سنسور ناک یا ضربه خودرو همان طور که از نامش پیداست اشاره به ضربه دارد، عملکرد این بخش به این صورت است که ضربه های وارد شده به ماشین را شناسایی می کند و در نهایت آن را به ای سی یو اعلام می کند. در ادامه این مطلب کیان باتری با جزئیات بیشتری به تعریف و شرح آن می پردازیم.
ناک یا ضربه موتور چیست؟
عملکرد موتور های سوخت داخلی به این نحو است که با ورود مخلوط هوا و سوخت فشرده شده شمع جرقه می زند و عملیات احتراق یا سوخت کامل می شود. در این حین نیرویی که از این عملیات آزاد می شود باعث می شود که پیستون ها حرکت سریع تری داشته باشند. در نهایت نیز این نیروی موجود به قسمت چرخ ها انتقال می یابد و سبب حرکت ماشین می شود.
در صورتی که گرمای موتور بالا باشد، زمانی که مخلوط سوخت و هوا وارد می شود، به دلیل دمای بالایی که در محفظه سوخت وجود دارد، باعث می شود عملیات احتراق سریع تر از تایمینگ کامپیوتر خودرو صورت گیرد.
در این میان عملیات احتراق اصلی در فاصله زمانی کوتاه تری رخ می دهد. این موضوع باعث می شود پیش احتراق ها فشار بسیار بالایی به پیستون ها وارد کند که نتیجه آن صدایی است که از برخورد پیستون و سلندر ایجاد می شود.
اگر عملیات به گونه ای صورت بگیرد که در فاصله زمانی کم دو نوع سوخت درون سیلندر ها انجام شود، سبب می شود که تنش های مکانیکی بسیار مهمی در قسمت موتور ایجاد شود. از معایب این تنش ها در این است که در صورتی که در زمان های طولانی ایجاد بشوند به قدری به موتور خودرو فشار وارد می کنند که در نهایت موجب ضربه به پیستون ها می شوند.
در حقیقت می توان این گونه گفت که کوبش زیادی که در موتور ها ایجاد می شود سبب ایجاد لرزش در آن می شوند و این لرزش ها موجب خرد شدن تمامی پیستون ها می شود؛ حتی اگر برای پیستون ها موردی پیش نیاید احتمال کج شدن شاتون ها نیز وجود دارد.
منظور از سنسور ناک یا سنسور ضربه چیست؟
وظیفه یا عملکرد سنسور ناک یا ضربه خودرو به این شکل است که تمامی ارتعاشات و لرزش های موجود که بر روی موتور خودرو وارد می شود به صورت همیشگی و پیوسته اندازه گیری کند. نتایج های به دست آمده از این اندازه گیری در نهایت به کامیپوتر خودرو یا همان ECU وارد می شود.
کامیپیوتر خودرو نیز این اعداد ارسال شده را عدد های مجازی که از قبل درون حافظه ذخیره شده است بررسی می کند، در صورتی که نتیجه بررسی اعداد با هم مطابقت نداشته باشد چراغ چک موتور روشن می شود.
اگر چنین حالتی رخ بدهد عکس العملی که ای سی یو از خود نشان می دهد این است که در ابتدا با دستوری که به بخش انژکتور ها ارسال می کند میزان پایش سوخت را کم می کند.
از مزایا سنور ناک در این است که می تواند ضربه هایی را تشخیص بدهد که برای رانندگان یا سرنشینان اصلا قابل تشخیص نیست.
در صورتی که شما متوجه شدید که میزان این ضربه ها زیاد است و به صورت پی در پی انجام می شود، حتما باید برای رفع آن اقدامی انجام دهید، در صورتی که پشت گوش بیندازید این احتمال که آسیب های جدی به موتور وارد شود بسیار زیاد است.
همچنین زمان هایی که این ضربه ها توسط سنسور ضربه یا ناک تشخیص داده می شود، واحد کامیپوتر ماشین باید بلافاصله میزان سرعت جرقه زنی شمع ها را کاهش بدهد. دلیل این موضوع در این است که با کاهش دادن سرعت آن میزان احتراق سریع یا همان پیش احتراق ها نیر کم تر می شود.
اگر سنسور ناک ماشین شما خراب شده باشد احتمالا در حین رانندگی صدا های زیادی از موتور بشنوید. علاوه بر آن از دیگری علائمی که نشان از خرابی ضربه خودرو دارد این است که شتاب کم تری می توانید بگیرید و یا مصرف سوخت شما به صورت قابل توجهی افزایش پیدا کرده است.
عملکرد سنسور ناک یا ضربه خودرو به چه صورت است؟
برای این که بتواین شما را با عملکرد این قطعه مهم آشنا نماییم لازم است که در ابتدا اشاره ای مکانیزم عملکرد آن داشته باشیم.
