یکی از مهم ترین اجزای فرمان های هیدرولیکی روغن هیدرولیک می باشد. روغن هیدرولیک فرمان هم مانند سایر روغن های خودرو مصرفی است و می بایست بعد از گذشت زمان خاصی آن را تعویض نمود.
اگر روغن هیدورلیک خود را بعد از گذشت چند سال تعویض نکنید سفت می شود و باعث آسیب جدی به قسمت های مختلف سیستم هیدولیک فرمان از جمله پمپ هیدرولیک و جعبه فرمان می شود و شما می بایست هزینه زیادی را برای تعمیر بپردازید.
فرمان های هیدرولیکی در واقع همان فرمان های معمولی هستند با این تفاوت که دارای یک پمپ می باشند که به وسیله فشار روغن نیروی لازم برای چرخش فرمان را تولید می کنند و باعث نرم شدن فرمان خودرو می شوند. فرمان های هیدرولیک را به راحتی با یک انگشت دست می توان چرخاند.
در این مقاله از کیان باتری شما را با روغن هیدرولیک در خودرو آشنا کرده و زمان تعویض روغن هیدرولیک را با توجه به علائم خرابی و کم شدن آن مشخص می کنیم. با ما همراه باشید!
روغن هیدرولیک فرمان چیست؟
یکی دیگر از روغن های مصرفی خودرو روغن هیدرولیک می باشد، این روغن وظیفه انتقال قدرت و روان سازی قطعات سیستم فرمان را بر عهده دارد. در واقع می توان گرفت این روغن باعث روان تر شدن چرخش فرمان می شود. این روغن توانایی تحمل فشار زیادی را دارد و می توان گفت بسیار شبیه به روغن ترمز است و به وسیله فشار تغییر حجم نمی دهد.
روغن های هیدرولیک تنها در بحث حرکت و چرخش فرمان خودرو به کار نمی روند و کاربرد این روغن در صنایع مختلف بسیار زیاد است. اما در بحث خودروهای سنگین این روغن ها در جرثقیل ها، پمپ ها، جک ها و دیگر مواردی که برای به حرکت در آمدن آن ها به قدرت فراوانی نیاز است به کار برده می شوند.
وظایف و کاربرد روغن های هیدرولیک
روان کنندگی، کاهش سایش و اصطکاک و انتقال قدرت تنها بخشی از وظایف روغن هیدرولیک فرمان است. در واقع با اضافه شدن این روغن به سیستم فرمان خودرو، محافظت از زنگ زدگی قسمت های فلزی نیز از آن انتظار می رود. روغن هیدرولیک فرمان اگرچه عمر طولانی دارد اما نسبت به ناخالصی ها بسیار حساس است و در اثر آلودگی ممکن است خواص شیمیایی و فیزیکی آن تغییر کند.
روغن هیدرولیک فرمان خودرو چگونه کار می کند؟
اگر هنوز نمی دانید که روغن فرمان هیدرولیک چگونه کار می کند، ابتدا باید عملکرد سیستم هیدرولیک فرمان را توضیح دهیم. سیستم فرمان هیدرولیک عملکرد پیچیده ای دارد و درک کلی از نحوه عملکرد سیستم هیدرولیک می تواند شما را از پرداخت هزینه تعمیرات در هنگام مواجه شدن با مشکل نجات دهد.
بیشتر سیستم های هیدرولیک توسط پمپ هیدرولیکی کنترل می شوند، که اغلب توسط کمربند هدایت می شود. پمپ هیدرولیک فشار لازم را برای جعبه فرمان فراهم می کند. در حقیقت، پمپ هیدرولیک نیروی چرخشی را از موتور از کمربند هیدرولیکی دریافت می کند.
فشار ایجاد شده در پمپ هیدرولیک باعث فشار به روغن هیدرولیک فرمان می شود و از طریق لوله فشار قوی، روغن هیدرولیک فرمان را به قسمت عقب شیر هیدرولیک هدایت می کند.
هنگامی که راننده به دلیل وجود سوراخ در دریچه هیدرولیک، فرمان را چرخانده، فشار روغن به سمت چپ یا راست منتقل می شود که این امر باعث انتقال نیرو از فرمان به چرخ ها می شود.
