عملکرد شیشه بالابر ماشین و عیب یابی و تعمیر آن

امکان باز و بسته‌کردن شیشه‌های جانبی، قابلیتی بدیهی در هر خودرویی است که انتظار داریم در هر لحظه‌ای به آن دسترسی داشته باشیم. شیشه بالابر ماشین ها با توجه به حجم استفاده بالا به گونه‌ای طراحی می‌شوند که امکان سال‌ها کارکرد بدون مشکل را داشته باشند. اما بروز هر مشکلی در عملکرد آنها می‌تواند ناخوشایند و حتی خطرساز باشد.

آیا تابحال پیش آمده که نتوانید پنجره خودرو خود را بالا ببرید؟ این مسئله میتواند روز شما را خراب کنید. با کیان باتری همراه شوید تا بدانید چرا شیشه بالابر خودرو کار نمی کند؟

شیشه بالابر ماشین چگونه کار میکند؟

موتور شیشه بالابر در خودروها به قطعه ای گفته می شود که باعث بالا رفتن و پایین آمدن شیشه خودرو در هر چهار طرف درب ها می شود. این سیستم بر اساس اتصال برق و جریان از طریق یک مدار الکتریکی عمل می کند. با فشار دادن دکمه، برق از باتری ماشین وارد مدار می شود و سیگنال به موتور بالابر شیشه ارسال می گردد. این کار یعنی شیشه بالا می رود یا پایین می آید.

موتورهای بالابر برقی شیشه های خودرو یک سیستم ساده اما کارآمد هستند که در داخل درب ماشین نصب شده اند و عملکرد شیشه پنجره را کنترل می کنند. وقتی موتور شیشه بالابر برقی خراب شود یا به هر دلیلی درست کار نکند، پنجره در هر موقعیتی که قبل از خرابی موتور پنجره قرار داشته است، در همان حالت متوقف می شود.

اگر پنجره هنگام خرابی موتور برقی بالابر شیشه باز بماند، می تواند یک خطر امنیتی برای خودرو ایجاد کند. در این حالت نمی توان اتومبیل را به همان حالت رها کرد!

موتور شیشه بالابر برقی دارای چهار سوراخ در موقعیت های مختلف است که برای نصب تعبیه گشته است. این قطعه عموماً با ولتاژ 12 ولت و جریان DC کار می کند. این قطعه دارای قابلیت ضد آب بوده و بر اساس استاندارد ایزو با کد ISO 9001 تولید می شود.

عیب یابی مشکلات سیستم شیشه بالابر برقی

شیشه بالابر برقی به صورت کلی می‌تواند دارای 2 گروه مشکل شود؛

1- مشکلات ناشی از خرابی اجزای ریل و موتور

2- مشکلات ناشی از مدار الکتریکی.

• هیچ کدام از شیشه بالابرها کار نمی‌کند

طبیعتا سوختن یا گیرکردن همزمان هر 4 موتور و ریل غیرممکن است. اگر در حالت سوئیچ باز هیچ شیشه‌ای حرکت نمی‌کند، باید به سراغ بخش‌های تغذیه رفت. در عموم خودروها تغذیه مدارهای جلو و عقب مجزاست و طبیعتا امکان خرابی و سوختن همزمان رله‌ها و فیوزهای جلو و عقب احتمال کمی دارد.

این ایراد را می‌توان به حساب مغزی سوئیچ گذاشت. اگر خودرو تنها یک رله برای تمامی شیشه بالابرها داشته باشد، طبیعتا ایراد از همان تک رله است اما اگر کلا خودرو فاقد رله شیشه بالابر باشد و یا رله‌های جلو و عقب مجزا باشند، این ایراد به احتمال زیاد از مغزی سوئیچ یا پنل کلیدهای راننده است. در خودروهای مالتی پلکس، این ایراد نرم‌افزاری بوده و به احتمال زیاد ناشی از بروز مشکل در عملکرد واحد کنترل مرکزی (BCM) است.

• شیشه‌های ردیف عقب حرکت نمی‌کنند

اگر فیوز و رله بالابرهای عقب سالم باشد، ایراد از کلید قفل‌کن ردیف عقب است که یا گیر کرده یا کنتاکت داخلی آن خراب شده است. برای تست سلامت رله می‌توان کلید قفل‌کن را خارج کرده و پایه‌های ورودی و خروجی سوکت آن را با یک تکه سیم به هم متصل کرد، در این حالت صدای تیک‌تیک رله باید شنیده شود و چراغ‌ کلیدهای ردیف عقب روشن شود در غیر این صورت رله معیوب است.

