نحوه شکایت در تصادف رانندگی از راننده مقصر و پرداخت دیه حوادث رانندگی یکی از مسائلی است که روزانه شهروندان زیادی با آن سر و کار دارند، ولی متاسفانه چون به خوبی نسبت به مسائل حقوقی آن آشنا نیستند دچار مشکل‌های بسیاری می‌شوند.
کیان باتری قصد دارد تا در این مقاله شما همراهان گرامی را نسبت به چگونگی شکایت در تصادف از راننده مقصر و پرداخت دیه حوادث رانندگی و مسائل حقوقی آن آشنا کند. همچنین در این مقاله به روند رسیدگی به پرونده تصادفات می پردازیم و در حالات مختلف آن را بررسی می کنیم.
در هنگام تصادف رانندگی اولین اقدامی که باید انجام داد تماس با ۱۱۰ است. طی تماس تلفنی محل وقوع تصادف، نوع تصادف و تعداد مصدومین احتمالی از تماس گیرنده اخذ می شود.
انواع تصادفات رانندگی
تصادفات و وقایع رانندگی از حیث نوع وقوع به سه دسته ی خسارتی، جرحی و فوتی تقسیم می شوند.
- تصادف خسارتی: تصادفاتی که در اثر برخورد وسیله نقلیه با وسیله نقلیه دیگر و یا یک جسم ثابت مانند درخت و جدول و… خسارت غیرجانی ایجاد میشود.
- تصادفات جرحی: تصادفاتی است که علاوه بر خسارت‌دیدن خودرو، باعث ایجاد آسیب‌دیدگی سرنشینان خودرو میشود.
- تصادفات فوتی: تصادفاتی است که موجب فوت یک یا چند تن از سرنشینان میشود.
برای شکایت در انواع تصادفات به کجا مراجعه کنیم؟
- در تصادفات خسارتی، اگر میزان خسارت کمتر از 20 میلیون تومان باشد، زیان‌دیده باید با مراجعه به شورای حل اختلاف طرح شکایت نماید.
- اما اگر میزان خسارت بیشتر از 20 میلیون تومان باشد، باید با مراجعه به دادگاه حقوقی شکایت نماید.
- در تصادفات جرحی و فوتی، باید به دادسرا مراجعه شود. دادگاه کیفری دو، مسئول رسیدگی به پرونده این تصادفات است.
مراحل رسیدگی به پرونده تصادفات خسارتی
در این گونه از تصادفات میبایست به محل وقوع توجه داشت و با توجه به آن مامورین درون شهری و یا پلیس راه مبادرت به انجام اقدامات لازم می نمایند. با توجه بر اینکه در این موارد از تصادفات هیچ مصدومی وجود ندارد بایستی از صحنه عکس تهیه شود و مسیر بازگردد تا مانع ترافیک در جاده ها شود و اگر با آمدن پلیس این امر انجام نشود پلیس اختیار دارد که با آن دو بخاطر بستن مسیر برخورد قانونی کند. پلیس بعد از رسیدن کروکی را تنظیم و مقصر را معلوم خواهد کرد.
کروکی به دو صورت می باشد: کروکی سازشی، کروکی غیرسازشی
کروکی سازشی در تصادف
در دعاوی کیفری مربوط به جرایم رانندگی و تصادفات هر گاه دو طرف حادثه قبول نمایند که کدام یک مقصر و کدام بی تقصیر می باشد کروکی که تنطیم می شود سازشی خواهد بود. در این مواقع مدارک دو طرف حادثه شامل گواهینامه، کارت خودرو، کارت بیمه شخص ثالث و برگ معاینه ی فنی باید کامل باشد.
همچنین در مواردی که خوردو به اشیا و موانع طبیعی مثل درخت یا گاردریل برخورد نموده است شخص برای اینکه بتواند از بیمه خسارت بگیرند بایستی کروکی سازش تنظیم شود.
کروکی غیر سازشی تصادف خسارتی
در دعاوی کیفری مربوط به جرایم رانندگی و تصادفات هرگاه بین طرفین سازش صورت نگیرد و یا به دلایل دیگری که به آن اشاره خواهیم نمود کروکی غیر سازش برای دادگاه کیفری ترسیم میشود.