برای تأمین روغن هیدرولیک و جلوگیری از کاهش فشار روغن هیدرولیک، مخزن هیدرولیک به گونه ای است که روغن اضافی در آن تجمع می یابد و در صورت لزوم، کسری روغن هیدرولیک را جبران می کند. جریان روغن هیدرولیک پس از عبور از جک هیدرولیک از طریق شیلنگ بازگشت (فشار کم) به مخزن منتقل می شود.
انواع روغن هیدرولیک فرمان خودرو
به طور کلی روغن های هیدرولیک فرمان به دو دسته کلی تقسیم می شوند:
روغن های هیدرولیک سنتتیک (مصنوعی)
این روغن ها از مواد طبیعی موجود در طبیعت ساخته می شوند. این روغن ها به محیط زیست آسیب وارد نمی کنند و اگر نشت کنند هیچ گونه خطری برای انسان و محیط زیست ندارند. این روغن ها از قیمت بالایی برخوردار هستند.
روغن های هیدرولیک نفتی (معدنی)
همان طور که از نامشان پیدا است، از مواد نفتی تولید می شوند و برای محیط زیست خطری جدی محسوب می شوند. این مواد اگر نشت کنند و وارد طبیعت شوند خطرات جدی برای سلامت انسان و محیط زیست اطراف آن ایجاد می کنند. این روغن ها از قیمت مناسبی برخوردارند و بیشتر روغن های موجود در بازار از همین نوع می باشند.
مشخصات روغن هیدرولیک
به طور کلی در یک سیستم هیدرولیک، مهمترین بخش، بخش مربوط به روغن های هیدرولیک می باشد. بدون این روغن سیستم فلج شده و هیچگونه کارایی نخواهد داشت. عملکرد یک روغن هیدرولیک بسته به نوع استفاده از آن به موارد متفاوتی بستگی دارد. برخی از این موارد عبارتند از:
- گرانروی یا مقدار ویسکوزیته روغن
- درجه حرارت عملکرد
- نوع سیستم هیدرولیک
- مقاومت لایه های روغن
- حداکثر مقدار جذب کنندگی رطوبت
- عدد ph و خاصیت اسیدی روغن
- مقاومت در برابر اکسیده شدن
مقاله پیشنهادی: علت لرزش خودرو هنگام حرکت و ترمز
خرید بهترین روغن هیدرولیک فرمان خودرو
از آنجا که سیستم هیدرولیک فرمان حساس و مهم است، در انتخاب نوع روغن هیدرولیک فرمان باید دقت کرد. برای اطلاع از نوع روغن هیدرولیک، فرمان متصل به خودرو بهترین روش برای مطالعه کتابچه راهنمای کاربر خودرو است.
روش دیگر، خواندن اطلاعات مربوط به مخزن هیدرولیک یا پوشش مخزن روغن هیدرولیک است که در بیشتر اتومبیل ها اطلاعاتی در مورد روغن هیدرولیک دارند. راه سوم بررسی اطلاعات موجود در مورد پمپ هیدرولیک است.
فاکتور های خرید روغن هیدرولیک مناسب
- اول این که توجه جدی به گرید و ویسکوزیته یا همان گرانروی روغن داشته باشید.
- به کیفیت روغن دقت داشته تا بتوانید محصولی در خور توجه را به دست آورید و به این شکل عمر ماشین تان را بالا ببرید.
- در کنار این مسائل، نوع کاربردی هم فرق می کند. خرید روغن هیدرولیک شما باید به این هم دقت کنید که در چه اموری از ماشین استفاده می کند.
- مسئله مهم دیگر ساختار روغن است. بیشتر روغن ها بر پایه نفتی تولید می شوند که این ممکن از از درجات کیفی گوناگونی برخوردار باشند.
در هر صورت موارد و شاخص های مهمی در انتخاب روغن هیدرولیک وجود دارد که به آن ها در این جا اشاره شد.
زمان تعویض روغن هیدرولیک فرمان خودرو
زمان مشخصی برای تعویض روغن هیدرولیک فرمان در نظر گرفته نشده اما با بازدید روغن می توان با توجه به یک سری فاکتور های خاص زمان تعویض آن را فهمید، که ما در ادامه به شما توضیح می دهیم که روغن هیدرولیک فرمان چه موقع باید تعویض شود؟
زمان تعویض روغن هیدرولیک به عوامل مختلفی بستگی دارد که مشاهده هر کدام از آنها بیانگر این موضوع است که وقت تعویض آن فرا رسیده است.