• یکی از شیشه‌ها حرکت نمی‌کند

از آنجایی که تغذیه بالابرها به صورت جفتی انجام می‌شود، این ایراد ناشی از موتور و یا کلید همان سمت است. اگر کلید خراب باشد، با کشیدن سوکت آن و قرار دادن کلیدی دیگر، شیشه باید حرکت کند در غیر این صورت مجموعه موتور و ریل معیوب است که باید به بررسی دقیق آن پرداخت.

• حالت اتوماتیک شیشه عمل نمی‌کند

اگر به‌تازگی سر باتری خودرو باز شده باشد، یونیت شیشه بالابر نیاز به تجدید حافظه خواهد داشت که روش آن در دفترچه راهنمای خودرو به صورت مفصل توضیح داده شده است.

اگر کلا حالت اتوماتیک و تشخیص مانع کار نمی‌کند، ایراد از یونیت شیشه بالابر است اما اگر تنها حالت اتوماتیک کار نمی‌کند، ممکن است ایراد از خود کلید شیشه بالابر باشد که کنتاکت دوم آن برای صدور فرمان حالت اتوماتیک عمل نمی‌کند.

گاهی ممکن است کابل ریل شیشه بالابر در جای خود شل شده باشد و باعث شود که شیشه با رسیدن به انتهای کورس حرکت خود، جای لقی داشته باشد که در این حالت تشخیص انتهای کورس برای یونیت شیشه بالابر دشوار خواهد شد و ممکن است جریان‌دهی برای یک لحظه به صورت اضافه به موتور ادامه داشته باشد که در بلند‌مدت یا منجر به خرابی موتور شده یا کابل را پاره می‌کند.

• شیشه بالابر به کندی حرکت می‌کند

کند‌بودن یک شیشه دو دلیل اصلی دارد؛ یا مجموعه گیربکس ریل، پولی‌ها و نوارهای نگهدارنده شیشه خیلی خشک هستند یا مشکل تغذیه‌ای وجود دارد. در صورت خشکی سیستم، مجموعه ریل باید باز شده و سرویس شود یا از ضعیف‌شدن و داغ‌کردن موتور جلوگیری شود.

ضعف تغذیه می‌تواند به خاطر ضعف اتصال بدنه‌ها باشد. در خودروهایی که فاقد رله شیشه بالابر هستند، این ایراد بیشتر قابل مشاهده است (نظیر خانواده پراید) که می‌توان با اضافه‌کردن رله تغذیه تا حد زیادی شرایط آن را بهبود داد.

دلایل خرابی شیشه بالابر خودرو

• فیوز سوخته
• سوئیچ خراب
• موتور پنجره معیوب
• رگلاتور پنجره معیوب

اگر زمانی که دکمه‌ها را می‌فشارید، صدای وزوز موتور بالابر را می‌شنوید، احتمالا مشکل از موتور یا رگلاتور است. اما اگر با فشار دادن کلید‌ها صدایی نمی‌شنوید، وقت آن است که به سراغ فیوز‌ها بروید.

فیوز سوخته

اگر تمام پنجره‌ها کار نمی‌کنند، به احتمال خیلی زیاد مشکل از فیوز است. جعبه فیوز را پیدا کنید و با استفاده از یک پیچ گوشتی دوسو، درب آن را باز کنید. در اکثرخودروها، می‌توانید با توجه به دیاگرام موجود بفهمید که هرفیوز مربوط به کدام بخش است. خوب است که تعدادی فیوز زاپاس همواره داشته باشید چرا که تقریبا برای همه‌ی قسمت‌های خودرو مورد نیازهستند و قیمت زیادی نیز ندارند.

فیوز مربوط به شیشه بالابر را بکشید. مراقب باشید که به فیوز یا سوکت آسیبی وارد نکنید. برای این کار می‌توانید از یک دم باریک استفاده کنید. وقتی فیوز را بیرون کشیدید، نوار داخلی آن را چک کنید.

بیشتر بدانید: تست و علت سوختن فیوز ماشین چیست؟

توصیه: اتصالات شل یا سیم‌های اطراف جعبه فیوز را بررسی کنید. آن‌ها را محکم کنید و ببینید آیا پنجره‌ها کار می‌کنند یا خیر.