دلایلی منجر به صدور کروکی غیر سازش عبارتند از: عدم قبول نظریه افسر، عدم تکمیل مدارک مثل گواهی نامه، بیمه نامه، خسارت بالای تعهد بیمه نامه مقصر حادثه و در مورد تصادفات جرحی و فوتی.
پس از صدور کروکی و اعلام نظر مامور صلاحیت دار، طرف زیان دیده و غیر مقصر با مراجعه به بیمه خسارت خود را تا سقف تعهد بیمه گذار می تواند دریافت کند. هر گاه مقدار زیانی که وارد شده بیشتر از سقف تعهدی است که بیمه متعهد شده و طرف مقصر نیز مازاد زیان را پرداخت نکرده باشد در این حالت به دادگاه مراجعه می کند و مبادرت به طرح دعوا می نماید.
بعد از شکایت در خصوص موضوع مربوطه تحقیقات لازم انجام می شود و بعد از انجام تشریفات قانونی و صدور دستور کارشناسی و اظهارنظر کارشناس در مورد میزان خسارتی که وارد شده است دادگاه اقدام به صدور رای می نماید.
مرجع صلاحیت دار در این موارد تا مبلغ بیست میلیون تومان شورای حل اختلاف و بیشتر از این مبلغ نیز دادگاه حقوقی خواهد بود. و سایر مقررات مربوط به اجرا انجام خواهد شد.
شکایت در صورت فرار مقصر تصادف خسارتی
در این موارد لازم است با پلیس 110 تماس حاصل شود. کروکی توسط عوامل پلیس راهور ترسیم میشود. سپس باید در کلانتری محل، صورت جلسه حادثه تنظیم شود و علیه راننده مقصر طرح شکایت شود.
اصل کروکی به همراه صورت‌جلسه کلانتری و مدارک بیمه بدنه و شخص ثالث به شرکت بیمه ارائه می‌گردد و خسارت توسط شرکت بیمه به زیان‌دیده پرداخت میشود.
شکایت از راننده مقصر در تصادف جرحی
در چنین تصادفاتی نباید وضع خودروها تغییر داده شود. وقوع تصادف باید فوراً به پلیس 110 و اورژانس اطلاع داده شود. علاوه بر مأمور راهنمایی و رانندگی، افسر نیروی انتظامی هم در صحنه تصادف حاضر میشود.
پس از تنظیم گزارش و ترسیم کروکی، مجروحین به بیمارستان و خودروها به پارکینگ منتقل می‌شوند. برای انجام مراحل قانونی لازم است مجروح به پزشکی قانونی ارجاع داده شود تا نظر کارشناسی را دریافت کند.
قدم اول در طرح شکایت علیه راننده مقصر، طرف دیگر کروکی تصادف را به دادسرا می‌برد و تشکیل پرونده می‌دهد. ارائه نامه پزشکی قانونی و ضمیمه کردن برگ بیمه مقصر مرحله بعدی تکمیل پرونده است. سپس مقام قضایی اصالت بیمه‌نامه راننده مقصر را بررسی می‌کند و پرونده را به کارشناس مربوطه ارجاع می‌دهد.
در صورت نیاز از طرف مقام قضایی در محل حادثه تحقیقات محلی انجام میشود. در مرحله بعد، نظر نهایی پزشکی قانونی استعلام میشود. بعد از صدور قرار جلب به دادرسی، پرونده تصادف جرحی به دادگاه کیفری دو ارجاع داده میشود و حکم دادگاه به طرفین ابلاغ می‌گردد.
پس از قطعی شدن دادنامه، پرونده به منظور اجرای حکم به اجرای احکام مربوطه ارسال می‌گردد. واحد اجرای احکام اقدامات لازم را در خصوص ابلاغ به مقصر و ارسال نامه به بیمه جهت پرداخت دیه و یا وصول دیه از مقصر انجام می‌دهد.
