در حال حرکت با خودرو هستید، خودرو در حال طی کردن خیابان‌ها و یا جاده‌هاست و همه چیز رو به راه است تا اینکه ناگهان از حرکت می‌ایستد و خاموش می‌شود. خاموش شدن ناگهانی خودرو حتی می‌تواند برای خودرویی که روشن بوده و آن را پارک کرده‌ایم و دوباره قصد راه انداختن آن را داریم نیز به وجود بیاید.
صدای عجیبی که ناشی از خرابی موتور به خاطر شکستن قطعه‌ای و یا قفل شدن موتور باشد، شنیده نمی‌شود و مطمئن هستید که از این بابت موتور دچار اشکال نبوده است. پس راه‌حل چیست و چگونه باید عیب خاموش شدن ناگهانی خودرو را پیدا کرد و در صورت توان آن را برطرف کرد.
در این مقاله قصد داریم دلایل خاموش شدن و از کار افتادن ناگهانی خودرو در حالت های مختلف را مانند در حال حرکت، هنگام توقف کردن و در جا زدن خودرو، یا حتی مواردی که ماشین بع از استارت زدن خاموش می شود، بپردازیم.
اخیراً بخصوص در خودروهای ساخت داخل مشکل خاموش شدن موتور در خودرو در حال حرکت به کرات مشاهده شده است.
دلایل خاموش شدن ناگهانی ماشین
در کتاب علوم دوران ابتدایی از سوخت، گرما و هوا به عنوان مثلث آتش نام برده می‌شد؛ سه عاملی که برای روشن‌شدن هر‌گونه جرقه و آتشی لازم است. همین سه عامل به نوعی دیگر درون موتور خودرو نیز وجود دارند و حذف هر کدام از آنها می‌تواند منجر به خاموشی پیشرانه شود.
با این تفاوت که در اینجا سوخت، بنزین است، اکسیژن نیز از هوا وارد موتور می‌شود و جرقه و تایم مناسب، عامل سوم هستند. پس وقتی موتور خودرو به ناگاه و بی‌دلیل خاموش شد، در مرحله اول باید به سراغ این سه عامل برویم و نبود آنها و یا ضعیف بودنشان را بررسی کنیم.
هر خودرو برای کار کردن به سه عامل مهم نیاز دارد:
1- سوخت
2- هوا
3- تایم موتور و برق آن
1- بررسی وجود سوخت
در گام اول بررسی می‌کنیم که سوخت کافی درون باک وجود دارد یا نه. این کار را می‌توان با استفاده از آمپر بنزین به راحتی فهمید. همچنین اگر آمپر خراب است نیز می‌توان با نگاه کردن به صافی بنزین در خودروهایی که صافی بنزین آنها درون محفظه موتور قرار دارد و یا یک آزمایش ساده به این جواب رسید.
پس باید به چک کردن پمپ بنزین هم بپردازیم. اگر پمپ بنزین از نوع برقی است که این کار را می‌توان با گوش کردن به صدای آن انجام داد. اما اگر پمپ از نوع مکانیکی است و یا اصلا می‌خواهیم در حالت کلی مطمئن شویم که بنزین به موتور حتما می‌رسد، می‌توان محلی که شیلنگ بنزین وارد موتور می‌شود را باز کرد و این عمل را از آنجا انجام داد.
شیلنگ ورودی بنزین را باز می‌کنیم و با احتیاط کامل که سوخت روی موتور داغ نریزد، آن را درون یک ظرف یا بطری قرار می‌دهیم. فراموش نکنیم که ریختن بنزین روی موتور و یا اگزوز می‌تواند منجر به آتش گرفتن آن شود. حال با زدن استارت در موتور‌هایی که پمپ بنزین مکانیکی دارند و یا باز کردن سوئیچ در موتور‌هایی که پمپ بنزین برقی دارند، از ورود سوخت از باک به پیشرانه مطمئن می‌شویم.
اگر تا اینجای کار مشکلی پیش نیامده بود و بنزین از مخزن به موتور می‌رسد که باید عیب را در جا‌های دیگر بررسی کنیم. همچنین اگر در این قسمت دچار مشکل بودیم باید به سراغ رفع عیب آن برویم. پس اول از همه فیوز پمپ بنزین را چک می‌کنیم که سوخته نباشد و اگر سوخته است آن را تعویض می‌کنیم.
