سنسور مپ یا فشار هوای منیفولد یکی از قطعات داخلی خودرو است که اطلاعات خود را به طور مستقیم به کامپیوتر خودرو ارسال میکند. این سنسور در مجرای ورودی هوای موتور قرار دارد و باید میزان هوای مکش شده را به کامپیوتر خودرو گزارش دهد.
سنسورها نقش بسیار مهمی در خودرو دارند و هر لحظه اطلاعات لازم را به کامیپوتر خودرو مخابره می‌کنند و در صورت معیوب بودن هر سنسور، اطلاعات لازم به کامپیوتر خودرو نمی‌رسد و در نتیجه کنترل خودرو به درستی صورت نمی‌گیرد و خودرو به درستی کار نمی‌کند.
بیشتر بدانید: معرفی انواع سنسور های خودرو و عملگر ها
مپ سنسور چیست؟
مپ سنسور(MAP) یا سنسور فشار مطلق منیفولد یکی از سنسورهایی است که در سیستم کنترل الکترونیکی موتور مورد استفاده قرار میگیرد. این سنسور به طور مستقیم به ECU متصل می‌شود. مپ سنسور وظیفه دارد میزان هوای مکش شده را به کامپیوتر خودرو گزارش دهد. این قطعه که در مجرای ورودی هوا به موتور خودرو نصب می‌شود با یک شلنگ به دریچه ورودی هوا در منیفولد متصل می‌شود.
کامپیوتر خودرو با استفاده از اطلاعات دریافتی از مپ سنسور، دریچه هوا را کنترل میکند. اگر این سنسور وظیفه خود را به درستی انجام ندهد، خودرو از کار می‌افتد زیرا کامپیوتر خودرو قادر به اندازه‌گیری فشار وارد شده به داخل موتور نیست.
کاربرد سنسور مپ در خودرو
زمانی که پدال گاز را فشار می‌دهید، هوای بیشتری وارد موتور خودرو می‌شود و در اینجا است که سنسور فشار مطلق منیفولد شروع به کار کردن میکند. البته عملکرد این سنسور در خودروهای توربوشارژر و سوپر شارژر کمی متفاوت و پیچیده‌تر است.
بهتر است وظیفه مپ سنسور را این گونه شرح دهیم که این سنسور اطلاعات لازم درباره هوای وارد شده به موتور خودرو را به ای سی یو ارسال میکند و در نتیجه ای سی یو تصمیم میگیرد که دریچه هوا را به نحوی کنترل کند.
سنسور مپ ماشین کجاست؟
محل قرارگیری سنسور فشار مطلق منیفولد هوا در خودروهای مختلف متفاوت است اما به‌طور کلی، سنسور مپ در اغلب خودروها بعد از دریچه گاز نصب می‌شود تا کامپیوتر خودرو بتواند میزان هوای ورودی به هر سیلندر را تخمین زده و میزان سوخت لازم برای پاشش در هر سیلندر و زمان دقیق احتراق را مشخص کند؛
از این‌رو وجود یک سنسور مپ خودرو سالم برای کاهش مصرف سوخت، کاهش میزان آلایندگی و سلامت موتور امری ضروری به‌حساب می‌آید و در صورت خرابی باید سریعا به رفع مشکل اقدام کرد.
عوارض خرابی سنسور مپ
سنسور مپ معیوب میتواند این پیامد‌ها را داشته باشد:
- گزارش‌های یک سنسور معیوب، عملا با خطا همراه است. به‌طور مثال، اگر سنسور فشار واقعی منیفولد را کمتر از میزان واقعی گزارش کند، ECU بر پایه این اطلاعات غلط، کمتر از نیاز واقعی به موتور سوخت می‌رساند. از سوی دیگر، به تعویق افتادن جرقه‌زدن شمع‌ها نیز باعث کاهش مصرف سوخت موتور می‌شود که در نتیجه، نسبت هوا به سوخت در داخل موتور افزایش می‌یابد. مجموع این مشکلات بر شتاب خودرو اثر می‌‌گذارد و سبب کوبش یا (Knock) در خودرو می‌شود.
