احتمالا شما هم اصطلاح ساب ووفر یا به انگلیسی subwoofer را در سیستم های صوتی شنیده اید و این سوال برای شما پیش امده که ساب ووفر خودرو چیست و دقیقا چه کاری انجام می دهد و چه تاثیری روی کیفیت صدا دارد.
ما در این مطلب از کیان باتری، ووفر، ساب ووفر، تفاوت این دو با همدیگر و نحوه عملکرد و تاثیر ان ها در تلویزیون، سیستم های صوتی و کیفیت صدا را بطور کامل برای شما شرح خواهیم داد، پس در ادامه با ما همراه باشید.
ساب ووفر خودرو چیست؟
ساب ووفر یا به قول معروف همان ساب یکی از اجزای اصلی سیستمی صوتی حرفه ای است که به کیفیت پخش موزیک کمک زیادی می کند، ساب ووفرها در واقع یک بلندگو بر مبنای تولید صدای بم هستند. واژه ووفر برگرفته از صدای سگ است؛ و اشاره به شدت و بم بودن صدای این بلندگو دارد.
و صدای بم و کلفتی ایجاد می کنند. در واقع اگر شما ساب ووفر را به ضبط ماشین خود اضافه کنید؛ می توانید آهنگ مورد نظر خود را با جزئیات کامل همرا با bass (دوبس دوبس) بالا گوش بدهید. در واقع subwoofer برای تکمیل صدای موسیقی و همچنین کیفیت بالاتر صدا استفاده می شود.
ووفر در زبان انگلیسی از Woof یا صدایی ووف مانند گرفته شده است و وقتی ساب Sub به عنوان پیشوند در آن استفاده می شود یعنی صدایی کمتر از Woofer که توسط بلندگو ارائه می شود. اما از چه نظر و ویژگی کمتر؟ اسپیکر ها صداهای زیادی تولید می کنند و هر چه تعداد کانال های آنها بیشتر باشد می توان تمام این صدا ها را دریافت کرد.
کار ساب ووفر چیست؟
هر موسیقی‌ای دارای سه دسته کلی صدا است. صدای زیر مثل دیس دیس، صدا بم مثل دوبس دوبس و صداهای معمولا خنثی مانند صدای خواننده. ساب ووفرها وسیله‌ای برای تقویت صداهای بم موجود در موزیک هستند. در یک سیستم صوتی کامل شما از 6 کانال صوتی باید بهره ببرید. یکی از این کانال‌ها که پخش‌کننده صدای بم است ساب ووفر است. بد نیست در همین‌جا بدانید صدای زیر نیز توسط دستگاهی به نام توییتر ساخته میشود.
ساب ووفر دارای دیافراگم وسیع و فرکانس کم است. در نتیجه توانایی تولید صداهای بم با توالی و فاصله بیشتر را دارد. دقت کنید که ساب ووفرها را با ووفر و میدووفر اشتباه نگیرید. ساب ووفر در فرکانس 20 تا 200 هرتز کار میکند. این به این معناست که برای تولید صداهای با فرکانس بسیار پایین کارایی دارد.
مثلا صدای انفجار، یا ضربه پتک و موارد مشابه را تصور کنید. ووفرها دارای فرکانس بالاتری هستند؛ که این عدد معمولا از 40 تا 500 هرتز است. و در نهایت میدووفرها قرار دارند که فرکانس تا حدود 5000 هرتز را نیز پشتیبانی می‌کنند. پس ساب ووفر و میدووفر زیرمجموعه‌های ووفر هستند؛ که تکمیل‌کننده جزئیات صدای پخش شده خواهند بود.
تفاوت ساب با بلندگو
البته بلندگوهای ضبط ماشین نیز تا حدی bass را پخش می کنند اما نه به وسعت ساب ووفرها. پس اگر به دنبال صدای بیشتر با کیفیت بالاتر هستید باید ساب ووفر را به سیستم صوتی خودرو خود اضافه کنید. اما باید بدانید که در کنار آن ها باید آمپلی فایر هم نصب کنید.
در واقع ساب یک دستگاه مستقل نیست و صرفا برای تقویت و بم کردنِ صداهای زیر که از بلندگوی معمولی خارج می شوند.
جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد نحوه نصب سیستم صوتی خودرو، مقاله زیر را مطالعه نمایید:
تفاوت ووفر و ساب ووفر چیست؟
توجه داشته باشید که ووفر با ساب ووفر فرق دارد. ساب ووفر نسبت به ووفر صدای ریزتری تولید می کند. تفاوت اصلی ووفرها و ساب در انتقال فرکانس خاصی از صدا می باشد. از ووفر ها می توان به جای ساب ووفر استفاده کرد. اما نمی توان به جای ووفر از ساب ووفر استفاده کرد زیرا قدرت فرکانس ووفرها را ندارند.
بین ووفر و ساب تفاوتهای مختلفی وجود دارد.
- طراحی ساب طوری است که صدایی بین 20 تا 200 هرتز را پخش کند. اما ووفر بین 40 تا 500 هرتز صدا را پخش می کند. بنابراین ساب ووفر ها فرکانسهایی پایین تر از توان ووفر را پخش می کنند.
- هرچه صدا فرکانس پایین تری داشته باشد، بم تر می شود. اسپیکری که صداهای بم تر را تولید می کند باید بزرگتر باشد تا بتواند هوا را به خوبی جا به جا کند و تولید صوت نماید. بنابراین ساب از انواع دیگر اسپیکرها بزرگتر است.
- کیفیت صدای ساب در ابتدا و انتهای پخش از ووفر و میدووفر بهتر است.
- ووفرها نسبت به ساب ها محدودۀ بیشتری از صدا را تولید می کنند و صداهای تولید شده توسط ساب ووفر، خاص تر هستند. اگرچه هر دو آنها صداهای بم را تولید می کنند اما طول موجشان یکسان نیست.
تفاوت ساب ووفر و تیوتر چیست؟
کلمه ووفر از صدای سگ (woof) گرفته شده درست مثل کلمه تیوتر از صدای جیرجیرک گرفته شده است. ووفر و تیوتر برعکس هم هستند، یعنی ووفر بم و تیوتر صدای زیر ایجاد میکند. زمانی که میخواهید به یک موزیک با تمام جزئیات گوش دهید باید حداقل 6 کانال صوتی بگیرید .2 تا برای سمت چپ و راست یکی برای صدای اشخاص و دوتا برای جزئیات یکی هم برای صدای بم یا همان ساب ووفر.
به زبان ساده ساب ووفر باعث میشود، تا شما صدای بم یا صداهای کلفت توی موزیک را بشنوید. چیزی که توی بلندگو صدا ایجاد میکند دیافراگم هست که توی حنجره انسان هم وجود دارد.دیافراگم ساب ووفر بزرگ میباشد یعنی فضای بیشتری را میتواند به حرکت درآورد اما تعداد دفعاتی که میتواند این کار را انجام دهد کم است پس دارای فرکانس کم اما قدرت زیاد میباشد.
بهترین فرکانس برای ساب ووفر
جالب است بدانید که که محدوده شنوایی گوش انسان از 20هرتز تا 20 کیلو هرتز می باشد. هرتز واحد فرکانس می باشد یعنی یک صدا چند بار در ثانیه مرتعش می شود. اما واحد شدت صدا (کم یا زیاد بودن صدا) دسیبل است. هر چه عدد دسیبل بیشتر باشد یعنی شدت صدا بیشتر است (صدا بلندتر است.) هر چه شما به صداهایی با شدت بیشتر گوش دهید، زودتر دچار خطای شنوایی می شوید. پس لطفا در ضبط ماشین خود را بیش از حد زیاد نکنید.
کاربرد ساب ووفر ها چیست؟
برعکس بسیاری از باورهای امروزه، ساب ووفرها فقط برای تولید صدا بسیار بم و قدرتمند بکار نمی روند. در اصل برای تکمیل صدای موسیقی و همچنین کیفیت بالاترصدای بم بکار برده می شوند. در صورت استفاده صحیح از ساب ووفر، سیستم به بیس بسیار نرم با دقت عالی می رسد و تفکیک موسیقی به بهترین شکل بین باندها و ساب ووفر انجام می شود.