به طور کلی اگر هر کدام از موارد ذیل را در روغن هیدرولیک خودرو خود مشاهده نمودید، زمان تعویض آن فرا رسیده است.
- تیره شدن رنگ روغن به معنای سوختن آن و عدم کارایی صحیح روغن می باشد.
- مقداری از روغن را به دست خود بزنید اگر بوی سوختگی احساس کردید یعنی زمان تعویض آن فرا رسیده است.
- درب پمپ هیدرولیک را باز نمایید به وسیله چراغ قوه داخل آن را نگاه کنید اگر روغن شما حالت کف کردگی داشت یعنی باید آن را عوض کنید.
- اگر چنان چه روغن را بررسی کردید و متوجه افزایش گرانروی آن شدید، به عبارت بهتر روغن سفت شده بود باید آن را تعویض کرد.
- عوامل دیگری همچون مات شدن رنگ روغن و وجود آلودگی، پایین آمدن سطح روغن نشانه هایی برای تعویض کردن روغن هیدرولیک فرمان هستند.
توجه: نکته ای که در تعویض روغن هیدرولیک همواره باید به یاد داشت این است که به دلیل تفاوت در میزان گرانروی و سایر مواد تشکیل دهنده روغن های مختلف، هیچگاه نباید دو نوع روغن را با یکدیگر ترکیب نمایید.
برای این منظور توصیه می شود همواره از یک نوع محصول استفاده نمایید و یا روغن کهنه را به طور کامل تخلیه و سپس اقدام به ریختن روغن جدید نمایید.
فیلم تعویض روغن هیدرولیک
بعد از این که فهمیدیم روغن فرمان هیدرولیک را چه موقع تعویض کنیم، حالا سوال اینجاست که چگونه روغن هیدرولیک را تعویض کنیم؟ این کار به سادگی و به سرعت مانند فیلم زیر و توضیحات لازم در ادامه انجام می شود.
مخزن روغن هیدرولیک خودرو کجاست؟
به طور معمول محل مخزن در نزدیکی تسمه هیدرولیک خودرو بوده و به شکلی استوانه ای و شفاف است و روی آن کلاهکی مخصوص دارد. اما در بعضی از خودروها ممکن است که محل قرارگیری این مخزن متفاوت باشد و جنس آن نیز فلزی باشد.
اگر نتوانستید آن را پیدا کنید، به دفترچه راهنمای خودرو مراجعه کنید. در بیشتر خودروها، محل قرارگیری این مخرن شبیه هم است ولی برخی خودروهای جدید ممکن است به خاطر صرفه جویی درهزینه‌ها و یا بالا بردن فضای اطراف موتور، جای آن را عوض کرده باشند.
چگونه روغن هیدرولیک را تعویض کنیم؟
همانگونه که یک روغن موتور مناسب باید در زمانی معین تعویض شود، روغن هیدرولیک نیز باید پیش از فاسد شدن کامل تعویض گردد. در این میان، بررسی دائمی روغن هیدرولیک فرمان از اهمیت بالایی برخوردار است.
کم شدن سطح این روغن به معنای افزایش سایش و درگیری قطعات مختلف با یکدیگر است. نتیجه این اصطکاک نیز چیزی جز شکستی، خوردگی و ایجاد تراشه و ذرات معلق در روغن هیدرولیک ندارد.
چک کردن میزان روغن هیدرولیک در دوره‌های زمانی معین ضروری است و در صورت نیاز روغن باید سر ریز شود.
مرحله اول: علائم کم شدن روغن هیدرولیک فرمان
به مخزن روغن هیدرولیک نگاهی بیندازید. اگر هنگام چرخاندن فرمان صدای غژ غژ بلندی به گوش می‌رسد، نشانه‌ای از این‌که سطح روغن هیدرولیک پایین آمده است. مخزن هیدرولیک فرمان معمولاً استوانه‌ای شکل است و در نزدیکی تسمه هیدرولیک قرار دارد و روی آن برچسبی وجود دارد که آن را مشخص می‌کند.
