چراغ های چک موتور یکی از مهم ترین نشانگرهای هشدار دهنده در خودروهای مدرن است. نسل قدیم خودروها فقط چراغ چک باتری و نشانگر فشار روغن داشتند.
اما اتومبیل های مدرن امروزی دارای ابزارهای تشخیصی زیادی هستند. آنها همچنین به رانندگان کمک می کنند تا مشکلات احتمالی در مورد سیستم آلایندگی خودروی خود را شناسایی کنند.
سیستم های جرقه زنی، اجزای سوخت و سایر قطعات مهم قبل از اینکه به مسائل جدی و بالقوه خطرناک تبدیل شوند، عیب یابی شده و به رانندگان هشدار لازم داده می شود.
در واقع روشن شدن چراغ چک موتور یک سیگنال است که نشان می دهد مشکلی وجود دارد که باید برطرف شود. بنابراین به رانندگان کمک می کند تا از تعمیرات پرهزینه جلوگیری کنند و اطمینان حاصل کنند که وسیله نقلیه آنها ایمن و کارآمد است. در این مقاله، اصول اولیه چراغ های چک موتور و نحوه خواندن آنها با اسکنر OBD را بررسی خواهیم کرد.
البته فقط بررسی موتور اطلاعات زیادی در اختیار شما قرار نمی دهد، بلکه باید بدانید مشکل از کجاست. روشن شدن “چراغ چک موتور” معمولاً نشان دهنده یک وضعیت اضطراری نیست، اما هرگز نباید آن را برای مدت طولانی نادیده گرفت.
حتی اگر چراغ چک موتور روشن باشد باز هم می‌توانید به رانندگی ادامه دهید، اما بهتر است خودرو را چک کنید زیرا روشن بودن چراغ چک موتور نشانه خوبی نیست.
دلایل مختلفی برای روشن شدن چراغ چک موتور وجود دارد، اما قبل از پرداختن به این دلایل، باید بدانیم که چراغ چک موتور دقیقا به چه معناست.
چراغ چک موتور به چه معناست؟
اساساً چراغ چک موتور دستگاهی است که نشان می‌دهد دستگاه تشخیص داخلی (OBD) روی رایانه خودرو مشکلی را در خودرو تشخیص داده است.
واحد کنترل موتور یا ECU واحدی است که بر اجزای خودرو نظارت می کند تا وجود هرگونه مشکل را تشخیص دهد. هنگامی که ECU مشکلی را شناسایی می کند، از طریق چراغ چک موتور مشکل را به راننده خودرو نشان می دهد.
چراغ های چک موتور با این هدف اختراع شدند که کار مکانیک های حرفه ای را کمی آسان تر کنند. اما در حال حاضر، حتی می توان بدون مراجعه به مکانیک، مشکلاتی را که چراغ چک موتور نشان می دهد، شناسایی کرد.
راه های آسانی وجود دارد که می توانید از آنها برای حل مشکلات خود به تنهایی و بدون کمک گرفتن از متخصص استفاده کنید.
علت روشن شدن چراغ چک موتور چیست؟
چراغ چک موتور، که گاهی اوقات چراغ نشانگر خرابی (Malfunction Indicator Lamp) MIL نامیده می شود، یک چراغ هشدار دهنده روی دسته ابزار یک وسیله نقلیه است که نشان دهنده وجود مشکل در موتور یا سیستم کنترل آلایندگی است.
هنگامی که چراغ چک موتور روشن است، معمولاً نشان می دهد که رایانه خودرو یا ECU واحد کنترل موتور، در موتور یا گیربکس یا قطعه دیگری از خودرو مشکلی را شناسایی کرده و کد مشکل را در ماژول تشخیصی خود ذخیره کرده است. یک مکانیک می تواند از یک اسکنر تشخیصی یا OBD برای بازیابی کدهای مشکل شناسایی شده استفاده کرده و علت مشکل را مشخص کند.
