یکی از بدترین اتفاقاتی که در فصل سرما می‌تواند برای شما بی‌افتد از کار افتادن یا خرابی بخاری خودرو است. کم شدن گرمای بخاری ماشین در فصل زمستان دغدغه بسیاری از رانندگان است در اینجا علت خوب گرم نکردن بخاری ماشین را بیان می کنیم اگر نمی دانید چرا بخاری ماشین گرما نمیده در ادامه دلایل سرد بودن هوای بخاری ماشین را توضیح می دهیم.
یکی از مهمترین مکان‌هایی که شما از دمای آب موتور استفاده می‌کنید، بخاری خودرو می‌باشد. وظیفه بخاری ایجاد گرما برای استفاده درون کابین خودرو است. اما عده‌ای بر این باورند که بخاری نیز مثل کولر روی موتور فشار می‌آورد و نیروی موتور را مصرف می‌کند. در این مقاله از کیان باتری قصد داریم تا ابتدا نحوه کار بخاری را شرح دهیم، سپس عیوب و خرابی بخاری خودرو مانند علت کم شدن گرمای بخاری خودرو را گفته و نحوه رفع عیوب را نیز بیان کنیم.
طرز کار بخاری خودرو چگونه است؟
اصول کاری بخاری تا حدود زیادی با کولر متفاوت است. در این مجموعه شما از گرمای آب موتور استفاده کرده و اتاق خودرو را گرم می‌کنید. گرمایی که نسبتاً تلف شده بوده و اگر از آن استفاده نشود، از بین می‌رود. در واقع سیستم گرمایشی اتومبیل انرژی خود را از همان حرارت تولید شده توسط پیشرانه دریافت می‌کند و احتیاج به هیچ گونه منبع خارجی تامین انرژی و اخذ مستقیم نیرو از موتور (همانند کولر) ندارد.
اجزاء تشکیل دهنده بخاری خودرو
- رادیاتور
- بوستر بخاری
- شیر قطع و وصل ورودی و خروجی آب از رادیاتور
- دریچه تقسیم هوا یا دمپر
- اهرم بندی دریچه‌های تقسیم هوا
همانطور که اطلاع دارید، فرآیند احتراق سوخت در پیشرانه حرارت بسیار بالایی آزاد کرده و این گرما توسط مایع خنک کننده جذب میشود تا پس از گذر از رادیاتور، دمای آن تعدیل یافته و از حرارت موتور تا حد معمول کاسته شود.
این مایع خنک کننده (آب موتور) علاوه بر عبور از میان مجاری رادیاتور اصلی در قسمت جلوی خودرو، در سر راه خود از یک رادیاتور کوچکتر موسوم به رادیاتور بخاری نیز عبور می‌کند؛
بدنه رادیاتور بخاری گرمای مایع خنک کننده را جذب کرده و هوای اطراف خود را گرم می‌کند؛ این هوای گرم به وسیله فن دمنده‌ای که انرژی‌اش از باتری اتومبیل تامین میشود، به داخل اتاق فرستاده شده و بدین ترتیب دمای کابین به میزان کافی افزایش خواهد یافت.
چه زمانی طول می‌کشد تا بخاری داخل خودرو را گرم کند؟
زمان مورد نیاز بابت اینکه هوای خروجی از دریچه‌ها، گرم شده و به داخل خودرو وارد شود؛ به دو عامل مهم «میزان گرمای آب موتور» و «جنس بدنه رادیاتور» بستگی دارد. بسته به عوامل مختلف، مدت‌زمانی که لازم است تا هوای واردشده از طریق دریچه‌ها گرم شود متفاوت است. اولین عامل در گرم شدن هوای ورودی بخاری خودرو گرم بودن آب موتور است.
اگر آب موتور گرم نشود، هرچقدر هم جنس رادیاتور رسانای حرارت و گرما باشد فایده‌ای ندارد. ابتدا باید گرمایی وجود داشته باشد که بتواند وارد کابین خودرو شود. خودروهای قدیمی‌تر که کاربراتوری بودند نزدیک به 15 دقیقه زمان لازم داشتند تا به دمای مطلوب برای استفاده از بخاری برسند، این زمان در خودروهای انژکتوری امروز به حوالی 3 دقیقه کاهش پیدا کرده است.