در مرحله بعد به سراغ رله دوبل می‌رویم (در صورتی که خودرو دارای رله دوبل باشد). باید رله دوبل هنگام باز کردن سوئیچ در پلاتین اول ایجاد اتصال کند تا برق به پمپ بنزین ارسال شود. پمپ بنزین‌های مکانیکی معمولا اگر دچار خرابی شوند، بنزین را کم مکش می‌کنند و مثل نمونه‌های برقی به ناگاه و یک باره از کار نمی‌افتند.
اتفاق دیگری که ممکن است بیفتد و بنزین به خوبی به موتور نرسد، سوراخ بودن و هوا کشیدن شیلنگ ورودی بنزین به موتور است. اگر پمپ کار می‌کند و بنزین نیز وجود دارد ولی مقدار آن کم است و یا اصلا به موتور نمی‌رسد، می‌تواند از این عیب نیز باشد. ضمن اینکه فیلتر بنزین کثیف و آلوده نیز در این بین بی تاثیر نیست.
مقاله پیشنهادی: باتری به باتری کردن ماشین و باتری کمکی خودرو
2- رسیدن هوا و اکسیژن کافی
در مرحله بعد وقتی که از سلامت قسمت سوخت‌رسانی مطمئن شدیم، به سراغ بررسی قسمت هوا می‌رویم. این عیب در خودروهای انژکتوری که اکسیژن از هوزینگ هوا وارد موتور می‌شود، معمولا دیده نمی‌شود. اما در خودروهای کاربراتوری که باید هوا با سوخت، درون کاربراتور مخلوط شده و وارد موتور شود، می‌تواند دردسر‌ساز شود.
یکی از شایع‌ترین مشکلاتی که درون سیستم کاربراتوری پیش می‌آید، فلوت کردن کاربراتور است. فلوت کردن به معنی ورود بیش از اندازه بنزین درون موتور و خفه‌شدن آن است. این اتفاق نشانه بزرگی دارد که وجود بنزین در اطراف کاربراتور و خیس‌بودن آن است. ضمن اینکه با باز کردن هواکش، می‌توان به راحتی به وجود بنزین بیش از حد نیاز موتور نیز پی برد.
فلوت کردن دو علت اصلی دارد؛ یکی اینکه تنظیم شناور کاربراتور به هم ریخته است و درون پیاله آن سوخت زیادی وارد می‌شود که به درون ورودی‌اش نفوذ می‌کند. دیگر اینکه در دهانه ورودی کاربراتور که دارای یک سوزن در پشت شناور است، ناخالصی و زباله گیر کرده و این راه بسته نمی‌شود که در نتیجه موجب ورود بیش از حد بنزین می‌شود.
شناور را تنظیم می‌کنیم و با باز کردن هواکش از روی کاربراتور منتظر خشک شدن و بخار شدن بنزین زیادی موجود در کاربراتور می‌شویم. همچنین مشکل دیگری که ممکن است در خودروهای کاربراتوری دیده شود، قفل گازی است. البته این مشکل در پیشرانه‌های انژکتوری نیز دیده می‌شود اما به شدت موتور‌های کاربراتوری نیست.
قفل گازی به معنی بخار شدن مقداری سوخت درون سیستم سوخت‌رسانی و نزدیک به ورودی سوپاپ‌هاست. این گاز ناشی از تبخیر سوخت باعث می‌شود تا سوخت نتواند به درستی وارد موتور شده و سوخت و ساز انجام شود. اگر عیب از این اتفاق باشد باید با زدن استارت‌های پی در پی و البته بدون گاز دادن، موتور را روشن کرده و سپس با چند گاز شدید‌تر، این قفل گازی را باز کنیم تا سوخت به موتور راه پیدا کند. ضمنا کثیف بودن و گرفتگی فیلتر هوا نمی‌تواند از روشن شدن موتور خودداری کند اما در کارکرد آن اثر منفی زیادی خواهد داشت.
3- برق صحیح و کافی
وجود جرقه مناسب و به‌موقع یکی از مهم‌ترین عوامل در کارکرد موتور است. پس در مرحله بعدی به سراغ کنترل‌کردن این قسمت می‌رویم. باید بررسی کنیم که آیا برق به سر شمع‌ها می‌رسد یا خیر.