یکی از دلایلی که ساب ووفر بیس بسیار نرمتری نسبت به باندها می دهد، بزرگ بودن صفحه آن و در نتیجه پشتیبانی بهتر از فرکانسهای پایین می باشد. در نتیجه اگر هدف شما این است که صدای سیستم استریوی خودروی شما، بهترین صدای ممکن را تولید کند، استفاده از ساب ووفر را فراموش نکنید.
مهم نیست که شما ، راک ، رپ ، جاز یا حتی کلاسیک گوش میدهید ، یک ساب ووفر خوب، کیفیت صوتی سیستم شما ، را به سطحی بالاتر انتقال میدهد.
بطور کلی می توان صداهای تولیدی را به سه قسمت در موزیکها تقسیم کرد:
- صدای بم
- صدای ووکال یا میدرنج
- صدای ریز، ساب ووفرها : برای تولید صدای بم که بین فرکانس 20 تا 200 هرتز می باشد استفاده می شوند.
این فرکانسی است که انواع بلندگوهای گرد و یا بیضی و یا کامپوونت و میدرنج از اجرای آن ناتوان هستند و یا در اجرای آن موفقیت زیادی بدست نمیارند. ساب وفرها برای تکمیل فرکانسهای پایین در ماشین بکار میروند و معمولا فرکانسهای پایین را بسیار زیبا اجرا می کنند.
استفاده از بلندگوهای بیضی و یا میدبیس برای فرکانسهای 20 تا 100 هرتز معمولا بسیار صدای خشکی ایجاد می کند. و هیچگاه بیس یک کواک بیضی در فرکانسهای بسیار پایین ( Low Frequency) به زیبایی صدای تولید شده توسط ساب ووفر نمیباشد.
انواع ساب ووفر
به طول کلی دو نوع ساب ووفر داریم. نوع اول مدل‌های پسیو است و نوع دوم اکتیو یا powered. ساب ووفر پسیو یا منفعل: این مدل فاقد آمپلی فایر است و برای نصب آن یک آمپلی فایر جداگانه یا همان تقویت کننده ی خارجی مورد نیاز است.
ساب ووفر اکتیو چیست؟
ساب اکتیو، مدلی است که خود دارای امپلی فایر داخلی است و ساب بدون نیاز به آمپلی فایر خوانده می شود. توجه کنید که امپلی فایر کار تقویت سیگنال را انجام میدهد. لذا ساب ووفر های امروزی بیشتر در دسته‌ی اکتیو قرار می‌گیرند و برای استفاده کافی است فیش صدا را به ابزارهای مختلف از جمله تلویزیون، پلیرها، گوشی، تبلت، آلات موسیقی و غیره متصل کرد.
در گذشته مدل‌های پسیو بیشتر عمومیت داشت و برای استفاده ابتدا باید یک امپلیفایر به آن متصل می‌شد و سپس سیگنال صدا به امپلیفایر داده می‌شد.
اسپیکر کامپیوتر، البته انواع باکیفیت، شامل ساب‌ووفر اکتیو است چرا که راحتی استفاده در درجه اول اهمیت قرار دارد. اما اگر از نظر کیفیت مقایسه کنیم، تفاوتی بین دو حالت پسیو و اکتیو وجود ندارد مگر آنکه امپلیفایر و سیم‌های ارتباطی کیفیت مطلوبی نداشته باشند و نویز زیادی به سیگنال واقعی صدا اضافه کنند.
انواع ابعاد ساب ووفرها
ساب ووفر ها از نظر سایز به چند دسته مختلف تقسیم میشوند : ساب ووفر 6 اینچ، ساب ووفر 8 اینچ، ساب ووفر 10 اینچ، ساب ووفر 12 اینچ، ساب ووفر 15 اینچ و ساب ووفر 18 اینچ. معمولا به ساب ووفرهای زیر 12 اینج اصطلاح “مینی ساب” نیز اطلاق می شود.