OBD مخفف On-Board Diagnostics است که از طیف وسیعی از سنسورها برای نظارت بر سلامت موتور استفاده می کند. شدت این مشکل می تواند از چیزی به سادگی شل شدن پوشش پمپ بنزین یا شمع معیوب تا یک مشکل جدی تر در موتور یا سیستم آلایندگی تغییر کند.
سیستم OBD در ابتدا برای حفظ عملکرد صحیح سیستم انتشار آلایندگی طراحی شد. مشکلات آلایندگی رایج ترین مشکلاتی است که توسط چراغ چک موتور تشخیص داده می شود.
علل رایج روشن شدن چراغ چک موتور عبارتند از:
درپوش بنزین آسیب دیده
شل بودن یا آسیب دیده بودن درپوش بنزین می تواند باعث خروج بخار بنزین شود و فشار سوخت را کاهش دهد و باعث ایجاد مشکلاتی در پمپ بنزین شود و در نتیجه چراغ چک موتور روشن شود.
اگر چراغ چک موتور درست بعد از اینکه باک بنزین خود را پر کردید روشن شد، می تواند به دلیل وجود مشکل در قسمت درپوش بنزین باشد، اگرچه این مشکل ربطی به موتور خودرو ندارد اما دلیل روشن شدن چراغ به دلیل وجود مشکل در سیستم آلایندگی خودرو است.
شل بودن درپوش بنزین می‌تواند به بخارات اجازه دهد تا از خودرو خارج شده و وارد هوا شوند که در نتیجه باعث افزایش مصرف سوخت می شود.
معیوب بودن سنسور اکسیژن
همانطور که از نام آن پیداست، سنسور اکسیژن، اکسیژن داخل خودرو را حس کرده و به طور خاص، مقدار اکسیژن سوخته نشده ای را که از طریق سیستم اگزوز خودرو جریان می یابد، حس می کند و مقدار مولکول های اکسیژن سوخته نشده را در گازهای خروجی اندازه گیری می کند تا کامپیوتر بتواند مخلوط هوا و سوخت را تنظیم کند. نقص عملکرد سنسور O2 می تواند باعث روشن شدن چراغ چک موتور شود.
اگر سنسور اکسیژن آسیب دیده یا شکسته باشد، می تواند باعث عدم تعادل در هوا و سوخت شده و بر کارایی و عملکرد خودرو تأثیر بگذارد.
مشکلات سنسور جریان هوای جرمی MAF (Mass Airflow Sensor)
درست مانند سنسور اکسیژن که میزان اکسیژن سوخته نشده را که در سیستم اگزوز خودرو جریان می یابد، حس می کند، سنسور جریان هوای جرمی نیز میزان هوای ورودی را اندازه گیری می کند. یک MAF آسیب دیده به اندازه یک سنسور اکسیژن شکسته باعث بروز مشکل می شود و اثرات مشابهی روی خودرو دارد.
تنها تفاوت این است که، اگر MAF به شدت آسیب دیده باشد، فقط باید توسط مکانیک تعمیر شود و تعویض ساده سنسور مشکل را برطرف نمی کند.
سنسور جریان هوای جرمی معیوب را می توان با توجه به تفاوت در عملکرد موتور به راحتی تشخیص داد.
خرابی مبدل کاتالیزوری
مبدل کاتالیزوری مسئول کاهش انتشارات مضر یا سمی از موتور است. در صورت خرابی این مبدل، چراغ چک موتور ممکن است شروع به چشمک زدن کند که نشان دهنده وجود مشکل است.
مبدل کاتالیزوری یکی از تجهیزات اجباری در خودروها در ایالات متحده از سال 1970 است. این مبدل تعداد سموم موجود در سیستم اگزوز خودرو را کاهش داده و مونوکسید کربن را به دی اکسید کربن و آب تبدیل می کند.
اگر مبدل کاتالیزوری خراب باشد خطرناک تر از یک MAF یا یک سنسور اکسیژن خراب است. یک مبدل کاتالیزوری معیوب باعث می شود خودروی شما در تست آلایندگی رد شود.