پس یک وایر را از روی شمع باز می‌کنیم. اگر یک شمع یدکی داریم آن را درون وایر قرار می‌دهیم و با زدن تک استارت‌هایی و نزدیک کردن وایر به بدنه خودرو با ایجاد جرقه در سر شمع و بدنه، از اینکه برق به درستی به سر شمع می‌رسد مطمئن می‌شویم.
اگر شمع یدکی نداریم، می‌توان از یک شمع خود موتور نیز استفاده کرد و در آخرین راه یک پیچ گوشتی را درون وایر کرده و آن را به بدنه نزدیک می‌کنیم. اما در هر حالت باید مراقب بود تا شوک الکتریکی به بدن ما نرسد که برای این کار نیز می‌توان از دستکش و یا انبردست بهره برد. حال به جرقه نگاه می‌کنیم.
جرقه باید بلند در حد بیش از ۵ میلیمتر و آبی رنگ باشد. جرقه ضعیف منجر به نامیزان کار کردن موتور و یا حتی روشن نشدن آن می‌شود. اما اگر جرقه نداشتیم و برق درون موتور وجود دارد و استارت زده می‌شود، پس عیب از باتری نیست و باید به سراغ علل دیگر برویم. در خودروهای کاربراتوری، به سراغ دلکو می‌رویم.
سیم برق ورودی به دلکو را بررسی می‌کنیم که دارای برق باشد. اگر از برق آن مطمئن شدیم، با باز کردن درب دلکو در نمونه‌های پلاتینی باید به تنظیم بودن سر این قطعه و همچنین خال نزدن آن دقت کنیم. تنظیم پلاتین کمی سخت است اما تمیز کردن سر آن فقط کمی سنباده می‌خواهد. ضمن اینکه سوختن فیوز دلکو نیز می‌تواند چنین مشکلی را ایجاد کند، پس اگر فیوز دلکو سالم همراه داریم بهتر است تا آن را با نمونه قرار گرفته روی دلکو، عوض کنیم
. اما اگر دلکو از نوع مگنتی بوده و مگنت سوخته باشد، کاری جز تعویض این قطعه نمی‌توان انجام داد. در خودروهای انژکتوری نیز باید به چک کردن کوئل بپردازیم. با سوختن کوئل دوبل معمولا در اکثر خودرو‌ها، چراغ چک روشن می‌شود. پس راه تشخیص سلامت این قطعه سخت نیست.
همچنین در خودروهای انژکتوری مثل خانواده پژو ۴۰۵، خرابی و کثیفی سنسور یا همان چشمی گیربکس می‌تواند منجر به بد کارکردن، خاموشی و روشن نشدن پیشرانه شود. این قطعه قبل از خراب شدن نیز نشانه‌هایی از خود بروز می‌دهد که بالا و پایین رفتن‌های بی‌دلیل دور موتور، گاز نخوردن موتور، سخت روشن شدن و خاموشی پیشرانه در دست‌انداز‌های خیابان از این علائم هستند.
علل خاموش شدن ماشین در حال حرکت
- سوئیچ اینرسی، بخصوص در هنگام ضربه خوردن یا افتادن در دست انداز متداول ترین دلیل خاموش شدن و روشن نشدن خودرو است.
- مشکل در رله دوبل
- کانکتور برق اصلی زیر داشبورد که با گرم شدن شل می شود. این اشکال وقتی که دزدگیر نصب می شود بروز می کند زیرا کانکتور سمت دزدگیرها غیر استاندارد است و نصاب ها هم دقت نمی کنند.
