منظور از سوخت زیست دیزل یا بیودیزل چیست؟ به صورت کلی به سوخت هایی که از منابع طبیعی و اجزا تجدید پذیر درست شده باشند و اثر مخربی بر روی محیط نگذارند سوخت پاک گفته می شود. در ادامه ایم قاله از کیان باتری به صورت دقیق تری به بررسی آن می پردازیم.
زیست دیزل یا بیودیزل سوخت سبز
حتما می دانید که آلایندگی های سوخت های بنزینی یا گازوئیلی تا چه اندازه به محیط زیست آسیب می رساند؛ آسیب های وارده از سمت این سوخت ها دانشمندان و دولت مندان را به این موضوع وا داشت که سوختی را تولید نمایند که دارای کم ترین آسیب باشد.
زیست دیزل ها که از مواد تجدید پذیری همچون دانه های روغنی، روغن های حیوانی، میکرو جلبک ها، زباله های شهری و… تشکیل شده اند؛ نوعی سوخت پاک و غیر سمی می باشند.
این سوخت در ابتدا در آمریکا مورد استفاده گرفت و روز به روز خودرو های بیشتری از آن استفاده می کنند؛ امروزه به طور تقریبی پنج درصد از خودرو های جهان دارای سوخت سبز هستند.
برای تولید سوخت های بیو دیزل اصلی ترین موادی که استفاده می شود سویا است، اما علاوه بر آن مواد دیگری مثل: جلبک، چربی حیوانی، کلزا، روغن های پسماند رستوران ها قرار دارد.
چگونه از زیست دیزل استفاده می شود؟
برای استفاده از سوخت دیزل کم تر پیش می آید که آن را به صورت مستقیم استفاده کرد، معمولا این گونه است که آن را با گازوئیل ترکیب می کنند و سپس درصد آن مشخص می شود.
با استفاده کردن از سوخت های پاک هزینه های وارد شده به محیط زیست به صورت چشم گیری کاهش پیدا می کند.
بیودیزل ها که به صورت مایع هستند دارای رنگ زرد روشن یا تیره می باشند که غیر قابل امتناج با آب بوده و دارای نقطه جوش بالا و فشار بخار پایین هستند.
بیشتر پمپ بنزین هایی که در آمریکا قرار دارند در بنزین های خود حدود 5 دردصد از بیودیزل استفاده شده است.
در این میان رانندگان خودرو های تجاری بیشتر به این موضوع علاقه مند هستند که از سوخت دیزلی بیشتری استفاده نمایند به همین دلیل برای آن ها از b20 استفاده می شود یعنی این که 20 درصد از سوخت آن ها دیزلی است.
زمانی که شما از این سوخت در موتور خود استفاده می کنید از مقدار کربن موجود و ذرات معلق دیگر در هوا کم می شود، این موضوع به این دلیل است که اکسیژن موجود در بیودیزل به صورت کامل به co2 تبدیل می شوند.
بیشتر بخوانید: آشنایی با خودرو های خورشیدی
روند تولید بیودیزل
برای تولید کردن بیودیزل ها معمولا از سه مسیر زیر ستفاده می شود.
- تبدیل کردن روغن به اسید های چرب و در آخر تبدیل آن به سوخت بیودیزل
- ترنس استری فیکشن مستقیم اسیدی روغن
- ترنس استری فیکشن کاتالیست بازی روغن
پس متوجه شدیم که بیو دیزل ها را می توان از گریس زرد، انواع روغن های گیاهی، روغن های جامد و مایعی که برای پخت و پز استفاده می شود و یا چربی حیوانات تولید کرد. برای استفاده از آن ها باید از فرایند ترنس استری فیکیشن اسفاده کرد، محصولاتی که در این فرایند مورد استفاده قرار می گیرد دیزل زیستی و گلیسیرین ها هستند.
به صورت تقریبی از 100 قسمت روغن یا چربی و از 10 قسمت الکل (متانول) همراه با یک کاتالیست استفاده می شود که آن ها با یکدیگر واکنش نشان دهند و در نتیجه 100 قسمت بیو دیزل و 10 قسمت گلیسیرین تولید می شود.
آیا نوع روغن های گیاهی که استفاده شود مهم است؟
یکی از سوالات متداولی که پیش می آید این است که چه روغن هایی برای استفاده در روند تولید مناسب هستند؟
به صورت کلی نمی توان جواب مشخصی برای این سوال بیان کرد زیرا در زمان روغن گیری با توجه به نوع گیاه ها در میان آن ها تفاوت هایی وجود دارد.
در روغن های گیاهی غلظتی از اسید های چرب موجود است که وقتی با بیودیزل ترکیب می شوند تحت تاثیر قرار می گیرند.
اما به صورت کلی برخی از ویژگی ها تاثیر بیشتری در خواص بیو دیزل دارند.