ساب ووفر 12 اینچ بعلت ابعاد متوسط و کیفیت و پرتاب صدای بالا پرمصرف ترین ساب ووفر می باشد. ساب ووفرهای معمولا برای راه اندازی به آمپلی فایرهایی با توان 150RMS به بالا دارند. هر چه صفحه در ساب ووفر بزرگتر می شود تمایل ساب ووفر به اجرای فرکانسهای پایین بیشتر می شود و در نتیجه صدای نرمتری تولید می کند که ساب های 15 اینچی از این نمونه هستند.
همچنین هر چه صفحه ساب ووفر کوچکتر باشد. کنترل صفحه ساب راحتتر می شود و در نتیجه دقت ساب افزایش پیدا می کند. ساب ووفرهای 10 اینچ و 8 اینچ دقت بالاتری نسبت به بقیه ساب ووفرها دارند.
نکته: در صورتی که سیستم صوتی حرفه ای به خودرو خود نصب کنید، شما احتمالا نیاز به نصب باتری دوم روی ماشین خود هستید!
ساب ووفر تلوزیون چیست؟
در تعدادی از تلویزیون های جدید علاوه بر بلندگوها، یک subwoofer داخلی هم قرار داده می شود تا در هنگام شنیدن موزیک و یا تماشای فیلم صداهای بم و کلفت را بخوبی و با کفیت و دقت بالا تولید کرده و به گوش کاربر برساند. در واقع بیشتر تلویزیون ها دارای دو بلندگو با توان صوتی 20 وات هستند اما در تلویزیون هایی که subwoofer داخلی هم دارند توان صوتی 40 وات است.
یعنی قدرت صوتی subwoofer نیز 20 وات است که موجب می شود این تلویزیون ها صدایی تقویت شده و بی نظیر را پخش کنند. اما برای تلویزیون هایی که subwoofer داخلی ندارند، می توانید یک سیستم صوتی جداگانه مثل ساندبار ، شیک یا سینما خانگی تهیه کنید تا بهترین کیفیت صدای ممکن را داشته باشید.
منظور از فیلتر ساب ووفر چیست؟
همان گونه که از نام و عنوان این ماژول مشخص است این ماژول امکان فیلتر کردن صدا را به کاربر می دهد. در واقع کاربر میتواند با بهره گیری از این مدار صوتی صدای خروجی از طرف پلیر و پخش کننده صوتی MP3 را دریافت کرده و تنها اجازه عبور بخشی از فرکانس های صدا را بدهد. چرا که می دانیم صدا در بازه‌های گوناگون فرکانسی پخش می شود.
در نتیجه برای نمونه برای ساخت ساب ووفر سیستم صوتی ماشین یا سیستم صوتی خانگی، اسپیکر یا آمپلی فایر خانگی نیاز است که بر سر راه آمپلی فایر ساب ووفر یک عدد فیلتر پایین گذر در نظر گرفته شود. این فیلتر می تواند صداهایی که دارای فرکانس بالا هستند را فیلتر یا حذف کرده و تنها اجازه عبور صداهای با فرکانس پایین یا همان صدای بم یا بیس را بدهد.
این را باید در نظر داشت که اسپیکرهایی که در واقع ساب هستند تنها برای پخش صدای باس یا بیس در نظر گرفته شده اند و در صورتی که صدای زیر یا نازک از آن ها در دراز مدت پخش شود به اسپیکر مورد نظر آسیب وارد خواهد شد. در صورتی که کاربر قصد ساخت سیستم صوتی حرفه ای با تفکیک صدا را داشته باشد نیاز است که ساب ووفر را جداگانه بسازد و یک بخش مهم ساخت ساب ووفر فیلتر مدار پایین گذر حرفه ای است که کاملا نیاز یک سیستم حرفه ای را تامین می کند.
باکس ساب ووفر خودرو چیست؟
ساب ووفرها معمولا برای نصب داخل باکس قرار داده می شوند. باکس و طراحی آ« نقش بسیار مهمی در کیفیت و دقت ساب ووفر دارد. باکس ها معمولا از چوب MDF ویا نئوپان ساخته می شوند به این علت که هم با دوام است و هم در برابر فشار هوا مقاوم و هم ارزان قیمت.