- اشکال در کانتکتور پمپ بنزین داخل باک
- مشکل از سوكت بنزين داخل كاپوت (سوكتهای ECU – خودرو 206SD)
- مشكل از سوكت برق پمپ بنزين جلو پای راننده (405)
- تعویض سنسور اکسیژن بد با جنس بهتر (مشکل متداول در تیبا)
- کثیفی یا اشکال در استپر موتور (معمولاً با کاهش سرعت یا افزایش ناگهانی شتاب اتفاق می افتد. )
- مشکل از اتصال باتری ماشین
- مشکل از ECU (مشاهده شده با فرمت و برنامه ریزی مجدد هم حل نمی شود و نیاز به تعمیر یا تعویض ECU است. عمدتاً 206 های جدید)
- فیوز 80 آمپر اصلی داخل جعبه فیوز داخل کاپوت (تیبا)
- پاره شدن تسمه دینام یا مشکل در هرزگرد دینام (206)
- گشاد بودن جای 2 فیوز مربوط به سوخت، باید با پیچ گوشتی جای فیوزها تنگ شود. (سمند)
- هوا کشیدن واشر مپ سنسور (سنسور گاز – تندر 90)
- سوختن یا گیرکردن پمپ بنزین
علت خاموش شدن خودرو بعد از استارت زدن
1- عملکرد بد مبدل گشتاور
در ماشین با گیربکس اتوماتیک، مبدل گشتاور جای کلاچ دستی را می گیرد و مسئول انتقال قدرت است. اگر مبدل گشتاور شکسته باشد یا اگر سطح انتقال مایعات کم باشد، مبدل کار خود را انجام نخواهد داد و ماشین قادر نیست که قدرت را در سرعت های پایین حفظ کند و همین موضوع باعث می شود موتور خاموش شود. عیب وجود در مبدل گشتاور نیز می تواند باعث خاموش شدن ماشین شود.
2- ایراد در پمپ سوخت
پمپ سوخت مسئول انتقال سوخت از مخزن به موتور است. یک پمپ سوخت نامناسب باعث کم شدن فشار سوخت می شود که به این معنی است که یک جریان نامناسب سوخت به موتور وجود دارد. در سرعت های بالا ماشین، انتقال نامناسب سوخت مشکلی بوجود نمی آورد. اما در سرعت های پایین باعث خاموش شدن ماشین در حالت درجا می شود. انژکتورهای سوخت مسئولیت انتقال سوخت است که توسط شمع های جرقه در زمان مناسب بوجود می آیند. انژکتورها می توانند در طول زمان مسدود و یا کثیف شوند که منجر به انتقال نامنظم و یا عدم انتقال سوخت می شود.
3- حسگر اکسیژن خودرو
سنسورهای اکسیژن تعیین میزان اکسیژن ورودی به جریان سوخت را افزایش می دهند و به خودرو کمک می کند تا نسبت هوا به سوخت تنظیم شود. اگر اکسیژن بیش از حد یا کم باشد، وسیله نقلیه شما قدرت لازم برای روشن شدن را نخواهد داشت. درست همانند فشار کم سوخت، خودرو همچنان در سرعت بالا رانندگی کار می کند، اما این قدرت برای روشن ماندن خودرو در حالت درجا یا استارت بسیار کم است. خودرو موقع روشن شدن دچار خام سوزی( گرم کن روشن نمی شود) می شود.
4- ایراد در اتصالات باتری خودرو
اگر سیم ها شل شده باشد یا دچار خوردگی، باعث کاهش توان باطری خودرو می شود و همین موضوع باعث خاموش شدن ماشین بعد از استارت است. برای تشخیص سلامت باتری، به ولت متر نیاز است، در صورتیکه دسترسی به ولت متر نداشتید، چراغ های جلوی ماشین را روشن کنید و نور بالا بزنید، اگر باتری شما سالم باشد، باید نور چراغ ها عادی باشند.
مقاله پیشنهادی: سولفاته شدن سر باطری ماشین
5- سنسور فشار هوا
در صورت خرابی این قطعه، ECU تشخیص درستی از مقدار هوای ورودی ندارد و مخلوط هوا و سوخت درستی هم در محفظه احتراق وجود ندارد. مشکل در این سنسور باعث پاشیده نشدن سوخت به موتور می شود و همین موضوع علت خاموش شدن ماشین بعد از استارت زدن است همینطور خرابی این سنسور دور موتور را هم اشتباه نشان می دهد.
وقتی راننده قصد ایست کامل دارد یا وقتی در حالت حرکت کلاچ می گیرد، به احتمال زیاد موتور خاموش خواهد شد. یکی دیگر از علائم خرابی سنسور هوا ماشین در صبح با استارت زیاد روشن می شود ولی به محض گاز دادن خودرو خاموش می شود.
