداد مهر کنترل مثبت بیشتری داشته باشد مقام بالاتری دارد ودر صورت تساوی شرکت‌کننده‌ای که در کنترل زمان ۱ کمترین امتیاز منفی یا جریمه را داشته باشد و اگر مساوی بود به همین ترتیب در کنترل‌های بعدی ادامه داده تا نتیجه مشخص شود.
اوضاع امروز رالی
هم اکنون در مسابقات رالی تیم‌ها اتومبیلشان را به موتور 6/1 لیتری مجهز به توربو شارژر و توان محدود شده 300 اسب بخار مجهز می‌کنند. در حال حاضر تیم‌های فورد، مینی، سیتروئن و فولکس واگن در مسابقات حاضر هستند.
هیچ کس تیم‌های سوزوکی، میتسوبیشی و سوبارو که به خاطر مسائل اقتصادی از مسابقات کنار کشیدند را فراموش نمی‌کند. یا حتی لانچیا، اشکودا و آئودی را. تا کنون 20 شرکت تولیدی توانسته‌اند این مسابقات را فتح کنند، و نزدیک 30 تیم توانسته‌اند روی سکو بروند.
در هر تیم رالی نزدیک به 40 نفر در حال جنب و جوش فعالیت برای بهبود زمان خودروی راننده‌شان هستند و 60 تا 100 نفر دیگر نیز از خارج از میدان مسابقه ماموریتشان را انجام می‌دهند.
وقتی نام‌های بزرگی مانند سباستین لوب فرانسوی، مارکوس گرن هولم فنلاندی، کالین مک را بریتانیایی، پیتر سولبرگ نروژی و تیمو سالونن فنلاندی را مرور می‌کنیم متوجه آن می‌شویم که تا همین چند سال پیش که رکود اقتصادی گلوی مسابقات رالی را بفشارد، چه هیجان غیر قابل توصیفی را تجربه می‌کردیم. حال امیدواریم تا با برگشت حتی دو یا سه مورد از تیم‌هایی که بالا ذکر شده رقابت‌های جذاب‌تری را شاهد باشیم.
چگونه راننده رالی شویم؟
بر خلاف مسابقات فرمول ۱، شرکت در مسابقات WRC (معتبرترین مسابقات رالی) برای عموم آزاد است. کافیست وارد مسابقات شوید تا زودتر از آنچه فکر می‌کنید، بتوانید درست در کنار سباستین اوژیه، جاریماتی لاتوالا و… رقابت کنید.
اما چگونه سوپراستارهای این ورزش به جایگاه کنونی‌شان رسیده‌اند؟ در پاسخ به این سوال چند نکته برایتان گرد آورده‌ایم.
به یک باشگاه خودرویی بپیوندید
ستاره تیم هیوندای «هایدن پادون» رانندگی رالی را با سر زدن به باشگاه خودرویی محل زندگیش آغاز کرد. او به عضویت باشگاه در آمد و با یک مینی‌ماینر قدیمی در رویدادها به رقابت پرداخت. مهم نیست که می‌خواهید در مسابقات رالی چه مسئولیتی را بر عهده بگیرید؛
راننده، کمک راننده، مارشال، مهندس، تکنسین یا… حتما در باشگاه خودرویی محل سکونتتان کسی پیدا می‌شود که به شما کمک کند. به شبکه اعضای باشگاه بپیوندید. همیشه افرادی در باشگاه به دنبال کسانی برای مسئولیت‌های جدید در تیم‌هایشان هستند. و هر کسی می‌تواند این مسئولیت‌ها را به عهده بگیرد.
یک مربی پیدا کنید
وقتی به باشگاه پیوستید (که رانندگان کارکشته رالی اکیدا این کار را پیشنهاد می‌کنند) نوبت پیدا کردن دوست‌های جدید است. لاتوالا می‌گوید: «کسی را پیدا کنید که بتوانید با او همکاری کنید؛ کسی که تجربه خوبی داشته باشد و بتواند شما را در این مسیر راهنمایی کند. اگر قرار است راننده یا کمک راننده شوید، حتما به پشتیبانی چنین دوستانی نیاز خواهید داشت.»
به مدارس و آکادمی‌های رالی بروید
تا کنون فیلم‌های زیادی از مسابقات قهرمانی جهانی رالی دیده‌اید و اخبار و تصاویر آن را با جدیت دنبال کرده‌اید. به باشگاه محل سکونت خود نیز پیوسته‌اید و برای خود دوستانی یافته‌اید. اما سوال مهمی پیش روی شماست: آیا شما واقعا رانندگی با یک خودروی رالی را دوست دارید؟
پیش از آنکه با تمام قوا به این رشته وارد شوید و پول حاصل زحمت‌کشی خود را در این مسیر خرج کنید، به سراغ یک مدرسه رالی بروید و در یک دوره آموزشی یک روزه ثبت نام کنید. وقتی پشت فرمان یک خودروی رالی بنشینید، متوجه می‌شوید که رانندگی با آن واقعا ترسناک است.