مشکل در سیستم جرقه زنی
مشکلات مربوط به شمع ها، سیم پیچ احتراق، توزیع کننده یا سیم های شمع ممکن است باعث احتراق ناقص و مشکلاتی در موتور شود. در اینصورت هم ممکن است با چشمک زدن چراغ چک موتور مواجه شوید.
سیستم سوخت رسانی
مشکلات مربوط به انژکتورهای سوخت، فشار سوخت یا پمپ بنزین می تواند باعث عملکرد ضعیف موتور، کاهش مصرف سوخت و فعال شدن نماد چراغ چک موتور شود.
اگر نگران دلایل روشن شدن چراغ چک موتور و نحوه رفع مشکلات بوجود آمده هستید، در این مقاله روش استفاده از اسکنر OBD پس از روشن شدن چراغ چک موتور را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
اقدامات لازم پس از روشن شدن چراغ چک موتور
ابتدا پورت OBD را پیدا کنید. پورت OBD معمولا در زیر داشبورد نزدیک فرمان یا داخل محفظه دستکش قرار دارد. پورت متصل کننده آن شبیه به مستطیل یا مربع با یک کلاهک روی آن است که می توان آن را برای دسترسی به پورت استفاده کرد.
اسکنر OBD را به پورت OBD متصل کرده و دستگاه را روشن کنید. برخی از اسکنرهای OBD به طور خودکار مدل وسیله نقلیه شما را تشخیص می دهند در حالی که برخی دیگر ممکن است به تنظیمات دستی از طریق منوی دستگاه اسکنر OBD نیاز داشته باشند.
اسکنر OBD DTC کدهای عیب شناسایی و ذخیره شده در ماژول کنترل موتور خودرو را می خواند. هر کدام از کدهای خطای موتور نشان دهنده وجود یک مشکل خاص است که باعث روشن شدن چراغ چک موتور شده اند.
اگر کدها شناسایی شده و مشکل برطرف شده است، می توانید با استفاده از منوی اسکنر OBD کدها را پاک کنید. با این کار چراغ چک موتور خاموش می شود.
فریم فریز یک عکس فوری از وضعیت موتور و داده های مربوطه است که توسط ECU در زمان فعال شدن چراغ چک موتور ثبت شده است. داده های خاصی که می تواند اطلاعات ارزشمندی را برای کمک به تشخیص مشکل ایجاد شده به مکانیک ارائه دهد.
برخی از انواع اسکنرهای OBD به شما اجازه می دهند تا در حین کار موتور، داده ها را نیز مشاهده کنید. پارامترهایی مانند RPM، موقعیت دریچه گاز و بار موتور را می توان از طریق این نوع اسکنرها شناسایی کرد. این اطلاعات می تواند در تشخیص مشکل کمک کننده باشند.
اگر بعد از پاک کردن کدها همچنان چراغ چک موتور را روشن می‌بینید، ضروری است که وسیله نقلیه خود را نزد یک مکانیک متخصص برده و خودروی خود را تعمیر کنید.
وقتی چراغ چک موتور روشن است چه باید کرد؟
ابتدا بهتر است در نظر داشته باشید هنگامی که چراغ چک موتور را روشن شد نگران نباشید، اما در عین حال این تصور را نداشته باشید که هیچ مشکلی در ماشین وجود ندارد. اولین قدم این است که ماشین توسط یک مکانیک حرفه ای بررسی شود تا از آسیب بیشتر به ماشین جلوگیری شود.
بنابراین بهتر است خودرو را پیش یک مکانیک حرفه ای که به او اعتماد دارید ببرید تا عیب یابی شود. سپس مکانیک چراغ چک موتور را با تجهیزات حرفه ای اسکن کند تا مشکل را تجزیه و تحلیل کرده و بعد از آن اقدام به تعمیر خودرو کند. گاهی اوقات چراغ چک موتور روشن می تواند فرصتی برای تعمیر خودروی شما قبل از آنکه مشکل جدی تر شود باشد.