6- خرابی سوپاپ خودرو
عوامل زیادی وجود دارد که باعث خرابی سوپاپ می شود. سوپاپ‌های معیوب، مهم‌ترین چیزی هستند که هیچ‌کس در مورد خود آنها صحبت نمی‌کند. در حالی که دلیل دوم خرابی عملکرد سوپاپ‌ها همین است. تنش‌های حرارتی و مکانیکی زیاد، اولین دلیل است. هر سوپاپی بر اثر رانندگی در راه های طولانی فرسوده می‌شود، اما بعضی سوپاپ‌ها زودتر از موعد فرسود می‌شوند و علت آن شکست و سوختگی است. اگر سوپاپ دچار خرابی یا کثیفی باشد خود عامل خاموش شدن ماشین می شود.
7- خالی بودن مخزن سوخت
روشن ماندن یک ماشین به سه عامل سوخت، تراکم و احتراق بستگی دارد. شاید این سه عامل برای شما پیش پا افتاده باشد ولی اگر باک بنزین خالی باشد ماشین اصلا روشن نمی شود. قطعا این مشکل ارزانترین مسئله در علت خاموش شدن ماشین روی گاز، استارت و … است. اما به خاطر داشته باشید، حرکت خودرو با باک خالی یا سوخت کم آسیب های جدی به پمپ سوخت و فیلتر سوخت وارد خواهد کرد.
8- مشکل در سوئیچ اینرسی یا قطع کن بنزین
این سوئیچ که با ضربات شدید فعال می گردد، برای جلوگیری از آتش سوزی خودرو در تصادف شدید، طراحی شده است و به محض ضربه خوردن، فعال می گردد. با فعال شدن این سوئیچ جریان بنزین در موتور خودرو قطع شده و خودرو خاموش می شود.
براساس عملکرد موتور، درایو تست و اطلاعات تشخیصی، مکانیک بررسی خود را درباره خاموش شدن ماشین در حالت درجا را شروع می کند و وقتی مشخص شود به شما اطلاع می دهد که چه قطعاتی باید جایگزین شوند یا تمیز شوند. مکانیک اغلب قبل از اینکه بتواند تشخیص درست دهد، باید چندین قسمت را بازرسی و بررسی کند. این مشکل را جدی بگیرید و سریعتر ماشین خود را به متخصص بسپارید.
مقاله پیشنهادی: علت استارت نخوردن ماشین + علائم و حل مشکل
علت خاموش شدن خودرو در حالت درجا
خطا در خطوط انتقال قدرت
این مشکل خاص و منحصرا برای وسایل نقلیه با سیستم انتقال خودکار است که از جمله دلایل خاموش شدن موتور خودرو محسوب می‌شود. در خودروهایی با گیربکس معمولی، انتقال قدرت توسط کلاچ و دنده صورت می‌گیرد. گیربکس اتوماتیک در عوض برای انجام این کار به مبدل گشتاور مجهز است. اگر مبدل گشتاور تضعیف شده، شکسته و ترک خورده باشد و یا اینکه سطح سیال انتقال کم شده باشد، موتور در حالت درجا خاموش می‌شود.
مسدود شدن فیلتر سوخت
از دلایل خاموش شدن موتور خودرو در حالت درجا، می‌تواند وجود یک فیلتر سوخت گرفته و مسدود شده باشد. اگر موتور در سربالایی‌ها و سرپایینی‌ها خاموش شده و مجدد روشن می‌گردد، احتمال وجود این مشکل شدت می‌گیرد. شما می‌توانید با هزینه اندک، این فیلتر را تعویض نمایید و مشکل را برطرف سازید.
علت خاموش شدن ماشین هنگام توقف و ترمز
اشکال در سیستم انتقال قدرت
در اتومبیلی که دارای گیربکس اتوماتیک است، مبدل گشتاور جای آن را به کلاچ دستی می‌دهد و وظیفه انتقال نیرو را بر عهده دارد. در صورت خراب بودن مبدل گشتاور، یا اگر میزان انتقال سیال در گیربکس کم باشد، مبدل کار خود را انجام نمی‌دهد و اتومبیل قادر به حفظ قدرت در سرعت‌های پایین نخواهد بود. نقص در این سیستم یکی از دلایل خاموش شدن موتور خودرو هنگام ترمز را پدید می‌آورد.