در تصادفات جرحی، علاوه بر پرداخت خسارت برای خودرو، راننده مقصر موظف به پرداخت دیه متناسب با جرح میشود. گاهی دادگاه علاوه بر پرداخت جزای نقدی، حکم به حبس راننده مقصر نیز می‌دهد.
اگر در تصادفات جرحی مقصر فرار کند چه باید کرد؟
فرار از صحنه تصادف و عدم کمک به مصدوم جرم است و باعث تشدید مجازات راننده مقصر می‌گردد. در صورت فرار از صحنه تصادف جرحی، توجه به این نکات ضروری است: قاضی مطابق قانون حق تخفیف دادن در خصوص مجازات حبس راننده مقصر را ندارد. به‌علاوه قاضی دادگاه مکلف است که راننده مقصر را به بیش از دو سوم حداکثر مجازات مندرج در قانون محکوم نماید.
در تصادفات جرحی که مقصر فرار کرده است، بر اساس ماده 10 قانون بیمه، خسارات وارده از صندوق تأمین خسارتهای بدنی جبران میشود. در این گونه تصادفات نیز ابتدا با پلیس 110 تماس حاصل شود.
سپس سرنشین مجروح یا بستگان او، با مراجعه به کلانتری محل، علیه مقصر متواری طرح شکایت کنند. با معرفی کلانتری، مجروح به پزشکی قانونی ارجاع داده میشود.
پرونده به انضمام گزارش مقامات انتظامی و پزشکی قانونی به دادسرای منطقه ارسال می‌گردد. صندوق تأمین خسارتهای بدنی حداقل 50 درصد دیه تقریبی جراحات را به مصدوم پرداخت می‌کند. بقیه مبلغ هم پس از صدور حکم نهایی قابل پرداخت است.
مقاله پیشنهادی: آموزش مراحل گرفتن گواهینامه رانندگی و کتاب آیین نامه
مراحل شکایت از مقصر در تصادفات فوتی
در چنین تصادفاتی، یک یا چند سرنشین در صحنه تصادف یا بعد از انتقال به بیمارستان فوت می‌کنند. قتل ناشی از تخلفات رانندگی را می‌توان در شمار قتل‌های شبه عمد آورد. در قتل شبه عمد مقصر قصاص نمی‌شود.
چنین جرمی از جنبه عمومی به 6 ماه تا 3 سال حبس مقصر و پرداخت جزای نقدی منجر می‌گردد. از جنبه خصوصی جرم، راننده باید به اولیای دم دیه پرداخت کند. در تصادفات فوتی، حتی درصورت گذشت اولیای دم از دیه، دادستان موظف به تعقیب و اجرای دعوای عمومی و شکایت از راننده مقصر است.
طبق ماده 718 تعزیرات قانون مجازات اسلامی، اگر در تصادف فوتی، راننده مقصر مست باشد، گواهینامه نداشته باشد، سرعت زیاد داشته باشد و یا سبقت غیرمجاز گرفته باشد، حکم مجازات او اگرچه از حالت عادی سنگین‌تر است اما این حادثه همچنان قتل شبه‌عمد محسوب می‌گردد.
رسیدگی به قتل شبه‌عمد ناشی از تصادفات رانندگی در صلاحیت دادگاه کیفری است. برای شکایت در تصادف از راننده مقص، بستگان متوفی باید به دادسرا مراجعه نموده و تشکیل پرونده بدهند. بعد از انجام تحقیقات قضایی، پرونده به دادگاه کیفری دو ارجاع میشود.
دادگاه تحقیقات لازم را به عمل می‌آورد و درخصوص علت فوت، نظرات کارشناس و پزشکی قانونی ضمیمه میشود. بعد از صدور حکم قطعی توسط قاضی، پرونده به واحد اجرای احکام ابلاغ میشود.
برای مطالبه خسارات از بیمه، نیازی به رأی مراجع قضایی نیست. در صورت توافق راننده مقصر و ورثه متوفی، شرکت بیمه می‌تواند قبل از صدور رأی قطعی دادگاه، تمامی دیه و خسارات را پرداخت کند.