مرحله دوم: بررسی سطح روغن هیدرولیک
سطح روغن هیدرولیک را چک کنید. اگر مخزن از پلاستیک شفاف ساخته شده است، می‌توانید به راحتی سطح روغن را ببینید، اگر هم از فلز یا پلاستیک غیر شفاف ساخته شده است، می‌توانید با گیج روغنی که معمولا زیر درب مخزن نصب شده است، سطح روغن را اندازه بگیرید.
در بعضی خودروها فقط زمانی می‌توان سطح روغن هیدرولیک را به درستی اندازه گرفت که موتور مدت کمی کار کرده باشد، در برخی خودروها هم باید در حالی که موتور درجا کار می‌کند، فرمان را چند بار به هر طرف بچرخانید تا اندازه‌گیری دقیق امکان‌پذیر باشد.
-در برخی خودروها درجه‌بندی‌هایی بر روی گیج یا روی بدنه مخزن وجود دارد. درجه Hot نشان دهنده سطح مناسب روغن در زمانی است که موتور مدتی کار کرده است، درجه Cold نیز سطح مناسب روغن در زمانی که موتور مدتی خاموش بوده است را نشان می‌دهد. شاید به جای این حروف، Max یا Min هم به کار رفته باشند.
مرحله سوم: بررسی رنگ روغن هیدرولیک
رنگ روغن هیدرولیک را چک کنید. روغن هیدرولیک فرمان چه رنگی است؟ رنگ یک روغن خوب باید شفاف بوده و رنگی کهربایی یا مایل به صورتی داشته باشد.
اگر رنگ روغن هیدرولیک قهوه‌ای یا سیاه است، ذرات لاستیکی شیلنگ‌ها، کاسه نمدها یا اورینگ‌ها باعث آلودگی آن شده‌اند و در این صورت باید به مکانیک مراجعه کنید تا هم روغن را عوض کند و هم ببیند چه قسمت‌هایی از سیستم هیدرولیک فرمان نیاز به تعویض دارند.
روغن هیدرولیک ممکن است تیره‌تر از آن چیزی که هست به نظر برسد. اگر در این زمینه شک دارید، رنگ آن را با رنگ یک دستمال کاغذی سفید مقایسه کنید. اگر رنگ روغن همان چیزی است که باید باشد، پس به ذرات لاستیکی آلوده نشده است.
مرحله چهارم: اضافه کردن روغن
اگر لازم است روغن اضافه کنید تا سطح آن به اندازه مناسب برسد. اگر خودرو شما دارای درجه‌بندی روی مخزن روغن است، با توجه به روشن یا خاموش بودن موتور، روغن را اضافه کنید تا سطح آن به درجه Hot یا Cold برسد. اگر سطح روغن را با گیج چک می‌کنید، روغن را آهسته آهسته اضافه کنید تا روغن مخزن سر نرود.
اطمینان حاصل کنید روغنی را استفاده می‌کنید که برای خودرو شما توصیه می‌شود تا گرانروی مطلوب برای سیستم هیدرولیک شما را داشته باشد.
نکته: اگر روغن هیدرولیک در دسترس‌تان نیست و در شرایطی قرار دارید که باید حتماً مقداری روغن اضافه کنید، می‌توانید به جای آن از واسکازین مخصوص گیربکس های اتوماتیک نیز استفاده کنید. روغن گیربکس اتوماتیک با روغن هیدرولیک فرمان در همه چیز به جز در رنگ شباهت دارند: واسکازین صورتی یا قرمز رنگ است ولی روغن هیدرولیک به این رنگ نیست.
مرحله پنجم: روغن را سرریز نکنید!
مراقب باشید مخزن روغن هیدرولیک را بیش از حد پر نکنید. بهتر است کمی سر مخزن را خالی بگذارید تا این که آن را کامل پر کنید. علت این کار نیز این است که وقتی روغن هیدرولیک گرم می‌شود، حجم آن زیاد می‌شود و جادویش را به کار می‌گیرد. اگر مخزن را تا بالا پر کرده، سپس به رانندگی بپردازید، افزایش حجم روغن ممکن است مشکلاتی به وجود بیاورد و خرج زیادی روی دست‌تان بگذارد.
مرحله ششم: بستن درب مخزن روغن
درب مخزن را ببندید. بسته به نوع خودرو، باید درب را فشار بدهید یا آن را بچرخانید تا بسته بشود. قبل از این که درب کاپوت را ببندید، اطمینان حاصل کنید که درب مخزن هیدرولیک را محکم بسته‌اید.