فشار کم سوخت
پمپ سوخت وظیفه انتقال سوخت از مخزن به موتور را بر عهده دارد. سوء عملکرد پمپ سوخت می‌تواند منجر به کم شدن فشار سوخت شود، به این معنی که جریان ناسازگار سوخت به موتور پدیدی می‌آید که این از دلایل خاموش شدن موتور خودرو است. در سرعت‌های بالا این اندازه مهم نیست، اما با سرعت کم مکث موقت در جریان سوخت برای خاموش شدن موتور کافی است. انژکتورهای سوخت وظیفه پاشش مقدار اندازه گیری شده از سوخت را دارند که در زمان مناسب توسط شمع‌های جرقه ای مشتعل می‌شوند.
سنسور اکسیژن بد یا سنسور جرم
سنسورهای اکسیژن و سنسور جریان جرمی میزان اکسیژن ورودی به سوخت را تعیین می‌کنند و به وسیله نقلیه کمک می‌نمایند تا نسبت هوا به سوخت را تنظیم کند. اگر اکسیژن بیش از حد کم یا زیاد باشد، وسیله نقلیه شما از قدرت بهینه برخوردار نخواهد بود. درست مانند فشار سوخت پایین، اتومبیل با سرعت کم به کار خود ادامه می‌دهد، اما در زمان توقف کامل، این اختلال سبب خاموش شدن موتور اتومبیل می‌شود.
دریچه EGR مسدود یا محدود
اگر دریچه EGR خودرو شما دارای گرفتگی بوده، کثیف یا معیوب شده باشد، بسته به میزان گرفتگی آن، می‌تواند باعث خاموش شدن موتور خودرو و یا اختلال در عملکرد آن شود.
نحوه رفع ایراد خودرویی که ناگهانی از کار می افتد
یک وسیله نقلیه ممکن است به دلایل زیادی غیر منتظره خاموش شود. (عدم تحویل سوخت ، انژکتور ، جرقه ، و غیره.) با این وجود ، یک قسمت مهم که اغلب نادیده گرفته می شود اتصال باتری است. به طور خاص، پایانه های منفی و مثبت باتری. با استفاده از ساییدگی، پارگی و در طول سالها، ممکن است یک کابل باتری یا هر دو با این ترمینال باتری از بین بروند.
ترمینال باطری سست بسیار خطرناک است. به طور ناگهانی می تواند باعث شود خودرو شما بدون اخطار خاموش شود. اگر مشکل مشابهی دارید، پایانه های باتری را برای اتصال ایمن بررسی کنید. اگر اتصال شل دارید، یک شارژر باتری را نصب کنید.
در ویدئوی زیر این وسیله نقلیه خاص یک نیسان ماکسیما است. توجه داشته باشید که بسیاری از این لبه های باتری دارای سرب هستند. دستکش بپوشید و از پوست خود محافظت کنید.
جمع‌بندی نهایی
جدا از مسائل گفته شده در بالا که از مهم‌ترین و شایع‌ترین علت‌های خاموشی یک خودرو هستند و فارغ از مسائلی چون پاره شدن تسمه تایم و… که منجر به آسیب دیدن موتور خودرو می‌شود، فیوزها اولین قسمتی هستند که همیشه با بروز مشکل به سمت آنها خواهیم رفت. مثل فیوز‌های مربوط به پمپ بنزین و پاشش انژکتور در خودروهای خانواده پژو ۴۰۵، ۳فیوز قرار گرفته در کنار باتری در انواع پراید و یا فیوز پمپ بنزین‌های برقی در خودروهای قدیمی‌تر و….
ضمن اینکه در خورو‌های انژکتوری قطعه‌ای به نام رله دوبل وجود دارد که وظیفه آن تامین برق برای قسمت‌های مهمی چون پمپ بنزین و ECU است. خرابی این قطعه نیز فقط با تعویض آن ممکن است. اما گاهی مواقع نیز پیش می‌آید که با عبور از حجم زیادی آب و ریختن آب بر روی رله دوبل، خودرو به ناگاه خاموش می‌شود.
در این زمان می‌بایست رله دوبل را از محل خود برداشته و آن را با باد و یک پارچه خشک کنیم. برای این کار باید قاب رله دوبل باز شود و همچنین کانکتور‌های آن در پشتش، به خوبی خشک شوند. رله دوبل در خودروهایی مثل پراید در بغل باتری قرار دارد و در خانواده پژو ۴۰۵ نیز در جلو موتور قرار گرفته است.