برای اطلاع از مشکل، یک اسکنر در پورت عیب‌یابی خودرو وصل می‌شود. سپس پلاگین یک کد را پیدا می کند و معنای کد را در رایانه جستجو می کند. پس از پیدا شدن مشکل و علت مشکل، این به شما بستگی دارد که آیا می‌خواهید خودتان آن را برطرف کنید یا برای حل مشکل نیاز به کمک یک متخصص دارید.
اگر شما یک خودتان در این کار خبره هستید و در مورد نحوه تعمیر مشکلات مربوط به موتور خودرو اطلاعات کافی دارید، براحتی از پس این کار بر می آیید. فقط نیاز به استفاده از ابزار خاص برای این کار دارید.
انواع مختلفی از اسکنرهای OBD در بازار موجود است که برای تشخیص مشکلات مربوط به موتور خودرو می توان آنها را خریداری کرد.
برخی از اسکنرها کدهای معمولی به شما نشان می دهند، در حالی که برخی دارای کدهای رنگی هستند و اطلاعات دقیقی در مورد مشکل ارائه می دهند. حتی می توانید از نرم افزارها و تجهیزات سخت افزاری برای تجزیه و تحلیل بهتر مشکل در پارکینگ خود استفاده کنید.
یک سخت افزار عیب یاب همراه با دوشاخه ای برای قرار دادن در پورت عیب یابی خودرو وجود دارد. این پورت یک دوشاخه مادگی d شکل است که در زیر ستون فرمان قرار دارد.
سیستم های استانداردی که امروزه مورد استفاده قرار می گیرند OBD-II نامیده می شوند که کدهای آن از یک حرف و چهار عدد تشکیل شده است. OBD-II می تواند بیشتر مشکلات مربوط به انتشار را تشخیص دهد. حروف مختلف استفاده شده در کد بدست آمده می توانند مشکلات شناسایی شده توسط اسکنر را تعیین کنند.
- P نشان دهنده سیستم انتقال قدرت است
- B به معنای بدنه است
- C به معنای شاسی است
- U نشان دهنده یک مشکل در شبکه است
حروف استفاده شده در این کد درک مشکل را آسان تر می کند. قبل از اسکن کد روی رایانه، می توان از حروف یک ایده تقریبی در مورد موضوع دریافت کرد.
اگر اسکنر مورد استفاده شما نمی تواند مشکل را برای شما رمزگشایی کند، می توانید کد را در گوگل جستجو کنید و اطلاعات دقیق مربوط به مشکل را دریافت کنید.
نحوه خواندن کدها
وقتی چراغ Check Engine روشن می شود، ECM مشکلی را در یکی از مدارهای سنسور در خودرو تشخیص داده و کد مشکل را تنظیم می کند. ECM تا زمانی که از باتری انرژی داشته باشد، کدهای مشکل ذخیره شده را در حافظه نگه می دارد. برای بدست آوردن کدهای مشکل ذخیره شده، موارد زیر را انجام دهید:
1) صفحه تزئینی مشکی روی کنسول مرکزی که فندک در آن قرار دارد را بردارید.
2) یک گیره کاغذ یا سیم بردارید و دو ترمینالی که در بالا، نزدیکترین قسمت به سمت سرنشین ماشین قرار دارد را به کابل منفی متصل کنید.
3) چراغ چک موتور را نگاه کنید.
بررسی اطلاعات بیشتر در مورد چراغ چک موتور
امکانات عیب یابی روی برد (Onboard Diagnostics II) (OBD2، OBD II یا OBD-II) یک سیستم تشخیص آلایندگی نسل دوم است که توسط EPA در ایالات متحده که وجود آن برای همه خودروهای سال 1996 و جدیدتر ضروری است. این سیستم شامل بسیاری از توابع است. دو مورد اصلی عبارتند از:
1. فعال کردن چراغ چک موتور روی داشبورد (که به آن “MIL” یا چراغ نشانگر خرابی نیز گفته می شود) و ذخیره کدهای عیب شناسایی شده – (DTC) که نشان می دهد مشکل از کجاست.
2. ذخیره داده های شناسایی شده پارامترهای موتور (PID) مانند موقعیت دریچه گاز، فشار هوا، دمای مایع خنک کننده، ولتاژ خروجی سنسور اکسیژن و غیره.