- برخلاف حالت قبلی، اگر سنسور مپ فشار واقعی منیفولد را بیشتر از میزان واقعی گزارش کند، باز هم مشکلاتی برای خودرو پیش خواهد آمد. در این وضعیت، سوخت بیشتری به موتور تزریق می‌شود و عمل جرقه‌زدن شمع‌ها نیز سریع‌تر صورت می گیرد. تمامی این اتفاقات در کل، منجر به افزایش میزان مصرف سوخت خودرو می‌شود. وجود سوخت مازاد در موتور، سبب آسیب‌های چون ازکارافتادن شمع‌ها، مسدودشدن مش‌های کاتالیزور یا تشکیل لایه کربنی می‌شود.
- یکی از وظایف سنسور مپ، کنترل وضعیت سوخت خودرو به منظور احتراق بهتر است. در موتورهای احتراقی، در صورت عدم تناسب درست میان میزان هوا و سوخت، عمل احتراق به درستی صورت نمی‌گیرد و میزان آلایندگی موتور نیز بالا می‌رود. بر اثر کمبود هوا و احتراق ناقص، هیدروکربن نمی‌سوزد و گاز کربن مونواکسید (CO) تولید می‌شود که یکی از مشکلات عمده یک سنسور MAP معیوب است.
- همچنین لازم به ذکر است که احتراق مخلوط رقیق سبب افزایش دمای موتور می‌شود که واکنش نیتروژن و اکسیژن را در پی دارد و به موجب آن، مشتقات NOx تولید و منتشر می‌شود. درکل دقت داشته باشید که هر دو مخلوط رقیق یا غلیظ، باعث می‌شود موتور به‌سختی روشن شود و برای خودرو آسیب‌زا است. اگر روشن‌کردن خودروی شما به فشردن پدال گاز وابسته است، شک نکنید که سنسور مپ آسیب دیده است.
علائم خرابی سنسور مپ خودرو
مشکلات فراوانی در اثر خرابی یا معیوب بودن مپ سنسور ممکن است برای خودرو پیش بیاید که در ذیل به برخی از آن ها اشاره خواهیم نمود.
- ریپ زدن و سه کار کردن خودرو
- لرزش خودرو در حالت های نرمال
- دوده گرفتن سر شمع ها
- کاهش قدرت موتور به صورت ناگهانی
- افزایش مصرف سوخت
همان‌طور که در بخش قبلی گفتیم، در صورت عدم دریافت اطلاعات از سوی سنسور مپ، کامپیوتر خودرو نمی‌تواند وضعیت دقیق دریچه‌های ورودی هوای موتور را تنظیم کند. در ادامه، برخی از علائم خرابی سنسور مپ را با هم مرور می‌کنیم:
1- روشن‌شدن چراغ چک خودرو
یکی از ساده‌ترین نشانه‌های خرابی سنسور مپ، روشن‌شدن چراغ چک در پشت آمپر خودرو است. ناگفته نماند که روشن‌شدن چراغ چک میتواند دلایل بسیاری داشته باشد که با مراجعه به مراکز ارائه خدمات تخصصی سیستم برق خودرو و استفاده از دستگاه دیاگ، می‌توان دلیل اصلی را کشف کرد.
2- ریپ‌زدن خودرو
ریپ زدن خودرو یکی از علائم خرابی سنسور مپ است. در چنین حالتی، دقیقا زمانی که موتور به هوای بیشتری نیاز دارد، اگر کامپیوتر خودرو به‌اشتباه دریچه‌های ورود هوا را ببندد، موتور شروع به لرزیدن میکند و اصطلاحا ریپ می‌زند.
3- افزایش مصرف سوخت
در صورت بروز مشکل در سنسور مپ، مصرف سوخت خودرو به میزان قابل توجهی بیشتر می‌شود.
4- افزایش میزان آلایندگی
این موضوع به‌راحتی توسط خود شخص قابل مشاهده نیست و با انجام تست‌های آلایندگی توسط متخصصین معاینه فنی، می‌توان از سلامت سنسور اکسیژن مطلع شد. یکی از دلایل ردشدن بسیاری از خودروها در تست‌های مربوط به معاینه فنی، همین خرابی سنسور مپ است.