نکته: نشتی روغن هیدرولیک
روغن هیدرولیک باید در دوره‌های زمانی مشخص چک بشود. اگر متوجه کاهش قابل توجه سطح روغن در داخل مخزن شدید، ممکن است جایی در سیستم هیدرولیک نشتی وجود داشته باشد. اگر هنگام پیچیدن فرمان صدایی به گوش‌تان می‌رسد، معنای آن این است که روغن کافی به پمپ هیدرولیک نمی‌رسد.
منظور از روغن هیدرولیک صنعتی چیست؟
روغن هیدرولیک از پرمصرف ترین روغن ها در صنایع مختلف تولید می باشد که از مواد پایه معدنی تولید می شود. به مانند دیگر فرآورده های روغنی، روغن هیدرولیک صنعتی نیز بر پایه سینتتیک تولید می شود که به دلیل کاهش آلودگی هوا و کارایی طولانی تر روغن نسبت به پایه معدنی این نوع روغن مصرف بیشتری دارد.
کارکرد بهتر روغن هیدرولیک می تواند باعث افزایش طول عمر روغن هیدرولیک گردد و زمان تعویض روغن هیدرولیک را به تعویق بندازد که در دراز مدت باعث کاهش هزینه های سرویس دستگاه می گردد.
روغن هیدرولیک برای دستگاه های هیدرولیک صنعتی، سیستم های گردشی و پرس های سنگین و سبک، سیستم های انتقال قدرت هیدرولیکی و همچنین درسیستم هیدرولیک در خودروهایی که دارای فرمان و گیربکس هیدرولیک هستند نیز استفاده می شود.
روغن هیدرولیک صنعتی با ایجاد لایه ای روغنی محافظ از سایش و اصطحکاک بین قطعات جلوگیری می کند و همچنین به عنوان یک روغن محافظ نیز عملکرد مناسبی در جلوگیری از زنگ زدگی و خوردگی قطعات فلزی دارد.
انواع روغن هیدرولیک صنعتی
روغن های هیدرولیک با گرید های 5، 10، 22، 32، 46، 68، 100، 150، 220، 320 تولید می شود که پر مصرف ترین آنها گرید 46 و 68 می باشد که در صنایع بیشتری مورد استفاده قرار می گیرد.
همچنین روغن های هیدرولیک دارای سه سطح کیفی HLP، HVLP و HL تولید و عرضه می گردد که برای مثال سطح HVLP دارای شاخص گرانروی بیشتری دارد که به همین دلیل باعث می شود مقاومت روغن نسبت به تغییرات دمایی بیشتر شود و در نتیجه روغن خاصیت خود را کمتر از دست می دهد و عملکرد بهتری پیدا خواهد کرد.
سخن پایانی تعویض روغن هیدرولیک خودرو
روغن هیدرولیک باید در دوره‌های زمانی مشخص تعویض بشود که این دوره زمانی معمولا در دفترچه راهنمای خودرو ذکر می‌شود. با گذشت زمان، گرمای موتور و شرایط جوی محیط باعث می‌شوند روغن نتواند وظیفه‌اش را به خوبی انجام بدهد، در این صورت به اجزاء سیستم هیدرولیک آسیب خواهد رسید. بهتر است بدانید تعویض روغن بسیار ارزان‌تر از عوض کردن چرخ دنده و پنیون و یا پمپ هیدرولیک تمام می‌شود.
چرا که سایش و شکستگی و خوردگی اجزای سیستم فرمان، فقط یکی از عوارض عوض نکردن به موقع روغن هیدرولیک فرمان است. باقی ماندن روغن فاسد در سیستم فرمان می‌تواند در نهایت موجب رسوب آلودگی‌ها در مخازن و لوله‌ها و گرفتگی آنها شود. در این صورت حتی پس از تعویض روغن هیدرولیک، با مشکلاتی در سیستم فرمان خودرو مواجه خواهید بود که جز با زدودن رسوب و گرفتگی برطرف نمی‌شوند.
توجه کنید که روغن‌های هیدرولیک مختلف را حتی در صورت یکسان بودن گرانروی، نباید با یکدیگر مخلوط کنید. بنابراین همیشه از یک مارک روغن هیدرولیک استفاده کنید.