این داده ها سه نوع سیگنال مختلف اعم از فلاش های گاه به گاه و نقص های لحظه ای را نشان می دهند.
اگر مشکل ماهیت جدی تری داشته باشد و بر خروجی آلایندگی یا ایمنی خودرو تأثیر بگذارد، چراغ کماکان روشن می ماند.
چراغ MIL که دائماً چشمک می زند، نشانه یک مشکل بزرگ است که اگر موتور فوراً خاموش نشود، می تواند باعث آسیب جدی به آن شود.
در همه موارد یک فریم فریز “freeze frame” از تمام خوانش های سنسور در کامپیوتر مرکزی خودرو ثبت می شود.
بیشتر دلایل چراغ چک موتور، بررسی مشکلات کنترل آلایندگی است که توسط هیئت منابع هوایی کالیفرنیا (CARB) و آژانس حفاظت از محیط زیست (EPA) مشخص شده است و اگر بخواهید زمانی که به خانه رسیدید خودروی خود را تعمیر کنید، مشکلی برای خودرو پیش نمی آید.
اگر این هشدار را نادیده بگیرید ممکن است به قطعات گران قیمت خودرو آسیب وارد کنید. همچنین می تواند نشانه این باشد که خودروی شما مصرف سوخت ضعیفی دارد و میزان زیادی آلاینده منتشر می کند.
- به دنبال یک مشکل جدی باشید که نیاز به توجه فوری دارد. درجه ها و چراغ‌های داشبورد را برای نشانه‌های فشار روغن پایین یا گرمای بیش از حد بررسی کنید. این شرایط به این معنی است که شما باید به محض اینکه مکانی امن برای این کار پیدا کردید، موتور را خاموش کنید.
- درپوش بنزین را محکم کنید. این کار اغلب مشکل را حل می کند. برخی از خودروها یک نشانگر جداگانه دارند که قبل از روشن شدن چراغ “چک موتور” در مورد شل شدن درپوش بنزین هشدار می دهد.
- کاهش سرعت و بار. اگر چراغ «چک موتور» چشمک می‌زند یا متوجه مشکلات عملکردی جدی، مانند کاهش قدرت شدید، سرعت خود را کاهش دهید و سعی کنید بار موتور را کاهش دهید. برای جلوگیری از آسیب های گران به خودروی خود آن را در اسرع وقت بررسی کنید.
- کد را بخوانید تا مشکل برطرف شود. اگر می‌خواهید خودتان نقص را تشخیص دهید، می‌توانید یک ابزار اسکن را که در اکثر فروشگاه‌های قطعات خودرو موجود است خریداری کنید. اما کدهای مشکل (مثلاً “عیب سیستم پمپ تزریق ثانویه هوا”) اغلب به سختی قابل حل است، مگر اینکه اطلاعات کافی از عیب یابی خودرو داشته باشید، احتمالا بهتر است وسیله نقلیه خود را پیش یک متخصص ببرید. برخی از فروشگاه های قطعات خودرو، کد را بدون هیچ هزینه ای برای شما می خوانند و تفسیر می کنند. و در صورتی که راه حل آسانی وجود داشته باشد، ممکن است شما را به یک مکانیک ارجاع دهند. خودروهای جنرال موتورز با OnStar می توانند کد را از راه دور بخوانند.
- در صورت روشن بودن چراغ چک موتور برای تست آلایندگی اقدام نکنید. در خودروهای مدل جدید، چراغ “چک موتور” روشن احتمالاً نشانه ای مطمئن است که خودروی شما در این آزمون مردود خواهد شد. در اینصورت سعی نکنید ایستگاه بازرسی را با جدا کردن باتری یا استفاده از هر روش دیگری برای پاک کردن کد مشکل و خاموش کردن چراغ “چک موتور” فریب دهید. رایانه وسیله نقلیه شما به راحتی می تواند به ایستگاه بازرسی نشان دهد که کدهای آن پاک شده است و این موضوع کارتان را دو برابر خواهد کرد.