علت خرابی حسگر مپ خودرو
در ادامه، به برخی از دلایل خرابی سنسور مپ اشاره کرده‌ایم:
1- سوخت بی‌کیفیت
سنسورمپ مستقیما با سوخت خودرو سر‌و‌کار دارد؛ در نتیجه، سوخت بی‌کیفیت باعث کاهش عمر سنسور اکسیژن می‌شود.
2- خرابی شمع‌ها
شمع‌های معیوب، عمل احتراق را با مشکل روبرو می‌کنند و باعث میشوند که عمل احتراق به‌درستی انجام نشود. دود حاصل از احتراق ناقص، میتواند عملکرد سنسور مپ را مختل کند که نهایتا منجر به خرابی آن می‌شود.
اگر قصد خرید خودرو بدون اتلاف وقت و به قیمت واقعی دارید اینجا را کلیک کنید. خرید سفارشی از همراه مکانیک، برای شما لذت‌بخش خواهد بود.
3- تصادفات و ضربه‌های شدید
سنسور اکسیژن قطعه‌ای الکترونیکی است که بر اثر ضربه به‌آسانی دچار مشکل می‌شود و چنین ضرباتی میتواند عملکرد این سنسور حساس را دچار اختلال کند.
زمان تعویض مپ سنسور
زمان دقیق تعویض مپ سنسور در دفترچه راهنمای خودرو ذکر شده است. به طور دقیق بعد از هر ۱۵۰ تا ۱۶۰ هزار کیلومتر، سنسور مپ باید تعویض شود که این زمان میتواند به دلایلی که گفته شد زودتر از موعد مقرر باشد.
روش های عیب یابی قطعه مپ سنسور
تست با دستگاه دیاگ
دستگاه دیاگ را به خودرو وصل کرده خودرو را روشن می کنیم. وارد منوی پارامترها قسمت هوای ورودی شده مقدار فشار هوای داخل مانیفولد را مشاهده می کنیم. این عدد برای هر خودرو در مکان های مختلف متفاوت است و بستگی به تجربه تعمیرکار دارد.
برای به دست آوردن مقدار تجربی این پارامتر از روی خودروهایی که در شرایط خوب و استانداردی هستند، این مقدار عددی را یادداشت کرده و با خودروهای از همان نوع مقایسه و عیب یابی می کنیم.
روش اندازه گیری مقایسه ای فوق باید بین خودروهایی که در یک مکان و همان ارتفاع از سطح دریا هستند صورت گیرد. بعد از انجام مقایسه گفته شده، وارد منوی دیدن کد خطاها شده آنرا بررسی می کنیم که آیا خطایی در رابطه با این سنسور در حافظه ECU ثبت شده است یا نه.
در صورت وجود خطا، اگر از نوع لحظه ای بود آنرا پاک کرده دوباره کد خطاها را بررسی می کنیم. و اگر از نوع دائمی بود ابتدا اتصالات قطعه را از نظر تمیزی و محکم بودن بررسی می کنیم سپس کد خطا را پاک می کنیم. اگر کد خطا باز هم به صورت دائمی دیده شد بعد از انجام تست های ولتاژی و یررسی قسمت مدار آن، در صورت خرابی، قطعه را تعویض می کنیم.
تست ولتاژی مپ سنسور
سوکت قطعه را وصل کرده و خودرو را روشن می کنیم با استفاده از ولت متر و دو عدد سوزن، ولتاژ بین پایه های 2 و 3 سوکت ورودی قطعه را بررسی می کنیم. باید 5V+ باشد و با گازدادن خودرو تغییر نکند.
سپس به همان روش ولتاژ بین پایه های 1 و 2 را بررسی می کنیم. باید بین 0. 2 تا 4. 8 ولت باشد و با گاز دادن ناگهانی ولتاژ آن زیاد شده به سمت 4. 8 متمایل شود.