باکس پرتد و یا سیلد:
در بعضی از باکسهای ساب ها امکان خروج هوا وجود دارد (باکس پورتد) و در بعضی وجود ندارد (باکس سیلد). هر حالت ویژگیهایی دارد. در باکسهای سیلد دقت صدا افزایش میابد ولی در عین حال ساب فشار بیشتری را باید تحمل کند که این امر می تواند موجب کاهش عمر ساب ووفر شود.
روش های نصب ساب ووفر در ماشین
قبل از مطالعه ادامه مقاله، پیشنهاد میکنیم فیلم زیر را جهت آموزش نحوه نصب ساب ووفر و آمپلی به خودرو را تماشا نمایید!
ممکن است برای بسیاری از افراد این سوال پیش آید که بهترین نوع نصب ساب ووفر در خودرو به چه صورت است. در ابتدا باید بگویم که نصب ساب ووفر در خودرو بستگی به نوع سلیقه شخص مورد نظر از خروجی صدا دارد اما اگر به فکر بهترین خروجی برای ساب ووفر خودرو هستید ادامه این مقاله را مطالعه نمایید.
همانطور که می دانید نوع کارکرد ساب ووفر شاید مانند دیگر درایوها باشد اما سطح عملکرد فرکانس ها، میزان اهم و قدرت خروجی و بسیاری از موارد دیگر باعث شده تا داستان نصب ساب ووفرها چه در خودرو و چه در دیگر مکان ها متفاوت باشد. ساب ووفر قبل از هر فاکتوری به جابجایی کنترل شده هوا احتیاج دارد.
این مورد به این دلیل است که بر اساس قدرت خروجی ساب ووفر و ابعاد آن باید حجم (لیتر) مورد نیاز برای فعالیت ساب ووفر را در نظر گرفت.
به طور مثال برای یک ساب ووفر 12 اینچ با نهایت قدرت 250 RMS نیاز نیست جعبه ای با 300 لیتر ظرفیت را در نظر گرفت. ساب ووفرها برای عملکرد هر چه بهتر نیاز به سیم کشی درست (4 اهم – 2 اهم)، نصب صحیح، آمپلی فایر مناسب و البته برق کافی برای نهایت کارایی دارند.
1-نصب ساب ووفر خودرو بدون جعبه
شاید یکی از بی دردسرترین راه های نصب ساب ووفر، بروی طاقچه باشد. این نوع نصب را در مجموع باید بهترین راه حل برای دریافت شفاف ترین صدا دانست. اما ما در این مقاله در مورد ساب ووفرها صحبت می کنیم. نصب ساب ووفر بروی طاقچه شاید هزینه های شما را کم کند یا سریعتر به صدای خروجی دست یابید اما نبود ظرفیت کنترل شده هوا، باعث می شود تا در این نوع نصب با تداخل فرکانس ها و قدرت کمتر ساب روبرو شوید.
به نوعی فرکانس های خروجی از ساب ووفر به گونه ای است که می تواند از هر فضای خالی به سمت بیرون از صندوق هدایت شود. این موضوع می توان از زیر صندلی ها باشد یا از فاصله های بین اسپیکرهای نصب شده بروی طاقچه.
اگر می خواهید ساب را بروی طاقچه نصب کنید بهتر است سابی را تهیه کنید که برای چنین عملکردی بهینه شده است. اما در کنار ساب بهینه شده برای نصب بروی طاقچه، باید آمپلی فایری را تهیه کنید که به فیلتر subsonic مجهز باشد. این فیلتر در آمپلی فایرها می تواند تا حد زیادی امواج ساب را کنترل کرده تا در نهایت صدای خروجی از ساب بروی طاقچه زیباتر شنیده شود.
2- نصب ساب ووفر در جعبه بدون خروجی هوا
یکی از اسمبل های ساب در جعبه های بدون خروجی هوا است. این نوع باکس ها معمولا توسط تولیدکننده های مطرح همراه با ساب ووفر روانه بازار می شوند. در این نوع باکس ها با دو سایز بزگ و کوچک روبرو هستیم که هر کدام از این ابعاد می تواند عملکردی متفاوت داشته باشد.