مکانیزم عملکرد سنسور ضربه ماشین به این صورت است که مطابق با یک مقاومت متغیر (پیزو الکتریک ) کار می کند. در ساختار درونی این سنور ها از یک صفحه با حالتی ارتعاشی و یک پیزوالکتریک استفاده شده است، این اجزا داخلی در صورت بروز هر گونه ضربه دچار تغیر میزان مقاومت می شوند.
در زمان هایی که فرکانس ارتعاشات درون موتور بیشتر از 12 یا 16 کیلو هرتز می شود، میزان ولتاژ خروجی در تمامی سنسور ها افزایش پیدا می کند و نتیجه این عملیات به ای سی یو ارسال می شود.
در طی انجام این عملیات ها برای این که احراق سوخت به صورت کامل و در زمان مناسب انجام شود، باید اختلاط هوا و سخت به میزان مشخص شده انجام شود.
اگر نتوان گرمای درون موتور را کنترل کرد و بیشتر از حد باشد، در نتیجه جرقه زنی ها خارج از تایمینگ شمع ها انجام می شود که این موضوع باعث می شود مقدار جرقه زنی قبل از این که پیستون به وضعیت بالا در سیلندر برسد صورت گیرد. در نهایت نتیجه این اتفاق ها منجر می شود که نوعی احتراق ناخواسته صورت بگیرد.
در نتیجه این احتراق های کنترل نشده ای که صورت می گیرد باعث آن می شوند که درون موتور ضرباتی صورت بگیرد. می دانید که این ضربه ها در واقع همان ضربات موتور هستند که در بالا تر به آن ها اشاره کرده بودیم.
با توجه به این که باید از این احتراق های ناخواسته و زودرس جلوگیری کرد، وظیفه سنسور ناک یا ضربه خودرو مشخص می شود.
در واقع وظیفه سنور ناک در این است که مانع از آن شود ارتعاشت و یا احتراق های زودرس انجام شود و برای جلوگیری از آن یک سگنال از اعداد ضربات به کامپیوتر خودرو ارسال می کند تا بخش ای سی یو مانع از جرقه زنی شمع ها شود و در نتیجه پیش احتراق را به تاخیر می اندازند.
از کجا متوجه شویم که سنسور ضربه ماشین خراب است؟
اگر بخواهید سنسور ضربه خودرو خود را بررسی کنید باید قسمت بلوک موتور را پیدا کنید، پس از آن محل قرار گیری سنور ناک یا ضربه خودرو در مینفولد هوا و در بین سیلندر دو و سه است.
به این دلیل سنور را در این جا قرار داده اند که بتواند هرگونه صدا، ارتعاش و ضربه در موتور را به خوبی تشخیص بدهد که برای این کار بهترین محل بین سیلندر ها است.
هدف از انتخاب این قطعه در این است که بتواند ضربات هایی که به موتور وارد می شود را به خوبی تشخیص بدهد و در صورتی که احتراق های سریع یا ناخواتسه در حال انجام است به ای سی یو اطلاع دهد.
با توجه به عملکرد و نقش آن به این نتیجه می رسیم که برای عملکرد صحیح موتور و جلوگیری از آسیب ها وجود این قطعه بسیار ضروری است.
برای این که متوجه شوید سنسور ناک یا ضربه خودرو به درستی کار می کند یا نه میتوانید نشانه های زیر را بررسی کنید.
عملکرد موتور درست نمی باشد.
اصلی ترین نشانه ای که شما را متوجه می کند سنسور ضربه خراب شده است تغییر در عملکرد موتور خودرو است، این اختلال عملکرد را می توانید در شرایط هایی مثل سرعت بالا یا حمل بار های سنگین به خوبی متوجه شوید.
در صورتی که در زمان های افزایش سرعت احساس کردید ماشین همانند قبل شتاب نمی گیرد و به عبارتی جون ندارد، باید وضعیت سنسور ناک را بررسی کنید.
برای بررسی باید خودرو خود را به یک مکانیک متخصص نشان دهید. توجه کنید که برخی خرابی سنسور ناک را تنها زمانی دنبال می کنند که چراغ چک ماشین روشن شده باشد، اما این تصور غلط است زیرا ممکن است سنسور شما خراب شده باشد و حتی چراغ چک روشن نشود! پس هیچ گاه به امید چراغ چک نمانید.
شتاب خودرو کم شده است
در صورتی که سنسور ناک ماشین خراب شده باشد در سرعت و شتاب ماشین نیز اختلال ایجاد می شود، این موضوع به این دلیل است که در زمان ها خرابی سنسور ضربه خودرو این توانایی را ندارد که در زمان های به موقع قدرت لازم را برای شتاب به دست بیاورد.
این موضوع باعث می شود مصرف سوخت خودرو افزایش پیدا کند و در نتیجه هزینه های ماشین افزایش پیدا می کند. بنابراین هر زمان احساس کردید که ماشین شما کند شده و همانند قبل عمل نمی کند باید به پیش یک مکانیک مراجعه کنید.