علت کم شدن گرمای بخاری خودرو
تماشای ویدئوی زیر را از دست ندهید، فیلم زیر مهمترین دلایل باد سرد بخاری ماشین را به شما توضیح می دهد.
چرا بخاری ماشین دیر گرم می شود؟
بخاری خودرو و یا بخاری ماشین گرمای خود را از پیشرانه (موتور) خودرو دریافت می کند. بنابراین تا زمانی که پیشرانه خودرو گرم نشده بخاری خودرو نیز گرم نخواهد شد. هسته اصلی بخاری خودرو (رادیاتور بخاری) همچنین به عنوان رادیاتور دوم خودرو عمل می کند و در واقع از گرم شدن بیش از اندازه پیشرانه خودرو شما نیز جلوگیری می کند.
بنابراین برای دریافت هر چه سریع تر هوای گرم بخاری بهتر است قبل از روشن نمودن بخاری خودرو تا گرم شدن موتور ماشین صبر کنیم.
خودروهای امروزی برای گرم شدن به زمان فراوانی قبل از حرکت احتیاج ندارند و در صورت حرکت کردن خیلی سریعتر موتور گرم خواهد شد . برای گرم شدن سریع موتور و بخاری حرکت کنید چون در اینصورت موتور زودتر کار کرده و سریع تر گرم می شود.
نکته: در خودروهای الکتریکی گرمای بخاری به وسیله الکتریسیته تولید شود.
راهکاری برای سریع گرم شدن بخاری خودرو
یکی دیگر از عوامل مؤثر در زمان گرم شدن بخاری خودرو جنس بدنه رادیاتور است. در خودروهای قدیمی رادیاتور را از جنس مس و برنج می‌ساختند که رسانای ایدئالی برای گرما نبودند، اما در خودروهای جدید جنس بخاری به آلومینیوم تغییریافته که نسبت به برنج و مس رسانای بسیار بهتری برای گرما محسوب میشود.
اگر خودروی شما در زمستان دیر روشن میشود یا به طور کلی استارت نمی خورد، مقاله ی ” دلایل و راهکارهای روشن نشدن ماشین در هوای سرد ” را بخوانید.
چرا باد بخاری ماشین سرد است؟
یکی از شایع‌ترین مشکلات بخاری زمانی است که بخاری خودرو کار می‌کند ولی به جای باد گرم، باد سرد از خروجی‌های هوای خودرو خارج میشود. در چنین شرایطی مشکل از کجاست و باید چکار کرد؟ در ادامه سعی می‌کنیم به دلایل این مشکل یعنی علت سرد بودن هوای بخاری ماشین و راه‌حل‌های آن بپردازیم.
معمولا زمانی که باد بخاری خودرو سرد میشود، دو علت اصلی وجود دارد. یا مایع خنک‌کننده در سیستم گرمایش خودرو جریان پیدا نمی‌کند، یا باد گرم موتور به سمت خروجی‌های بخاری هدایت نمی‌شود. اما این اتفاق‌ها ممکن است به دلایل مختلفی بی‌افتند.
دلایل هوای سرد بخاری خودرو
معمولا چهار مشکل اصلی در سیستم گرمایشی خودرو باعث میشود باد بخاری خودرو سرد باشد:
- گیر کردن و خرابی ترموستات
- هواگرفتگی سیستم خنک‌کننده
- خرابی قطعه مرکزی بخاری
- جریان پیدا نکردن مایع خنک‌کننده در بخاری خودرو
البته در عمل این مشکلات ممکن است کمی پیچیده‌تر باشند، اما شایع‌ترین دلایل سرد بودن باد بخاری همین‌ها هستند.
دلایل خراب شدن بخاری ماشین
استفاده از وسیله نقلیه‌ای که سیستم گرمایشی آن به‌خصوص در فصل زمستان، عملکرد درستی ندارد؛ رابطه مستقیمی با میزان آسایش و راحتی راننده، سرنشینان و به‌خصوص کودکان دارد. در فقدان بخاری علاوه بر محیط سردی که برای افراد به‌وجود می‌آید نیز شیشه‌های خودرو، بخار کرده و شرایط رانندگی را برای راننده به‌شدت سخت و خطرناک می‌کند.