ویژگی هایی مثل: طول و اندازه مولکول، اسباع مولکول و مقدار شاخه زنجیره ها.
با توجه این ویژگی ها نمی توان تنها یک روغن خاص را به عنوان بهترین مدل بیان کرد.
تولید سوخت پاک در ایران
تولید این سوخت ها در ایران در ابتدا در سال 1393 آغاز شد. در این روند انجمن های بسیاری فعالیت داشته اند که در زیر آن ها را آورده ایم.
وزارت علوم تحققیات فناوری، برنامه کمک های کوچک تسهیلات محیط زیستی، برنامه عمران سازمان ملل متحد، کمیته سوخت های زیستی، ستاد توسعه زیست فناوری و معاونت علی فنی آوری.
چرا از سوخت دیزل در سوخت های گازوئیل استفاده می شود؟
- روند سوخت در بیودیزل ها به صورت کامل تر انجام می شود که سبب می شود هیدروکربن ها، منواکسید کربن و ذرات معلق کاهش یابند.
- در بیودیزل ها نفطعه اشتعال بسیار بالا تر از گازوئیل ها است که باعث می شود فراریت کم تری صورت گیرد و خطر های که در زمان حمل و نقل به وجود می آید کاهش می یاید.
- استفاده از سوخت های پاک از نظر اقتصادی و سلامت محیط زیست نیز بسیار مفید است.
- در این این سوخت خاصیتی وجود دارد که به صورت روان کنندگی عمل می کند و باعث می شود عمل فرسایش قطعات کاهش یابد و قسمت های مختلف درون موتور دارای طول عمر بالا تری می شوند.
- انجام شست و شو قسمت های داخلی سیلندر ها باعث می شود عمر دیزل افزایش یابد و استهلاک دستگاه ها کم می شود.
- افزایش یافتن حالت روان کاری در قسمت های مختلف که با سوخت رسانی دیزل در ارتباط هستند و در نتیجه مانع از ایجاد هر گونه خط و خش و آسیب در سیلندر.
- در صورت استفاده از سوخت های دیزل به عنوان مکمل در گازوئیل ها کیفیت مصرف بسیار بیشتر می شود.
- با ترکیب این دو نوع سوخت، سوخت پاک تری به دست می آید و احتراق کامل تر صورت می گیرد.
- به دلیل این که در سوخت های پاک و دیزلی هیچ گونه سلفوری وجود ندارد در نتیجه کاهش یافتن میزان اکسید های سلفور که از اگزوز خارج می شود.
- سوخت های بیو دیزل کاملا تجزیه پذیر هستند و هیچ گونه آسیبی به طبیعت نخواهند رساند زیرا به صورت طبیعی تجذیه می شوند.
- میزان کوبشی که در دیزل ها صورت می گیرد به صورت کامل کاهش پیدا می کند و این موضوع به دلیل احتراق کاملی است که صورت می گیرد.
- با استفاده از سوخت های بیو دیزلی مقدار میزان گاز های گلخانه ای به صورت چشم گیری کاهش پیدا می کند.
چه قدر از زیست دیزل ها در گازوئیل استفاده می شود؟
برای ترکیب کردن این دو نوع سوخت می توان به صورت 20 درصد از بیو دیزل ها استفاده نمود، توجه داشته باشید که مقداری که گفته عدد حداکثری می باشد و دیگر از این میزان بیشتر نمی شود.
شما تنها با اضافه کردن 2درصد از سوخت سبز می توانید تمام ویژگی های موجود درون آن را به سوخت گازوئیل اضافه نمایید.
در صورتی که از عدد گفته شود بیشتر استفاده شود باید تغیراتی در دستگاه به وجود آورد. در تصویری که در بالا قرار داده ایم مقدار درصد و موارد دیگر شرح داده شده است.
تولید سوخت زیست دیزل در آینده
در حال حاضر بیشتر کشور هایی که از این سوخت استفاده می کنند و در پمپ بنزین های آن ها موجود است سمت اروپا و آمریکا هستند و جزو مهم ترین مراکز تولید این سوخت به شمار می روند.
اما به دلیل این که کشور های سمت آسیا و آفریقا دارای زمین های استوایی بسیاری می باشند و امکان کشت دانه های روغنی را دارند.
به صورت کلی برای تولید سوخت های دیزلی از دو نوع گیاه استفاده می شود که هیچ گونه مصرف حیوانی و انسانی ندارند، این دو گیاه بیشتر در سمت آسیا و آفریقا امکان رشد را دارند.
با توجه به صحبت های بالا انتظار می رود که در آینده روند تولید سوخت دیزل بیشتر در این کشور ها انجام شود.
روند مصرف بیو دیزل در آمریکا چگونه است؟
در آمریکا در 2011 تولید بیو دیزل ها به 1/1 میلیارد گالن افزایش یافت که در آن سال آمریکا به عنوان اولین کشور برای تولید بیشتری میزان سوخت سبز را به دست آورد.