نتیجه گیری
چراغ چک موتور روی ماشین شما هشداری است مبنی بر اینکه مشکلی در موتور شما وجود دارد. این نماد زرد یا قرمز می‌تواند در وسط داشبورد، درست پشت فرمان قرار بگیرد که نشان‌دهنده نیاز به سرویس‌های روتین است. اگر متوجه شدید که چراغ چک موتور بیش از 6 بار متوالی شروع به چشمک زدن می کند، باید فوراً اقدام کنید. زیرا ممکن است نشان دهنده یک مشکل بزرگتر مانند سوختن فیوز یا آسیب دیدگی دینام باشد.
دلایل رایج روشن شدن چراغ چک موتور برای نشان دادن مشکلاتی مربوط به سنسور اکسیژن، مبدل کاتالیزوری، سیستم جرقه زنی، سیستم سوخت و سنسور جریان هوا، بدنه دریچه گاز، کنترل پایداری الکترونیکی و مسائل دیگر می باشد. برای مشخص کردن مشکلی که باعث روشن شدن چراغ چک موتور شده است، می توان از یک اسکنر OBD برای بدست آوردن کدهای خطای تشخیصی استفاده کرد و داده های منتقل شده از موتور را در همان لحظه مشاهده کرد.
با استفاده از اسکنر OBD، رانندگان یا مکانیک ها می توانند به سرعت مشکلات موتور را تشخیص داده و اقدامات لازم برای تعمیر آنها قبل از تبدیل شدن به خرابی فاجعه بار را انجام دهند.
جلوگیری از آسیب بیشتر به خودرو و اطمینان از عملکرد روان، کارآمد و قابل اعتماد، نظارت منظم بر چراغ چک موتور و استفاده به موقع از اسکنر OBD می تواند به جلوگیری از تعمیرات پرهزینه و حفظ سلامت کلی خودرو کمک کند.
با رشد تکنولوژی، پیشرفت های زیادی در صنعت خودرو نیز حاصل شده است. یکی از کاربردی ترین و مفیدترین فناوری ها، واحد عیب یابی و کنترل موتور موجود در خودرو است که به وسیله نقلیه اجازه می دهد از طریق یک نرم افزار کار بررسی خودرو را انجام دهد.
اگر سیستم آلایندگی خودرو به درستی کار کند، عملکرد و کارایی خودرو افزایش می یابد. OBD حفظ کارایی خودرو را آسان تر می کند.
با کمک OBD و ECU می توان به راحتی از مشکلات مربوط به موتور مطلع شد. اسکنر OBD می تواند مفیدترین وسیله ای باشد که می توان برای حل مسائل مربوط به موتور خودرو از آن استفاده کرد.
پرسش‌های متداول
شایع ترین علت روشن شدن چراغ چک موتور چیست؟
شایع ترین علت شل بودن یا معیوب بودن درپوش گاز است.
آیا رانندگی با چراغ چک موتور روشن کار درستی است؟
رانندگی مختصر تا رسیدن به تعمیرگاه یا پارکینگ محل زندگی تان با چراغ چک روشن مانعی ندارد، اما بهتر است در اسرع وقت مشکل را بررسی کنید تا از مشکلات احتمالی جلوگیری شود.
علت روشن شدن چراغ چک موتور چیست؟
چراغ چک موتور زمانی روشن می شود که سیستم عیب یاب موجود در خودرو وجود مشکل یا بی نظمی ای را در سیستم خودرو شما تشخیص دهد.
آیا چراغ چک موتور به خودی خود خاموش می شود؟
اگر مشکل برطرف شود یا اگر یک مشکل جزئی باشد، ممکن است خود به خود از بین برود، اما همچنان توصیه می‌شود آن را بررسی کنید.
آیا روغن موتور کم می تواند باعث روشن شدن چراغ چک موتور شود؟
بله، روغن موتور کم می تواند باعث روشن شدن چراغ چک موتور شود، زیرا می تواند بر عملکرد موتور و سنسورهای ماشه ای تأثیر بگذارد.
