خام سوزی ماشین یعنی چه؟ خام سوزی به این معنا است که بنزین در مسیر خود تا سر سیلندر جریان دارد ولی بنا به دلایلی مانند کثیف بودن، خرابی و ضعیف بودن انژکتور ناقص می سوزد. چرا ماشین بنزین خام میسوزاند؟
خام سوزی خودرو چیست؟
شاید متوجه شده باشید که گاهی اوقات مصرف بنزین اتومبیل‌تان بیش‌ازحد بالا می‌رود و به همین نسبت، آمپر بنزین زودتر از موعد به سمت حرف E تمایل پیدا میکند. همچنین در کنار این مورد، به‌راحتی می‌توان بوی بنزینی را که از اگزوز خارج میشود، استشمام کرد؛ در این حالت، گفته میشود که خودرو دچار خام‌سوزی شده است.
درواقع، زمانی که بنزین به‌طور کامل درون محفظه احتراق با اکسیژن ترکیب نشده است و از منیفولد و مجاری اگزوز بدون تغییر خاصی خارج میشود، خام‌سوزی خودرو رخ داده است. در ادامه این مقاله از مطالب فنی آموزشی کیان باتری، مقوله خام‌سوزی خودرو و دلایل آن را مورد بررسی قرار داده‌ایم.
علائم خام سوزی ماشین
از علائمی که نشان دهنده ی خام سوزی ماشین هستند می توانیم به دوده ی سفید، بوی بنزین اطراف اگزوز، کارکرد نامنظم موتور هنگام درجا کارکردن، روشن شدن چراغ چک و مشاهده ی دوده روی شمع ها اشاره کرد.
هم چنین خام سوزی باعث افزایش مصرف بنزین نیز می شود زیرا بنزین را ناقص می سوزاند. خام سوزی در برخی از موارد حتی باعث کوپ کردن موتور هم می شود. در خودرو های انژکتوری این موضوع کمتر به چشم می خورد زیرا میزان بنزینی که ارسال می شود اندازه گیری می شود.
جهت مشاهده به روز ترین قیمت باتری ماشین کلیک کنید!
دلایل خام‌سوزی خودرو چیست؟
دلایل خام‌سوزی خودرو از قرار زیر است:
1. خرابی سیستم جرقه‌زنی
سامانه جرقه‌زنی پیشرانه‌های بنزینی، از بخش‌هایی هم‌چون کویل، شمع‌ها، وایر و… تشکیل شده است. در صورت بروز ایراد در هر یک از این قسمت‌ها و اعمال جرقه ناقص درون سیلندر، باید منتظر عواقبی هم‌چون ریپ‌زدن موتور یا خام‌سوزی بنزین درون سیلندر باشیم؛
چراکه اگر جرقه سر شمع‌ها از کیفیت لازم برخوردار نباشد، مرحله انفجار سوخت درون محفظه احتراق نیز به نحو مطلوب صورت نخواهد گرفت و بنزین فرصت سوختن کامل را به دست نخواهد آورد. بنابراین، پس از بازشدن سوپاپ دود، بخشی از سوخت همراه با سایر گازها به صورت خام به سمت انتهای اگزوز روانه خواهد شد.
واضح است که اگر یک شمع به‌طور کامل از کار بیفتد و جرقه‌ای درون سیلندر صورت نگیرد، کل بنزین موجود درون محفظه احتراق بدون آنکه واکنشی با اکسیژن داشته باشد، از اگزوز خارج میشود و خام‌سوزی نسبتا شدیدی را به وجود می‌آورد.
2. نقص در سیستم انژکتور
انژکتورها دارای سوراخ‌های بسیار کوچکی هستند که سوخت مایع را به قطرات بسیار ریز و پودرمانند تبدیل و به درون منیفولد هوا یا محفظه سیلندر تزریق میکنند. اگر انژکتور کار خود را به‌درستی انجام ندهد یا سوراخ‌های ریز سر آن دارای قطر بیشتر از استاندارد باشند و بنزین را بیشتر از حد معمول به درون سیلندر بپاشند، آن‌گاه نسبت استاندارد میان غلظت سوخت و هوا برهم می‌خورد و بنزین به حالت خام‌سوزی از اگزوز خارج میشود.
بنابراین، بهتر است انژکتورها طی بازه‌های مشخص توسط افراد متخصص چک شوند و در صورت کثیفی، شستشو داده شوند و اگر نیاز به تعویض داشته باشند، این کار صورت گیرد تا موتور خودرو بدون خام‌سوزی و در بهترین حالت به کار خود ادامه دهد.