امروزه نیز در این کشور استفاده از سوخت های دیزلی کاملا باب شده است و بیشتر ماشین های بخش از سوختشان شامل سوخت بیودیزل است.
مزایا استفاده از سوخت بیودیزل چیست؟
استفاده از این سوخت ها هم از نظر اجتماعی و هم از نظر تولید دارای مزایا مخصوصی می باشد که در ادامه بیان می کینم.
مزایا اجتماعی و اقتصادی استفاده از سوخت زیست دیزل:
- همان طور که اشاره کردیم سوخت بیودیزل به سوخت پاک نیز معروف است، در نتیجه استفاده از آن باعث کاهش آلودگی های موجود در فاضلاب های شهری، انواع کارخانه ها، ادارت و مراکز نظامی و آشپز خانه های صنعتی می شود.
- در صورت استفاده کردن از سوخت پاک باعث می شویم که چرخه ورود دوباره آن ها به خوراک انسان و دام متوقف شود
- مانع از ورود ضایعات ناشی از آلودگی های سوخت ها به صنایع آرایشی بهداشتی
مزایا استفاده از سوخت پاک از جهت تولید:
- استفاده از این سوخت از نظر تولید بسیار به صرفه خواهد بود زیرا آن ها از روغن های گیاهی، روغن های پسماند رستوران ها و پربی حیوانات و دام ها تهیه می شوند.
- با تولید سوخت های پاک، پاکیزگی محیط زیست افزایش پیدا می کند وسبب می شود بسیاری از هزینه ها که برای محیط زیست می باشد کاهش یابد.
بیشتر بدانید: تاثیر خودروها بر آلودگی هوا و روش های کاهش آلایندگی
معایب استفاده از بیو دیزل ها
- در سوخت های بیودیزل مقدار اکسیژن بین ده تا بیست درصد بیشتر از سوخت های نفتی است، شاید این موضوع سبب شود که آلودگی محیطی آن کاهش یابد اما در عوض میزان قدرت موتور حدود 4 دردصد کاهش پیدا می کد.
- ساختار سوخت زیست دیزل به گونه ای است که برخلاف سوخت های دیگر در دمای پایین سرعت ژل شدن آن ها بیشتر است، این موضوع قطعا در نواحی که دمای هوا در آن ها پایین است مشکل ساز می شود.
- زمانی که بیو دیزل ها اکسید شوند یا به اصطلاح با اکسیژن موجود واکنش نشان دهند باعث ایجاد یک توده نیمه جامد می شوند، این موضوع در زمان هایی که که قصد این را داشته باشید سوخت را برای زمان زیادی ذخیره کنید مشکل سار می شود.
- حتما می دانید مواد موجود در بیو دیزل ها به عنوان حلال نیز عملکرد دارند، در نتیجه برای موادی که به عنوان دیزل نفتی امن استفاده می شوند تهاجمی هستند.
- نکته آخری که در مورد آن ها وجود دارد مربوط به بحث کیفیت است، کیفیت های سوخت زیست دیزل وابسته با شرکت های تولیدی که دارند متفاوت است، در صورتی که شما به سراغ سوخت بی کیفت بروید آسیب های زیادی به موتور وارد می شود و می تواند خسارت های جبران ناپذیری را به جای بگذارد. به همین جهت بسیار مهم است که بیودیزل ها مطابق با استاندارد های جهانی تولید شوند.
چه ماشین هایی از سوخت زیست دیزل استفاده می کنند؟
بیشتر ماشین های دیزلی که در جهان هستند این امکان را دارند که از سوخت B5 استفاده نمایند، اما در این میان مدل هایی هستند که حتی با زیست دیزل 20 درصد نیز سازگاری دارند. در ادامه لیستی از این خودرو ها را آورده ایم.
آئودی A3، آئودی A6، آئودی A7، آئودی A8، ایسوزو دی مکس، بی ام و مدل 3، بی ام و مدل 5، تویتا، شورولت سیلورادو، شورلت کروز، رم، جیپ گرند چروکی، تویوتا مدل هایلوکس، مرسدس بنز مدل E300، مرسدس بنز مدل E250، فولکس واگن جتا، فولکس واگن گلف، فولکس واگن پاسات و در آخر فولکس واگن بیتل
در ایران هم خودرو ها از سوخت های بیو دیزلی استفاده می کنند؟
تا کنون در ایران تنها وانت ها، کامیون ها و اتوبوس ها از سوخت دیزلی استفاده می کنند و سایر ماشین ها همگی سوختشان بنزینی است.
اما مطمئنا در آینده خودرو های سواری بسیاری این امکان را پیدا می کنند که بتوانند از سوخت زیست دیزل استفاده نمایند.
امیدواریم که این مقاله برای شما مفید بوده باشد و توانسته باشیم شما را به خوبی با سوخت زیست دیزل آشنا نماییم.