توصیه ۲: کلید‌های پنجره را بابت هرگونه آلودگی و یا فرسودگی سیم‌ها چک کنید. اگر مشکل از فیوز نباشد لازم است چیز‌های دیگر را بررسی کنید. پنل در را بردارید. حال کاملا اتصالات، سیم ها، قسمت‌های پلاستیکی و هر بخشی که مربوط به شیشه بالابر است را بررسی کنید که قطعی یا پوسیدگی نداشته باشد.

موتور معیوب بالابر شیشه

با استفاده از یک ولت سنج، اتصالی که به موتور بالابر می‌رسد را چک کنید. موتور‌هایی با دو سیم، دارای سیستم آنالوگ هستند و تست کردن آن‌ها ایمن است. موتور‌هایی که بیش دو سیم دارند، سیستم دیجیتال نامیده می‌شوند و توصیه می‌کنیم از یک متخصص درخواست کمک کنید.

برای تست موتور، هنگامی که دکمه‌ها را فشارداده اید، ولتاژ را بسنجید و ببینید جریان برق وجود دارد یا خیر. باید به دنبال ولتاژ ۱۲ یا ۱۲- باشید. اگر ولت سنج جریان کامل را نشان می‌دهد، و موتور کار نمی‌کند، به این معناست که موتور شیشه بالابر دچار مشکل است. این به آن معناست که جریان کافی به موتور نمی‌رسد و مدار دچار مشکل شده است.

مشکل در سیم کشی

اگر با فشار دادن سوئیچ بالابر موفق به بالا پایین بردن شیشه نشدید احتمالا مشکل برقی است. سیم کشی فرسوده یا خراب شده می تواند باعث توقف عملکرد شیشه شود. این مورد بیشتر در وسایل نقلیه قدیمی رخ می دهد و تعمیر آن ممکن است به تنهایی دشوار باشد.

عدم جریان برق

برای این که پنجره برقی خودرو به درستی کار کند، باید برق کافی به آن برسد. این نیروی الکتریکی از باتری اتومبیل گرفته می شود. اگر برق این مدار قطع شود، دیگر نمیتوان با فشار دادن سوئیچ بالابر شیشه خودرو آن را پایین یا بالا برد. قبل از هر چیزی باید کاری کرد که این به این سوئیچ برق برسد.

خرابی سوئیچ پنجره

یکی دیگر از دلایل کار نکردن بالا بر شیشه خودرو، مربوط به سوئیچ پنجره می باشد. با گذشت زمان، بخش های داخلی کلید بالابر پنجره ماشین فرسوده می شود و باعث می شود نتوانید با استفاده از سوئیچ شیشه، آن را بالا و پایین کنید. تعویض سوئیچ بالابر به هیچ عنوان توصیه نمی شود، تا زمانی که ساییده شود و از کار بیفتد.

نگاهی به سوئیچ شیشه بالابر بیاندازید، برای یافتن این مشکل از یک ولت سنج کمک بگیرید. اگر ولتاژکمی در حال جهش بود پس ممکن است سوئیچ خراب باشد.

شیشه بالابر آسیب دیده

دقیقا مثل موتور پنجره، واحدهای رگولاتور یا بالابر، با گذشت زمان فرسوده و خراب می شوند. در واقع با گذر زمان، اجزای مکانیکی بالابر شیشه شروع به خرابی می کنند و در نهایت منجر به آسیب های جبران ناپذیری می شود.

نحوه تعمیر شیشه بالابر خودرو

هنگام مواجه شدن با گیرکردن شیشه خودرو، بهترین توصیه این است که با یک متخصص مشورت کنید اما با این حال، اگر با شیشه ای پایین در موقعیتی بارانی و طوفانی روبرو هستید می توانید راهکار های ذیل را امتحان کنید:

• محکم بستن درب خودرو
• خودرو را روشن کنید – اطمینان حاصل کنید که جرقه زن ( اشتعال) خودرو در وضعیت روشن قرار گرفته است.
• هنگام عیب یابی، هر دو سوئیچ سمت راننده و سوئیچ سمت خراب را آزمایش کنید و به جهت مورد نظر فشار دهید.
• درب خودرو را محکم ببندید و در صورت عدم موفقیت در اولین تلاش، این کار را تکرار کنید. شیشه خودرو برای بالا و پایین رفتن به غلتک هایی متکی است. اگر شیشه هنگام پایین آمدن از مسیر خط خود خارج شود، می توان با اعمال فشار و محکم بستن درب، شیشه را به طور موقت درست کرد. اگر شیشه خودرو بالارفت، آن را پایین نیاورید تا زمانی که توسط یک متخصص ارزیابی شود.
• از دست تان کمک بگیرید. اگر محکم بستن درب ماشین یا فشار دادن دکمه بی تاثیر بود، سعی کنید با مشت یا یک شی به درب ضربه بزنید فقط مراقب باشید که به دست یا درب خودرو آسیب نرسانید.
• خودرو را روشن کنید. اطمینان حاصل کنید که جرقه زن خودرو در حالت روشن قرار گرفته است.
• از یک دوست بخواهید تا دکمه شیشه بالابر را فشار داده و نگه دارد.
• شیشه ماشین را به آرامی به کمک دست هایتان بالاببرید. اگر برای بالا بردن شیشه نیروی بیشتری را به کار گرفته اید، مراقب باشید با بسته شدن آن، دست و انگشتانتان گیر نکند.

این روش های عیب یابی فقط به عنوان رفع موقتی مشکل موثر هستند. اگر موفق به بالابردن شیشه خودرو شدید، دیگر آن را دستکاری نکنید تا توسط یک متخصص ارزیابی گردد.

به احتمال زیاد خرابی شیشه بالا بر نتیجه برخی از خرابی های مکانیکی داخل آن باشد که می تواند ناشی از یک موتور معیوب، تنظیم کننده، سیم کشی یا خود کلید بالابر باشد.   یک تعمیرکار می داند که به چه علت شیشه گیر کرده و برای رفع آن چه کارهایی باید انجام دهد.

تقویت شیشه بالابر

جهت محافظت از کلیدها و جلوگیری از افت توان در مدار شیشه بالابر از مدار تقویت شیشه بالابر استفاده می شود. این مدار تقویت کننده ی جریان یا ولتاژ نیست اما کنتاکت های رله های داخلی آن یک مسیر کم مقاومت برای عبور جریان فراهم می کنند و از خرابی کلید و افت توان جلوگیری می کنند بنابراین مدار تقویت با برقراری ارتباط مستقیم بین قطب مثبت باتری خودرو و موتور شیشه بالابر موجب تقویت عملکرد مدار می شود. مدار تقویت از دوعدد رله ی تک پل دو ترمینال (SPDT) تشکیل شده است.

تقویت شیشه بالابر پراید دستگاه ساده ایست که با قرار گرفتن دربین مسیر برق دستگاه شیشه بالابر و کلید شیشه بالابر پراید و گرفتن برق مستقیم از باطری اتومبیل باعث تقویت عملکرد شیشه بالابر میشود.

محل نصب تقویت کننده شیشه بالابر

این محصول که فقط رو باید داخل درب و پشت موتور شیشه‌بالابر نصب کنید. کافیه سوکتی که از موتور شیشه‌بالابر به کلیدهای شیشه‌بالابر متصل شده رو باز کنید. سپس سوکت‌های تقویت شیشه‌بالابر رو به سوکت‌های مربوطه متصل کنید. امکان اتصال اشتباه وجود نداره. پس با خیال راحت سوکت‌ها رو جا بزنید. یک سیم که به رنگ مشکی هست رو باید به بدنه متصل کنید.

پیشنهاد می‌کنیم اون رو به یکی از پیچ‌های موتور شیشه‌بالابر وصل کنید. حالا فقط یک سیم میمونه، برق با سوئیچ. میشه برق با سوئیچ رو از دسته سیم کلیدهای شیشه‌بالابر توی همون درب بگیرید.

ولی اگه میخواین نتیجه بهتری بگیرید، بهتره که سیم برق با سوئیچ رو از پشت خود سوئیچ (که جریان خیلی قوی‌تری داره) بگیرید. باید یه سیم بلند از پشت سوئیچ تا داخل درب بکشید. فقط اگر این کار رو کردید، حتما حتما باید یه دونه فیوز ۲۰ آمپر اول راه سیم (همون پشت سوئیچ) قرار بدید.

افزایش عمر شیشه بالابر

برای طول عمر شیشه بالابر خودرو رعایت چند نکته لازم است؛ به محض آنکه شیشه به بالا یا پایین رسید، دکمه‌ها را رها کنید. نگه داشتن دکمه‌ها در حالی که شیشه به حد نهایی خود رسیده است، باعث ایجاد فشار به موتور و رگولاتور می‌شود.

پلاستیک‌های شیشه بالابر را مدام چک کنید و همواره آن‌ها را چرب نگه داید تا از شکستگی یا خشکی آن‌ها جلوگیری شود.