این جعبه های اکوستیک شده بیشتر با ابعاد کوچک روانه بازار می شوند اما نمونه هایی با ابعاد و حجم بیشتر هم بر اساس نوع سازنده دیده می شود. جعبه های بزرگ بدون خروجی هوا، باس عمیق تر و نرم تری دارند که بیشتر مورد توجه ایرانی ها است اما ابعاد بزرگ جعبه ها دو مشکل دارد.
اولین مشکل به عدم کنترل درایو ساب یا مخروطی ساب در فرکانس های پایین مربوط می شود. در این فرکانس ها ساب به شدت تکان می خورد که می تواند در دراز مدت به عنکبوتی ها و سیم کشی ساب آسیب برساند. و اما دومین مشکل به کوتاه کردن طول عمر باتری خودرو بر می گردد.
در باکس های بدون خروجی هوا باید دقت داشته باشید که قدرت آمپلی فایر از قدرت خروجی ساب شما بیشتر نباشد. اما با وجود تمام مشکلات، این نوع باکس ها دقیق ترین صدای تولیدی را به همراه دارند. معمولا کسانی باید از این باکس ها استفاده کنند که دقت در شنیدن اصوات و شنیدن موسیقی با حجم یا ولوم متوسط برایشان مهم است.
3- نصب ساب ووفر در جعبه هایی با خروجی هوا
محبوب ترین و بیشترین نوع اسمبل ساب ووفر با جعبه های دارای خروجی هوا است. این نوع ساختار هم مانند دیگر موارد معایب و مزایایی دارد. مهمترین عامل در این نوع باکس ها برای خروجی صدای عالی، استفاده از ابعاد مشخص شده توسط سازنده ساب ووفر است. معمولا تولیدکنندگان ساب راهنمای ساخت جعبه هایی را در نظر گرفته اند که می توانید بر اساس آن جعبه مورد نظر را تهیه کنید. متاسفانه در این نوع باکس ها هر چه ابعاد بزرگتر می شود با صدای نسبتا بهتری روبرو هستید، البته این مورد ارتباط مستقیم با قدرت خروجی ساب ووفر دارد.
با ساختار خوب این نوع باکس ها می توان به راحتی فرکانس های پایین ساب را تقویت کرد این در حالی است که در دو نوع اسمبل بالا، این مورد اتفاق نمی افتد. اما اگر در ساختار این نوع باکس ها دقتی نباشد نه تنها باس خروجی تقویت نمی شود بلکه به شدت با کاهش قدرت باس روبرو می شوید.
برای بهترین نتیجه بهتر است ابعاد باکس را با قدرت خروجی و پیشنهاد سازنده ساب هماهنگ سازید. از آمپلی فایرهای شناخته شده با فیلتر subsonic استفاده کنید تا سطح کنترل بروی فرکانس های پایین راحت تر باشد. شکل خروجی هوا مهم نیست (مربع – گرد)، مهم هماهنگ بودن ابعاد آن با ابعاد کلی جعبه است. اگر برای خروجی هوا، داخل باکس لوله ای در نظر بگیرید، فرکانس های پایین بهتر شنیده می شود. هرچه دریچه کوچکتر می شود باید طول لوله داخل جعبه کمتر باشد.
اگر نادرست ساخته شود قدرت خروجی کم شده و نویز افزایش می یابد
4- نصب ساب ووفر در داخل جعبه
یکی دیگر از گزینه های نصب ساب در داخل جعبه است. در این روش یک اتاقک برای ساب و یک اتاقک برای خروجی هوا به بیرون استفاده می شود. این نوع ساختار می تواند بر اساس قدرت ساب متغیر باشد اما زمانی که اتاقک خروجی هوا بزرگتر باشد فرکانس های پایین بهتر شنیده می شود. ساختار این نوع باکس ها و اسمبل آن هم ارتباط مستقیم با قدرت ساب ووفر دارد.
با وجود این که فرکانس های بسیار پایین در این نوع باکس ها یا جعبه ها بهتر شنیده می شود اما معایب آن بیشتر از مزیت های آن است. در این نوع اسمبل صدای خروجی از ساب ووفر با تاخیر قابل ملاحظه ای نسبت به دیگر اسپیکرها پخش می شود و تا حدی بعضی از فرکانس ها را ماسکه می کند.