۳. خرابی سنسور اکسیژن و سایر حس‌گرهای وابسته به سیستم سوخت‌رسانی
سنسور اکسیژن با تجزیه‌وتحلیل گازهای خروجی از اگزوز و ارزیابی میزان اکسیژن موجود در این گازها، اطلاعات لازم را به ایسیو جهت تعیین میزان پاشش دقیق سوخت ارسال خواهد کرد. در صورت خرابی این قطعه و ارسال داده‌های ناصحیح به واحد پردازشگر کنترل مرکزی خودرو، میزان پاشش سوخت توسط انژکتورها که از سوی ایسیو کنترل میشوند، چندان دقیق نخواهد بود و در صورت تزریق بیش‌ازحد سوخت به درون سیلندر، موجب بروز خام‌سوزی در موتور خواهند شد.
همچنین سایر حس‌گرها نظیر سنسور فشار هوا map، حس‌گر جریان هوا، سنسور موقعیت دریچه گاز و … نیز اطلاعات لازم جهت میزان و زمان پاشش سوخت را به کامپیوتر مرکزی موتور ارسال میکنند؛ بنابراین، خرابی آنها نیز ممکن است به بروز عیب خام‌سوزی منجر شود.
4. نقص در سیستم اگزوز
خرابی سیستم اگزوز نیز، یکی دیگر از عواملی است که میتواند موجب اختلال و بروز خطا در عملکرد سیستم پاشش سوخت به درون موتور شود و ضمن افزایش میزان مصرف بنزین، موتور را با پدیده خام‌سوزی مواجه کند؛ بنابراین، واجب است که همواره از سالم‌بودن تمامی منبع‌های اگزوز و همچنین لوله‌های این سامانه اطمینان حاصل کنید.
علت خام سوزی ماشین کاربراتور
عوامل خام سوزی در موتور های کاربراتوری به ترتیب اهمیت و شایع بودنشان:
- بالا بودن سطح مایع بنزین در پیاله ی کاربراتور
- بیش از حد باز بودن پیچ تنظیم سوخت دور آرام(به اشتباه همون پیچ هوا)
- بیش از سایز استاندارد بودن ژیگلور ارسال سوخت اصلی
- بیش از سایز استاندارد بودن ژیگلور دور آرام
- گرفتگی منفذ ورودی هوا ی ژیگلور دور آرام.
- شل بودن درپوش ژیگلور دور آرام
- سوختن یا پارگیه واشر نیم تنه ی پایین کاربراتور (شایع در پاترول)
- باز ماندن دریچه دوم سوخت
- تا آخر بسته نشدن ژیگلور دور آرام
- عدم کارد صحیح سیستم ساسات در کاربراتور های ساسات اتوماتیک
- مرطوب شدن بیش ازحد هوا از آب یا روغن(مخصوص موتور هایی که روغن سوزی دارند)
- عدو وجود ساچمه در کف استوانه (گاید )تلمبه ی کمکی و گاید نازل سوخت تلمبه
- ترک داشتن یا کربونیزه شدن شمع ها.
- نشتی از سوپاپ های بنزین.
دوستان توجه داشته باشند که این اشکالات نام برده برای مواقعی است که سایر ارگان های موتور در شرایط متعارفی(تعریف شده) باشند مانند تایم، ظرفیت باطری ماشین، کویل، و حتی خود راننده
رفع خام سوزی خودرو
1- الف: تنظیم نبودن شناور که باید طوری آن را تنظیم کنید که بنزین تا مقدار دو سوم از پیاله را اشغال کند.
ب: بالا بودن فشار پمپ بنزین در پمپ های برقی کمتر پیش میآید. بررسی کنید تا مسیر برگشت بنزین به باک مسدود نباشد. در غیر این صورت یک صافی اضافه به مدار وصل کنید یا پمپ بنزین(مکانیکی) را از بدنه سیلندر موتر با گذاشتن واشر دور کنید.
ج: بی کیفیت بودن سوزن شناور یا خورده گی سوزن و نشیمنگاهش راه حل، تعویض.
هشدار: هنگام سرویس کاربراتور یا تعویض لوازم برای موتور ۶ سیلندر پاترول از تعویض سوزن شناور آن به شدت پرهیز کنید (البته اگر یک “آماتوری” مثل من قبلأ عوضش نکرده باشد)
2- پیچ تنظیم سوخت دور آرام (همان پیچ هوا)را به آرامی ببندید تا جایی که موتور خاموش شود سپس به اندازه ی نیاز موتور باز کنید اگر موتور خاموش نشد اشکالی در سیستم است.
اشکالات:خراب بودن سوزن مدار قدرت. خوب بسته نشده بودن ژیگلور دور آرام سر جای خودش. مسدود بودن مسیر خلأ برای فرمان دادن به سوپاپ قدرت که باید بررسی و تعمیر یا تعویض شوند.