| تغییرات ولتاژ خروجی بر حسب میلی‌ولت | تغییرات فشار هوا بر حسب میلی‌بار |
| ۸۰۰ | ۲۰۰ |
| ۱۲۰۰ | ۳۰۰ |
| ۱۶۰۰ | ۴۰۰ |
| ۲۰۰۰ | ۵۰۰ |
| ۲۴۰۰ | ۶۰۰ |
| ۲۸۰۰ | ۷۰۰ |
| ۳۲۰۰ | ۸۰۰ |
| ۳۶۰۰ | ۹۰۰ |
| ۴۰۰۰ | ۱۰۰۰ |
توصیه می‌شود سنسورهایی که تست ولتاژی دارند و به خصوص ولتاژ مورد نیاز برای تست سنسور ۵ ولت می‌باشد. روی خودرو با استفاده از دستگاه مخصوص و یا با استفاده از دو عدد سوزن ته گرد و دستگاه مولتی متر (قسمت ولت متر) طبق نقشه مربوطه ولتاژ خروجی را در فشارهای مختلف تست کنید.
بیشتر بخوانید: کاربرد مولتی متر چیست؟ نحوه استفاده از آن
آموزش تعمیر و تعویض مپ سنسور خودرو
در تمامی مراحلی که به شما آموزش داده می‌شود باید خودرو خاموش و بست باطری ماشین برداشته باشد. برای این کار ابتدا سوکت روی سنسور را به آرامی جدا کنید، سپس دو عدد پیچ روی سنسور فشار مینیفولد را باز نمایید.
سنسور را به آرامی خارج کرده و بدون تماس دست با نوک سنسور آن را رو به پایین بگیرید و با اسپری انژکتور شوی شستشو دهید. سپس آن را سر جای خود پیچ کرده و با گذاشتن بست باطری خودرو را روشن کنید. اگر مشکل شما حل نشد باید آن را با یک نمونه جدید تعویض نمایید.
سرویس و شستشوی مپ سنسور
آن دسته از سنسورها که مستقیما روی مانیفولد هوای ورودی قرار دارند را از جای خود باز کرده و به کمک اسپری مخصوص تمیز کردن کاربراتور (کانتاکت شور خشک)، نوک سنسور و داخل آن را تمیز می کنیم.
سپس به وسیله هوای فشرده به آرامی آن را خشک می کنیم. برای آن دسته از سنسورها که به وسیله شلنگ به مانیفولد مرتبط هستند، باید شلنگ ارتباط را از نظر عدم پاره گی و نشتی هوا بررسی کنیم.
ورودی هوای موتور، منیفولد و تمام قطعات مربوطه از جمله این سنسور ها همیشه در معرض جریان هوای چرب به دلیل وجود لوله برگشت بخارات روغن در سر هواکش هستند و به این دلیل چرب میشوند، این چربی به مرور میتواند روی قطعات داخلی سنسور ها نشسته و مانع کاراییی دقیق آنها شود، به همین دلیل باید سرویس و شستشو شوند. شستشوی سنسور برای رفع کپ و مکث موتور و همچنین عدم افت شتاب مناسب مفید است و همچنین به افزایش عمر این قطعه هم کمک میکند.
نکات :
- اورینگ درو سنسور مپ را از نظر عدم پاره گی بررسی کنید.
- در خودروهای جدیدتر مثل پژو 206، زانتیا و پراید مدل بالا، سنسور دمای هوای ورودی و فشار هوای ورودی در یک قطعه طراحی شده اند که مستقیما بر روی مانیفولد هوای ورودی قرار دارد.
- سنسور کمکی این قطعه سنسور دمای هوای ورودی و پتانسیومتر دریچه گاز و اکسیژن سنسور است.
- ممکن است در اثر خرابی این قطعه خودرو هنگام گاز دادن ناگهانی دود سیاه تولید کند.
نکات مهم هنگام خرید سنسور فشار خودرو
- قیمت مپ سنسور: قبل از شروع کار میزان بودجه برای خرید سنسور مپ را مشخص کنید. با مشخص کردن مقدار بودجه خود به خود مدل‌هایی که در محدوده قیمتی شما قرار ندارند از انتخاب شما حذف شده در نتیجه کار انتخاب برای شما آسان می‌شود.
- نوع مپ سنسور: این سنسور انواع مختلفی دارد و در خودروهای مختلف متفاوت است. در کل از نظر نوع سوکت از دو حالت خارج نیست یا سوکت آنها سه پین است و یا چهار تایی که سوکت سه پین معمولا قدیمی و منسوخ شده است. مشخص کنید سنسور را برای چه خودرویی می‌خواهید، سنسور پژو ۴۰۵ با پژو ۲۰۶ متفاوت بوده در نتیجه برای هر خودرو فقط مجاز به استفاده از نمونه آن خودرو هستید.