پس پیشنهاد ما به راننده‌ها این است که از سلامت بخاری ماشین خود، مخصوصا در فصل سرما اطمینان حاصل پیدا کنید تا علاوه بر فراهم‌کردن فضای گرم برای خود و سرنشینان، در شرایط امن و به دور از خطرات ناشی از بخارکردن شیشه خودرو رانندگی کنند.
حال این سوال پیش می‌آید که دلایل خرابی یا درست کار نکردن بخاری خودرو چیست؟ یا چرا این وسیله گرمایشی باد گرم نمی‌دهد؟
در ادامه عواملی را که باعث خرابی بخاری خودرو و بروز چنین رخدادی می‌شوند به شما معرفی می‌کنیم.
1- گرفتگی رادیاتور بخاری خودرو
اگر مایع خنک‌کننده حاوی مقدار کافی ماده ضدیخ (که همزمان ضد رسوب نیز هست) نباشد، به مرور رسوبات موتور وارد لوله‌ها و مجراهای رادیاتور بخاری شده و باعث گرفتگی مسیر عبور آب داغ از میان آن میشود. بنابراین رادیاتور بخاری به دلیل کاهش شدت و یا عدم جریان آب داغ، نمی‌تواند گرمای کافی جهت افزایش دمای هوای دمیده شده به داخل اتاق را فراهم کند. به منظور اجتناب از این مشکل، توصیه می شود همواره از وجود مقدار کافی ماده ضدیخ در آب موتور اطمینان حاصل کنید.
2- خرابی ترموستات
اصلی‌ترین و اولین موردی که هنگام خرابی بخاری بخاری خودرو یا کار نکردن صحیح وسیله سیستم گرمایشی، باید مدنظر قرار دهید؛ عملکرد صحیح ترموستات است. زمانی که این قطعه مکانیکی به‌درستی کار نکند؛ آب موتور، گرم نشده و در نتیجه از بخاری خودرو هم باد گرمی انتقال داده نمی‌شود.
ترموستات سوپاپی مکانیکی و خودکار است که درون آن با ماده حساس به حرارت پر شده است؛ این ماده پس از رسیدن به دمای معین، منبسط شده و راه عبور جریان آب داغ از موتور به سمت رادیاتور خودرو را باز می‌کند.
نحوه کار ترموستات ماشین
زمانی که موتور خودرو سرد است ترموستات مطابق وظیفه خود مسیر ورود آب به رادیاتور را می‌بندد و آب موجود در سیستم خنک کاری تنها در اطراف سیلندر به چرخش در می‌آید؛ این چرخه تا زمانی که موتور گرم شود ادامه دارد و آب برای خنک کاری وارد رادیاتور نمی‌شود.
اگر ترموستات خراب شود؟
اگر ترموستات نتواند به خودرو علامت دهد که موتور گرم است، مایع خنک کننده در خودرو به جریان در نمی آید و در نتیجه نمی تواند گرمای مورد نیاز را به موتور بخاری برساند و بنابراین باد سرد از بخاری خودرو به داخل کابین پرتاب می شود. تعویض ترموستات یک تعمیر نسبتاً آسان و ارزان است، بنابراین با نصب یک دستگاه جدید بخاری خودروی شما را به سرعت به وضعیت عادی خود باز می گردد.
بنابراین یکی از دلایل خرابی باری خودرو خرابی ترموستات است. جهت اجتناب از این مشکل توصیه میشود هر سال و یا نهایتا هر دو سال، ترموستات خودرو با نمونه نو و اورجینال تعویض شود.
3- کمبود مایع خنک کننده
در صورتی که درون پیشرانه به اندازه کافی مایعات خنک کننده وجود نداشته باشد و یا در مجاری آبرسانی به موتور هوا محبوس شده باشد، مایع خنک کننده به میزان کافی و با شدت مناسب به رادیاتور بخاری نرسیده و در نتیجه گرمای کمتری نیز عاید این بخش خواهد شد. توصیه میشود همواره از وجود مقدار کافی آب مخلوط با ضدیخ در رادیاتور و پیشرانه خودرو اطمینان حاصل کنید.