3- انتخاب ژیگلور با سایز مناسب
4- انتخاب ژیگلور دور آرام با سایز مناسب
5- روی درب کاربراتور های مختلف یک مسیر برای عبور هوا برای ترکیب شدن با بنزین در دور آرام وجود دارد که معمولأ در سرویس ها از چشم تعمیرکاران دور میماند آن مسیر را کشف و سرویس کنید.
6-اگر درپوش روی ژیگلور دور آرام شل باشد یا خود ژیگلور به دلیل خراب بودن رزوه ها سر جایش به درستی ننشیند نیز خام سوزی دز حالت در جا کار کردن مو تور اتفاق میافتد نیم تنه کاربراتور بررسی کنید اگر واشر از لای بدنه بیرون زده باشد اقدام به تعویض آن بکنید.
7- به دلیل گیرپاچ بودن میل و پولک دهانه ی دوم ارسال سوخت یا ضعیف بودن فنر برگشت آن گاهی اوقات دریچه بعد از پایین آمدن دور موتور به جای اولش برنمیگردد. سرویس روغن کاری، تقویت فنر
8- کاربراتور هایی که با “بیمتال ” های برقی یا با دمای آب کار میکنند اگر راه آب مسدود شده باشد یا مدار الکتریکی “بیمتال” قطع شده باشد دچار خام سوزی میشوند.
9- خیس شدن هوا باعث مسدود شدن منافذ آن میگردد چه بر اثر آب ناشی از عبور از رودخانه چه بر اثر بالا بودن بخار روغن. تعویض یا برداشتن هوا
10-در کف” گاید “تلمبه ی کمکی یک ساچمه وجود دارد درست در موازات “گاید” تلمبه، یک “گاید” دیگر نیز وجود دارد که داخلش یک قطعه استوانه یک ساچمه و یک فنر ظریف قرار دارد چنانچه این قطعات سر جای خودشان نباشند مکش پیستون ها به پیاله ی سرایت کرده و یک مسیر فرعی برای ارسال سوخت برای موتور ایجاد میشود. بررسی و رفع عیب
11- خام سوزی موتور در دور آ رام باعث کربونیزه شدن سر شمع میشود که با پایین آوردن کیفیت جرقه زنی شمع در دور های بالا به شدت موتور را دچار خام سوزی میکند. و همچنین وجود ترک. شمع را تمیز کرده و به روش های گوناگون جرقه ی سر آن را مشاهده کنید، جرقه حتمأ باید در نوک شمع زده شود اگر در جایی غیر از نوک الکترود میانی جرقه زده میشود شمع را عوض کنید ولو اینکه آن را تازه خریده باشید، شمع باطل
12- نشتی از سوپاپ های بنزین ممکن است بر اثر سفت بودن فیلر ها باشد یا عدم آبندی سوپاپ در نشیمنگاهش. فیلرگیری یا باز کردن سرسیلندر
اما توقع نداشته باشید صرفأ با خواندن این مطالب یا مطالبی نظیر اینها پی به ایرادات ماشینتان ببرید اما این حداقل ها کمک خوبی میتواند برای شما باشد.
هر خام سوزی ای مصرف بالا ایجاد میکند اما هر مصرف بالایی خام سوزی ایجاد نمیکند. خام سوزی همیشه با کربونیزه شدن سر شمع (سیاه شدن ) همراه است و دود سیاه از اگزوز زمانی که موتور در جا کار میکند یا حتی با دور بالا( اما ممتد کار کند. )(اول هر گاز دادنی ممکن است شاهد دود سیاه باشید که اشکال ندارد. )
در مورد عکس موضوع اینجاست که نحوه ی قرار گیری قطعات نام برده شده یا حتی محل قرار گیریه آنها در کاربراتور خودرو های مختلف با هم فرق دارد.
ضمن اینکه در کتاب های فنی مصور به راحتی میتوانید با انواع و اقسام حالت های گوناگون و اشکال مختلف آن اشنا شوید، و برای درک بهتر تصاویر آن این چند خط سیاه مشق بنده را با آن منطبق کنید.
بیشتر بدانید: عیب یابی و رفع انواع بوی بد خودرو
علت بوی خام سوزی خودرو
مهم‌ترین علت خرابی آنها نیز خشک کار کردن و بی بنزینی خودروست. چرا که گرمای ایجاد شده در آنها که باید با بنزین برطرف شود، به دلیل خشک ماندن و عدم وجود بنزین دفع نشده و منجر به کاهش عمر آنها میشود.
در مورد پمپ بنزین‌های مکانیکی نیز باید گفت که ضعف پرده دیافراگم آنها میتواند بلای جانشان شده و از توان کاری و میزان پمپاژ آنها بکاهد. هم چنین قفل گازی در این پمپ‌ها به خاطر گرما نیز شایع است.