- جنس مپ سنسور: بهترین نمونه مپ سنسور همان نمونه‌های ساخت کشور آلمان مانند بوش می‌باشد. اما اگر قیمت این محصولات بالا است و نمی خواهید این مقدار بابت سنسور بپردازید پیشنهاد می‌کنم، برندهای کره‌ای و ایرانی را انتخاب نمایید. هرگز به خاطر پرداخت هزینه کمتر نمونه چینی و بی‌کیفیت را خریداری نکنید. زیرا از کیفیت لازم برخوردار نیستند. در اکثر موارد سنسور اکسیژن خراب شما از نمونه‌های چینی بهتر عمل میکند.
- برند مپ سنسور: همیشه برندهای معروف موجود در بازار را خریداری کنید. زیرا این محصولات امتحان خود را پس داده‌اند و از نظر کیفیت حرف اول را می‌زنند. تجربه هم ثابت کرده تا زمانی که یک جنس تست شده در بازار وجود دارد، نباید به سراغ سایر برندهای ناشناخته رفت. زیرا معمولا از کیفیت لازم برخودار نیستند و تست کردن آنها کاری بی‌خوده است و وقت و هزینه خود را هدر می‌دهید.
- نوع بسنه‌بندی: شکل جعبه و بسته‌بندی نشان از کیفیت محصول دارد. معمولا اجناس اصلی و باکیفیت در بسته بندی شکیل و زیبا وارد بازار میشوند. البته این هم تصور درستی نیست زیرا شرکت‌های تولید کننده قطعات تقلبی محصولات خود را در جعبه جنس اصلی قرار داده و وارد بازار می‌کنند. بنابراین به درب جعبه توجه کنید، می‌بایست به وسیله لیبل شرکت تولید کننده پلمپ شده باشد. در غیر این صورت قطعه تقلبی است.
- از فروشگاه معتبر بخرید: متاسفانه روزانه حجم زیادی قطعه تقلبی وارد بازار می شود که از نظر ظاهری شباهت زیادی به قطعه اصلی دارند تنها راه تشخیص این دو از یکدیگر داشتن تجربه و مهارت بالا است. بنابراین اگر شما در زمینه شناخت قطعه مهارت و تجربه لازم را ندارید بهتر است از فروشگاه معتبر خرید کنید. در غیر این صورت کلاه سرتان می‌رود و جنس تقلبی را با قیمت اصلی به شما می‌فروشند.
نام های دیگر سنسور فشار هوا
اگر شما یک سرچ ساده در مورد این سنسور انجام دهید متوجه می شوید که در هر مطلب از یک نام برای توضیح آن استفاده شده، البته تمامی آن اسم ها به یک چیز اشاره دارد با این حال نام ها مختلف آن را آورده ایم تا شما دچار اشتباه نشوید.
مپ سنسور، حسشگر فشار، سنسور هوا؛ سنسور فشار مطلق بر منیفولد هوا و سنسور خلا منیفولد هوا
خلاصه مطلب
در این مطلب سعی کردیم، به معرفی مپ سنسور خودرو و علائم خرابی آن بپردازیم تا در صورت بروز مشکلاتی از قبیل ریپ زدن و سه کار کردن خودرو، افزایش سوخت و کاهش قدرت اتومبیل، متوجه شوید که گزارش دقیق و صحیحی از سنسور مپ به ECU یا کامپیوتر خودرو ارسال نمی‌شود و در واقع این قطعه با خرابی مواجه شده است.
به‌طور کلی کامپیوتر خودرو میزان باز یا بسته بودن دریچه هوا و سوخت مورد نیاز برای احتراق مطلوب و کامل را بر اساس اطلاعات دریافتی از سنسور مپ خودرو تنظیم میکند و هر‌گونه اختلال در این روند سبب از کار افتادن موتور خودرو خواهد شد.
امیدواریم که این مقاله برای شما مفید بوده باشد و توانسته باشیم شما را به سنسور هوا آشنا نماییم.