البته لازم است که این موضوع را هم ذکر کنیم که کم شدن شتاب خودرو همیشه به معنای خرابی سنسور ناک است و عوامل دیگری مثل کثیف بودن و یا خرابی انژکتور نیز در این موضوع تاثیر گذارند.
علاوه بر آن خودرو هایی دو گانه سوخت هستند این مشکل را بیشتر تجربه می کنند و سنسور ناک در آن خودرو ها بیشتر دچار خرابی می شود.
در زمان هایی که ضربات مختلف به موتور می شود و سنسور ضربه به عمل می آید با ارسال نتایج به بخش کامپیوتر خودرو درخواست می کند که مقدار پایش سوخت را کم تر کند تا از این ضربات جلوگیری شود..
در صورتی که با روشن شدن چراغ چک ضربه های وارد شده همانند قبل ادامه دارند، احتمالا به این دلیل است که سنسور مپ خودرو دارای مشکل شده است.
البته این موضوع را هم همیشه نمی توان به خرابی سنسور ناک ربط داد و در مواقع دیگری مثل: خراب شدن مبدل های کاتالیزر، خرابی سنسور اکسیژن، ایجاد مشکل در شمع، خرابی وایر و … چراغ گفته شده در ماشین روشن می شود.
در این زمان ها می توانید به مکانیکی ها مراجعه کنید با دیاگ زدن مشخص کنند که ایراد از کجاست و دلیل روشن شدن چراغ ها چه می باشد.
کاهش یافتن میزان قدرت خودرو
اگر کامیپوتر خودرو یا همان ای سی یو تشخیص بدهد که عملکرد سنسور ناک دچار مشکل شده است باعث می شود که قدرت خودرو نیز کاهش پیدا کند؛ این که این موضوع خطرناک است یا نه کاملا بسته به شرایط شما در حین رانندگی دارد.
در صورتی که در این زمان عدد اکتان بنزین نیز پایین باشد احتمالا وضعیت کمی سخت می شود و ممکن است خطر آفرین باشد.
مکان قرار گیری سنسور ضربه در کجاست؟
سنسور ضربه یا ناک در بلوکه موتور در سمت مانیفولد هوا میان دو سبندر 2 و 3 قرار دارد. در خودرو های مدل جدید تر به ازای هر یک از سیلندر ها از یک سنسور ناک استفاده می شود؛ که این موضوع باعث می شود عملکرد موتور خودرو به بهترین نحو انجام شود.
بیشتر بدانید: علت ناک زدن موتور ماشین چیست؟
دلایل خرابی سنسور ناک در چیست؟
در بالا به موضوعاتی اشاره کردیم که نشان از این دارند که سنسور ناک یا ضربه خودرو دچار مشکل شده است، با توجه به این صحبت ها ممکن است برایتان این سوال ایجاد شود که چرا سنسور ضربه ممکن است به درستی کار نکند؟ به همین جهت مهم ترین دلایلی که در ایجاد اختلال در عملکرد این سنسور نقش دارند را برایتان آورده ایم.
- به وجود آمدن اتصال های داخلی در سنسور ها
- بریده شدن یا ایجاد هر گونه آسیب به سیم ها
- نصب نادرست سنسور و قرار دادن آن در جای اشتباه
- آسیب دیدن مکانیک سنسور
- به وجود آمدن ضربه و یا خوردگی بر روی بدنه سنسور
روش های تست و عیب یابی سنسور ضربه
برای عیب بایی سنسور ناک دو روش وجود دارد که هر دوی ان ها را برایتان آورده ایم.
عیب بابی به کمک دستگاه های عیب یاب:
در این دستگاه ها باید کد خطا ها را بررسی کنید، سپس با توجه به کد های موجود محل قرار گیری سنسور ضربه را بررسی کنید. در آخر نیز اتصالات سیم ها و بدنه سنسور را چک کنید تا آسیبی بر روی آن نباشد.
عیب یابی به کمک دستگاه مولتی متر:
در این روش باید فرکانس های مختلفی ایجاد نمایید و خروجی ها به دست آمده را بررسی کنید، اگر میزان خروجی ها با مقدار فرکانس ورودی یکسان نبود نشان از این دارد که عملکرد سنسور ضربه دارای اشکال است.
بیشتر بدانید: کاربرد مولتی متر چیست؟ نحوه استفاده از آن
جمع بندی: سنسور ناک یا ضربه خودرو یک قطعه حیاتی است!
با توجه به تمامی مطالب بالا به این نکته می رسیم که سنسور ناک جزو مهم ترین سنسور های خودرو است و عملکرد موتور کاملا واسبته نحوه کار آن است. بنابراین باید این سنسور را به موقع سرویس کنید و در نگهداری صحیح آن دقت داشته باشید.