رسیدگی به پرونده تصادف فوتی در صورت فرار مقصر
به یاد داشته باشید فرار از صحنه تصادفات فوتی، جرم است و بعد از شناخته شدن راننده، قاضی مطابق قانون حق دادن تخفیف در خصوص مجازات حبس راننده مقصر را ندارد. به‌علاوه قاضی دادگاه مکلف است که راننده مقصر را به بیش از دو سوم حداکثر مجازات مندرج در قانون محکوم نماید.
از آنجایی که در صورت فرار راننده، خانواده متوفی به مقصر دسترسی ندارند، اگر دادگاه کیفری حکم به مسئولیت صندوق تأمین خسارتهای بدنی نماید، ورثه متوفی می‌توانند از طریق این صندوق به دیه خود برسند. در صورت درخواست ورثه فرد فوت شده، صندوق می‌تواند بدون نیاز به صدور رأی دادگاه، خسارت را پرداخت کند.
صندوق تامین خسارت های بدنی چیست؟
پس از شکایت از راننده مقصر اگر به هر دلیلی مانند بیمه نبودن وسیله‌ی نقلیه، اتمام اعتبار بیمه‌نامه، فرار مقصر از صحنه‌ی حادثه به‌گونه‌ای که مجهول بودن هویت وی اثبات شود، ورشکستگی بیمه‌گر و… صندوقی به نام صندوق تأمین خسارتهای بدنی، خسارات بدنی واردشده به افراد را پرداخت می‌کند.
اگر بیمه‌ها به دلایل گوناگون از مسئولیت خود شانه خالی نکنند، موظف هستند پس از گزارش مقامات انتظامی و پزشکی قانونی بی‌درنگ 50 درصد از دیه تقریبی را به زیان‌دیده پرداخت کنند و مابقی آن را باید پس از معلوم شدن میزان قطعی دیه توسط دادگاه پرداخت کنند.
در تصادفاتی که خسارت جانی و جرح به همراه ندارد اگر خسارت کمتر از 3 میلیون تومان باشد، در صورت توافق طرفین نیازی به تماس با 110 و کروکی افسر نیست. طرفین می‌توانند به مرکز خسارت بیمه راننده مقصر مراجعه کنند و از این طریق کار خود را پیش ببرند.
اما در تصادفاتی که منجر به جرح شده و خسارت جانی به بار آمده، حضور افسر راهنمایی و رانندگی الزامی است و باید برای مراجعه به بیمه و دریافت خسارات واردشده کروکی و گزارش پلیس را داشته باشید.
همان‌طور که گفتیم بیمه درهرصورت ملزم به پرداخت خسارات است و درصورتی‌که تصادف براثر بی‌احتیاطی، بی‌مبالاتی یا عدم مهارت رانندگی رخ دهد، راننده با جزای نقدی و حبس مجازات میشود. این مجازات در صورت مستی یا نداشتن گواهینامه شدیدتر خواهد بود.
مراحل گرفتن دیه تصادف فوتی
اگر تصادفی کرده‌اید که خسارت جانی دارد باید بدانید که روند پرونده‌های خسارت جانی کمی متفاوت‌تر از خسارتهای مالی می‌باشد. تمامی مقصران حوادث رانندگی که دارای خسارت جانی هستند به ترتیب باید مراحل زیر را قدم به قدم انجام دهند.
1- تماس با پلیس ۱۱۰ و اورژانس ۱۱۵و اعلام حادثه
در حوادثی که خسارت جانی دارند فرد مقصر باید حتما با پلیس تماس گرفته تا با حضور پلیس در محل گزارش حادثه را ثبت کرده و مدارک لازمه را از جمله گواهینامه، کارت ماشین و بیمه نامه شخص ثالث راننده مقصر را بررسی کرده و کروکی حادثه را به همراه اظهارات طرفین تصادف ثبت نماید.
مامور نیروی انتظامی هم یک فرم از اطلاعات شما و فرد حادثه دیده را تکمیل کرده و معمولا ماشین مقصر را به کلانتری و سپس به پارکینگ منتقل می‌کند. در این حین هم با حضور نیروهای اورژانسی فرد آسیب دیده و یا فوت شده را به بیمارستان منتقل می‌کنند.