پس بهتر است یک بار پشت رول بنشینید و ببینید آیا واقعا علاقه‌ای به راندن آن دارید؟ اگر دیدید رانندگی با آن برایتان دشوار است، ایرادی ندارد. می‌توانید یک کمک راننده باشید، یا اصلا از خودرو بیرون بروید و یک «مارشال» باشید؛ این افراد داوطلب، قهرمانان گمنامی هستند که ستون فقرات ورزش رالی را استوار نگاه می‌دارند.
ماشین مناسب رالی
اکنون به این نتیجه رسیده‌اید که واقعا راندن یک خودروی رالی را دوست دارید… پس باید یک چهارچرخه برای راندن پیدا کنید. جاریماتی لاتوالا در این مرحله برای شما توصیه‌هایی دارد: «تا می‌توانید خودروهای گوناگون را امتحان کنید؛ دیفرانسیل عقب، دیفرانسیل جلو، دودیفرانسیل… رانندگی با تمام این خودروها حس دقیقتری از عملکرد خودرو به شما می‌دهد.
نگران نباشید که خودرویتان قدرتمندترین خودرو نیست. برای شما که تازه‌کار هستید، اهمیتی ندارد. بهتر است اولین خودرویتان را تا بیشترین حد ممکن برانید و سپس به سراغ خودروی قویتری بروید. اگر در رانندگی اشتباهی کنید (مثلا چپ کنید) در یک خودروی ضعیفتر و با سرعت کمتر، بسیار راحتتر می‌توانید اشتباهتان را تحلیل کنید و بفهمید که دقیقا چه بر سر خود و خودرویتان آورده‌اید. آنچه که واقعا اهمیت دارد، نه قدرت خودرو بلکه تجهیزات ایمنی مناسب است. بدون تجهیزات ایمنی به هیچ عنوان رالی را آغاز نکنید.»
اول ایمنی، بعد رالی
الفین اوانس، راننده رالی با جاریماتی موافق است و می‌گوید: «اول باید ایمنی را در نظر داشته باشید. وقتی اولین خودرویتان را خریدید و در حال آماده‌سازی آن بودید، حتما بگذارید که یک کارشناس خودروی شما را بررسی کند و به شما اطمینان بدهد که همه چیز در سر جای خود قرار گرفته است.
احتمالا یک کارشناس در باشگاه خودرویی محلتان پیدا خواهید کرد. می‌توانید از او بخواهید که به شما کمک کند. تنها ترمزها مهم نیستند. رول کِیج (میله‌های تقویتی داخلی)، کپسول آتشنشانی، صندلی و کمربند ایمنی مناسب و… نیز باید روی خودرویتان نصب شود.
برای خرید کلاه ایمنی و محافظ گردن (هَنس) تا آنجا که در توان دارید هزینه کنید و بهترین گزینه ممکن را خریداری کنید. اگر خودرویتان از بین رفت، می‌توانید یک خودروی دیگر بخرید، اما اگر سرتان رفت، نمی‌توانید عوضش کنید!»
رانندگی حرفه ای بیاموزید
بر خلاف رانندگان پیست‌های سرعت، رانندگان رالی فرصت کافی برای تکرار مسیر و حفظ کردن تمام پیچ و خم‌های مسیر را ندارند. به جای این کار، باید «راندن» را یاد بگیرید. پس هر زمانی که توانستید، در هر مسیری و با هر خودرویی رانندگی کنید. هیچ چیزی جای تجربه پشت فرمان را نمی‌گیرد.
کریس میکه، قهرمان رالی، می‌گوید: «تجربه در ورزش ما بسیار مهم است. وقتی من رانندگی را آغاز کردم، سعی می‌کردم که از تمام وقتم برای رانندگی استفاده کنم. مهم نیست که شرایط جوی و جاده چطور باشد، باید در هر شرایطی رانندگی کنید تا بدانید که جاده در هر شرایطی، چه مسیر خشک و چه مسیر گلی، چه ویژگی‌هایی دارد.» لاتوالا می‌افزاید: «سعی کنید که یک مسیر رالی‌کراس پیدا کنید. این مسیرها هم تنوع کافی از نظر وضعیت جاده را دارند و هم فضایی برای خطای راننده در آنها در نظر گرفته شده است.»
کار خود را در رالی آغاز کنید
وقتی ریچارد برنز، قهرمان جهانی رالی در سال ۲۰۰۱، کار خود را آغاز کرد، کوشید تا هرطور شده جایی در رالی برای خود پیدا کند. او ابتدا در یک مدرسه رالی به عنوان مدرس مشغول به کار شد، سپس به عنوان مکانیک به تیم‌های مختلف کمک کرد. او در ابتدا راننده ون تدارکات تیم پرودرایو سوبارو بود و بعدها برای همین تیم پشت فرمان خودروی رالی نشست.