4- نقص در عملکرد واترپمپ
انرژی که باعث به گردش در آمدن آب در پیشرانه و رادیاتورها میشود، از سوی واترپمپ تامین می‌گردد. هر گونه خللی در عملکرد این قطعه موجب کاهش شدت حرکت جریان آب داغ درون محفظه موتور و رادیاتورها شده و گرمای کمتری نصیب رادیاتور بخاری میشود.
گرچه واترپمپ‌ها معمولا عمر بالایی دارند و به راحتی خراب نمی‌شوند اما اگر مطمئن هستید که موارد ذکر شده قبلی در عملکرد بخاری خودروتان خلل وارد نساخته، بنابراین وجود نقص در واترپمپ محتمل خواهد بود و بایست نسبت به تعویض آن اقدام نمود.
5- کافی نبودن آب موتور
گاهی آب موتور کافی نیست و سطح آن پایین است در نتیجه شبکه گرمایی بخاری نیز نمی تواند به درستی تبادل حرارتی داشته باشد، در این حالت باید به سیستم خنک کاری موتور آب اضافه کنیم. سپس سیستم را هواگیری کرده و آن را نشت یابی می کنیم.
6- خرابی فن دمنده
یکی دیگر از دلایل گرم نشدن بخاری خودرو اینست که فن بخاری از کار افتاده است. مکانیک با بررسی متوجه می شود که رادیاتور کاملا گرم است بنابراین مشکلی در ورودی آب داغ به سیستم وجود ندارد. اما هوای خروجی از بخاری خودرو به اندازه کافی گرم نیست.
در این وضعیت به احتمال زیاد مشکل از فن دمنده بخاری است. با باز کردن فن و تست کردن آن می توان ایراد فن را پیدا کرد. با تعمیر فن و نصب آن در سیستم گرمایشی مشکل گرمای کم بخاری ماشین هم کاملا برطرف می شود.
باز و بسته کردن فن بخاری نیاز به دانش فنی و تجربه عملی دارد. اگر در این زمینه تخصصی ندارید هرگز اقدام به باز کردن فن و دیگر قسمت های بخاری خودرو نکنید.
7- شیر کنترل بخاری
معمولا در اتوموبیل های قدیمی و چند سال کارکرده، امکان خرابی شیر کنترل بخاری وجود دارد. این شیر در داخل ماشین نیست و زیر کاپوت جاساز شده است.
این شیر تقریبا مثل یک سوئیچ عمل می کند و اجازه خاموش و روشن شدن بخاری و ورود گرما را می دهد. خرابی این قطعه به معنای به هم خوردن ریتم هوادهی مطلوب بخاری است.
اگر همه قسمت های بخاری خودرو به درستی کار نکند در مجموع وضعیت گرمای بخاری به هم می ریزد. وزش باد سرد، توقف هوادهی، کم شدن میزان گرمای هوا برخی از مشکلات رایج در بخاری های ماشین هستند که به یکی از علل گفته شده، ایجاد می شوند.
8- اشکال در دریچه های بخاری
یکی از دلایل گرم نشدن بخاری خودرو اشکال در دریچه های بخاری و ورود هوای سرد به خروجی مسیر هوای بخاری است که باعث ولرم یا سرد شدن باد بخاری می شود .
در اتومبیل هایی که دریچه تنظیم سرما و گرمای آنها مکانیکی است و بصورت چرخشی یا رفت و برگشتی بوسیله حرکت دست تنظیم می شود معمولا خار نگهدارنده سیم دریچه هوا دچار اشکال شده و دریچه هوای سرد بطور کامل بسته نمی شود .
معمولا در صورت بروز این مشکل اهرم تنظیم دریچه هوا شل شده و یا در آخرین محل تعیین شده برای حالت سرما قرار نمی گیرد و درصورت قرار دادن اهرم کنترل به سمت وضعیت سرما در آخرین مرحله به صورت فنری به عقب باز می گردد.
دلایل دیگر سرد شدن ناگهانی بخاری ماشین
اکثر مشکلاتی خرابی بخاری خودرو که باعث سرد بودن باد بخاری خودرو می‌شوند، مربوط به هسته مرکزی بخاری هستند که در بالا به آنها پرداختیم. اما ممکن است مشکل مکانیکی یا الکتریکی باشد.