2- تشکیل پرونده در کلانتری
در زمان انتقال ماشینتون به پارکینگ اگر وسیله ارزشمندی داخل ماشین دارید بردارید و اگر ماشینتون صدماتی داره موارد را روی فرمتون حتما یادداشت کنید. حتی عدد کیلومتر شمار و میزان بنزین ماشینتون. بعد از تحویل خودرو به پارکینگ برگه سبزی به شما داده میشود که این برگه برای تحویل گرفتن ماشین لازمه.
باید با همراه داشتن اصل و کپی مدارک به افسر نگهبانی کلانتری مراجعه کنید و تشکیل پرونده بدین. فرم ثنا مرحله دیگه ای از این روند هست که باید دریافت کنید. فرم ثنا رو باید از دفاتر خدمات امور قضایی دریافت کنید. سیستم ثنا به شما کمک می‌کنه که روند پیگیری پروندتون رو به صورت آنلاین بررسی و پیگیری نمایید.
در همین حین که خودروی مقصر به پارکینگ منتقل میشود و وی سایر کارای اداری شو داره انجام می‌ده، شخص آسیب دیده و یا نزدیکان وی باید به کلانتری مراجعه و شکایت خود را ثبت نمایند تا فرد مقصر برای استفاده از بیمه ثالث به شرکت بیمه مراجعه کرده و پرونده اولیه را تشکیل دهد. بعد از ثبت شکایت و مراجعه به پزشک قانونی مدارک به مراجع قضایی ارسال و مبلغ دیه توسط آن‌ها تعیین شود.
بعد از تعیین حکم، مقصر احضار و حکم به طرفین اعلام میشود. در صورت عدم اعتراض به رای، دو طرف با داشتن رای قاضی برای دریافت دیه در بیمه حاضر می‌شوند. در این مرحله تمامی مدارک توسط کارشناسان شرکت بیمه بررسی کامل و در صورت تایید، دیه اعلام شده به صورت کامل پرداخت میشود.
3- دریافت کروکی از پلیس راهنمایی و رانندگی
همه تصادفاتی که خسارات جانی دارند حتما باید کروکی تصادف رو داشته باشند. کروکی از جمله مدارک لازم برای اورژانس و برای سایر کارای پرونده لازم می باشد. کروکی رو هم باید از همون افسری که در صحنه تصادف حاضر بوده تهیه بکنید. برای دریافت کروکی از افسر مربوطه حتما کپی پرونده و نامه ای از کلانتری برای دریافت کروکی رو به ایشون باید ارائه بدید.
4- تشکیل پرونده در بیمه ثالث
یکی از مهمترین کارهایی که فرد مقصر حادثه باید انجام بدهد دریافت اصالت بیمه نامه ثالث هست. برای این کار بعد از دریافت کروکی از پلیس راهنمایی و رانندگی باید به کلانتری مراجعه کنید و نامه درخواست اصالت بیمه نامه رو از کلانتری دریافت و نامه را به شرکت بیمه ارائه نمایید.
برای دریافت اصالت بیمه شخص ثالث، ارائه کپی بیمه شخص ثالث و کارت ملی و نامه کلانتری لازم می‌باشد. اصالت بیمه ثالث باید به کلانتری تحویل داده شود. با تکمیل پرونده در کلانتری پرونده شما به دادسرا ارجاع داده میشود و می‌تونید از طریق سامانه ثنا روند پرونده خودتون رو مشاهده نمایید.
5- پیگیری پرونده در دادسرا
بعد از تعیین حکم، مقصر احضار و حکم به طرفین اعلام میشود. در صورت عدم اعتراض به رای، دو طرف با داشتن رای قاضی برای دریافت دیه در بیمه حاضر می‌شوند. در این مرحله تمامی مدارک توسط کارشناسان شرکت بیمه بررسی کامل و در صورت تایید، دیه اعلام شده به صورت کامل پرداخت میشود.
نکاتی درباره مقصر تصادفات رانندگی
- بدون داشتن گواهینامه به هیچ عنوان رانندگی نکنید زیرا در صورت وقوع هر گونه حادثه ای مقصر شناخته می شوید.
- در صورتی که گواهینامه پایه ۳ دارید و از صدور گواهینامه شما یکسال نگذشته و در شهر دیگری غیر از شهر محل صدور گواهینامه یا در جاده بین راهی رانندگی کنید و اتفاقی رخ دهد در هر حالتی شما مقصر شناخته می شوید.
- اگر از پشت به هر خودرویی برخورد کنید مقصر شما هستید. شاید این خودرو پشت چراغ قرمز منتظر حرکت باشد و با برخورد شما خودروی جلویی به خودروی جلوی خود برخورد کند و … در این صورت شما باید خسارت خودروی جلویی و خودروهای بعدی که درگیر این تصادف زنجیره ای شده اند را بپردازید.
- اگر با دنده عقب حرکت کرده و به خودرویی برخورد کنید باز هم مقصر شما هستید.
- اگر به قسمت جلوی خودرو (از سپر جلو تا اول درب عقب) برخورد کنید در هر حالتی شما مقصر هستید.
- اگر در خیابان یا محل های پر تردد و شلوغ تصادف کردید باید بعد از فیلم برداری از صحنه و عکس گرفتن راه را باز نمایید و هر دو خودرو را کنار خیابان پارک کرده تا هنگامی که افسر راهنمایی و رانندگی برسد در غیر اینصورت بخاطر سد معبر هر دو خودرو جریمه خواهند شد.
- تصادف با عابر پیاده در هر صورتی، بغیر از زیر پل و اتوبان، مقصر راننده است.
- در تصادف دو خودرو که انحراف به چپ باعث این برخورد شده است در ۹۹ درصد مقصر تصادف کسی است که انحراف به چپ داشته است.
به طور کلی می توان گفت مهمترین عامل تصادفات عدم رعایت حق تقدم می باشد و در صورت وقوع حادثه و حضور افسر، خودرویی مقصر شناخته می شود که علائم راهنمایی و رانندگی مانند خط کشی ها، چراغ ها، تابلو ها و … را رعایت نکرده باشد.
مقاله پیشنهادی: راهنمای کامل پیشگیری، علت و کنترل ایمن آتش سوزی خودرو
سخن پایانی شکایت در تصادف رانندگی
در نحوه شکایت در تصادف از راننده مقصر و پرداخت دیه حوادث رانندگی احتمالاً می‌دانید که ایران ازنظر تعداد تصادفات رانندگی با اختلاف رتبه‌ی اول را در اختیار دارد و جاده‌های ایران از این نظر به‌عنوان مرگ‌بار‌ترین جاده‌های حمل‌ونقل در دنیا شناخته می‌شوند. از دلایل این تصادفات خودروهای بی‌کیفیت، فرهنگ بسیار پایین رانندگی و عدم رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی هستند.
دلیل هرچه باشد چیزی که بیشترین اهمیت را دارد جان هم‌وطنانمان است که در این تصادفات گرفته میشود. سالانه نزدیک به 19 هزار نفر براثر تصادف رانندگی در ایران فوت می‌کنند و 300 هزار نفر مصدوم می‌شوند. مقاله‌ی که مطالعه نمودید در مورد نحوه شکایت از راننده مقصر و نحوه پرداخت دیه حوادث رانندگی بود.
همان‌طور که می‌دانید در هر تصادف یکی از طرفین به‌عنوان مقصر شناخته میشود و باید خسارات واردشده براثر تصادف را تقبل کند. اگر در تصادفی خسارت جانی (مرگ یا نقص عضو) به وجود بیاید، مقصر طبق قانون و حکم دادگاه ملزم به پرداخت دیه تعیین‌شده توسط قاضی است. مگر آن‌که مصدوم یا اولیا دم رضایت دهند که نیازی به دریافت دیه وجود ندارد.
امیدواریم این مقاله برای شما مفید بوده باشد، در صورتی که تجربه ای از حوادث رانندگی دارید، با نوشتن آن در فرم زیر ما را در تکمیل کردن اطلاعات هم وطنان یاری نمایید.