جزئیات این مشکلات خودرو به خودرو متفاوت است، مثلا بعضی خودروها یک دریچه مجزا دارند که نحوه ورود جریان هوا به کابین را تنظیم می‌کند و ممکن است این دریچه مشکل داشته باشد یا گیر کرده باشد. در چنین شرایطی عملا رادیاتور و بخاری از دور خارج می‌شوند و تنها باد سرد به داخل خودرو دمیده میشود.
اگر به نظرتان مشکل بخاری خودرو مکانیکی یا الکتریکی بود، بهتر است بلافاصله آن را به یک تعمیرکار متخصص نشان دهید تا تبدیل به یک مشکل برقی یا مکانیکی بزرگ‌تر نشود.
اگر سیستم خنک‌کننده خودرو مشکل داشته باشد ممکن است موتور خودرو آسیب‌های جدی ببیند بنابراین بعضی وقت‌ها سرد بودن باد بخاری می‌تواند نشانه مشکل بزرگ‌تری در سیستم خنک‌کننده موتور خودرو باشد.
مشکلات بوی بد بخاری خودرو
یکی دیگر از عیوب شایع بخاری، ایجاد بوی نامطبوع است. این عیب ممکن است دو علت داشته باشد:
- عدم درزبندی مناسب پوسته فن
- نشت آب از رادیاتور بخاری
وقتی پوسته فن درزبندی درستی نداشته باشد، هوای اطراف آن وارد کابین شده و مطمئناً بوی نامطبوعی ایجاد می‌کند. برای رفع عیب باید تمامی واشرها و درزها را را وارسی کنید، سپس تمامی پیچ‌ها را دوباره سفت کرده و از درز هوا مطمئن شوید.
برای جلوگیری از نشت آب از شبکه گرمایی، باید شیلنگ‌های ورودی به سیستم را بررسی کنیم، سپس رادیاتور را جداگانه تست کرده تا از عدم سوراخ‌شدن آن مطلع شویم.
در گذشته نقطه سوراخ شده با لحیم کاری ترمیم می‌شد، ولی امروزه تمام تعمیرکاران شبکه گرمایی یا همان رادیات را تعویض می‌کنند.
اگر شیشه های خودرو در زمستان بخار کند چه کنیم؟
یکی از مهمترین کاربردهای بخاری، حذف بخارات آب روی شیشه ماشین می باشد. اگر شیشه خودرو کاملا گرم شود، اصلا بخاری بر روی شیشه نمی نشیند، برای گرم کردن شیشه جلو از دریچه های مخصوصی در زیر شیشه جلو استفاده می شود.
برای حذف بخارات از شیشه جانبی معمولا روی داشبورد دریچه هایی برای هدایت باد گرم بخاری به سمت شیشه های جانبی در نظر گرفته شده است.
ولی برای حذف بخارات از شیشه عقب و آینه های بغل با توجه به دور بودن آنها از دریچه های سیستم تهویه، آنها را با المنت حرارتی گرم می کنند، راننده می تواند با فشردن دکمه ای جریان برق را در المنت های شیشه عقب ایجاد کند تا با گرم شدن شیشه، بخارات آب از روی شیشه پاک شود.
برای حذف این بخارات می توانید کلید A/C را روشن کنید دکمه‌ی AC فقط مربوط به فصول گرم و استفاده از کولر نیست، استفاده از AC منجر به تهویه‌ی هوای ورودی به خودرو میشود اما روشن کردن این کلید سبب روشن شدن کمپرسور تهویه هوا شده و رطوبت موجود در فضای کابین کمتر می شود .
سخن پایانی
با توجه به موارد ذکر شده، توصیه ما به منظور پیشگیری از بروز اخلال در عملکرد سیستم بخاری خودرو این است که همواره از مقدار کافی ضد یخ به صورت مخلوط در آب موتور استفاده شود، ترموستات را به موقع تعویض کرده و از صحت عملکرد فن دمنده و تنظیمات سیستم گرمایشی نیز اطمینان پیدا کنید تا در یک زمستان سرد، از گرمای لذتبخش بخاری خودروتان لذت کافی را ببرید.
امیدواریم این مطلب برای شما مفید واقع شده باشد، از دوستان تقاضا داریم در صورت داشتن هرگونه تجربه و یا سوالی در زمینه خرابی بخاری خودرو در فرم انتهای صفحه با ما در میان بگذارید.