کسر آوردن پمپ بنزین‌های برقی ممکن است در حین و یا شروع حرکت باشد که یک راه فهمیدن آن گوش دادن به صدای کارکرد پمپ است. پمپ خراب شده صدایی نامتقارن و ضعیف‌تر و یا قوی‌تر از حالت عادی دارد.
پمپ‌های مکانیکی نیز در هنگام گرم کردن خودرو ضعف خود را نشان می‌دهند و با سرد کردن آنها وضع بهتری پیدا میکنند. هم چنین ممکن است ضعف پمپاژ بنزین از کثیفی فیلتر باشد. پس اگر آلودگی فیلتر بنزین با چشم دیده میشود و یا مطمئن هستید در 10 تا 15 هزار کیلومتر اخیر فیلتر بنزین خود را عوض نکرده اید، در اولین فرصت به تعویض آن اقدام کنید.
مسیر ناسالم بنزین
مسیر بنزین و مجاری آن از باک سوخت تا موتور باید همگی تمیز، عاری از آلودگی و همچنین کاملا سالم باشد. در بسیاری از مواقع سوراخ بودن شلنگ‌ها باعث از بین رفتن خلا مورد نیاز در لوله‌هامی‌شود و در نتیجه آن با هوا کشیدن شلنگ، از حجم سوخت ارسالی کاسته شود. شلنگ سوراخ را می‌توان از زیر اتومبیل به راحتی پیدا کرد. ضمن این که در این صورت همیشه بوی بنزین در اتاق و بیرون آن حس میشود.
انژکتور و کاربراتور
اگر بنزین به میزان مناسب به موتور برسد اما تزریق و تغذیه سوخت نامناسب باشد، باز هم شاهد کم آوردن خودرو در هنگام نیاز خواهیم بود. در خودرو های کاربراتوری این اتفاق اگر در هنگام گاز دادن‌های ناگهانی باشد، به احتمال زیاد از تلمبه شتاب کاربراتور است. اما اگر در دورهای بالا، پیشرانه دچار کارکرد ناقص شد، میتواند از تنظیم نبودن کاربراتور و یا کثیفی آن و در نتیجه گیرکردن ژیگلورهای بنزین باشد.
در خودروهای انژکتوری می‌توان با کندن سیم برق هر انژکتور و نگاه کردن به پیشرانه خودرو که چقدر دچار لرزش و کم آوردن میشود، به سلامت نسبی انژکتور‌هاپی‌برد.
در صورتی که احتمال قوی خرابی را ناشی از سوزن‌ها بدانید، باید در دستگاه تست و شستشو، پاشش آنها را بررسی کنید.
تجربه ثابت کرده است که در بسیاری از موارد که نیاز به تعویض انژکتور است، می‌توان با تغییر مکان سوزن با سوزن انژکتور‌های کناری و استفاده چند وقته از بنزین سوپر و مکمل‌ها، انژکتور را تا حدود بسیار زیادی احیا کرد.
فیلتر هوا و فشار شکن سوخت
فیلتر هوای کثیف مانع از ورود میزان مناسب اکسیژن شده و همین قضیه منجر به کاهش توان و سوخت و ساز خودرو میشود. فیلترهوای کثیف را هم از روی کارکرد آن و هم از ظاهر می‌توان تشخیص داد.
هم چنین در خودروهایی که دارای فشار شکن سوخت هستند، خرابی این قطعه منجر به عبور بیش از حد بنزین از ریل و مسیر سوخت به باک میشود که باز هم باعث کمبود میزان سوخت در مسیر خواهد شد.
یک راه برای آزمایش کردن این قطعه، بستن مسیر برگشت بنزین با انبردست و نگاه به کارکرد موتور در حالت درجا و با بالا بردن دور موتور است.
برق و سیستم جرقه زنی
با فرض این که بنزین به خوبی و به میزان مناسب از باک به پیشرانه رسیده باشد اما سیستم جرقه‌زنی به خوبی کار خود را انجام ندهد، باز هم شاهد کاهش توان پیشرانه و ریپ زدن آن خواهیم بود.
اگر وضعیت سیستم برق بسیار خراب باشد، در هر حالتی از کارکرد پیشرانه این وضعیت دیده میشود اما اگر در دورهای بالاتر این اتفاق افتاد، میتواند ناشی از برق دزدی و یا تنظیم نبودن دهانه شمع، پلاتین و… باشد. وایرها را می‌توان با مولتی‌متر چک کرد و مقاومت آنها را بررسی نمود.
هم چنین شمع را باز کرده و با نگاه به وضعیت پلاتین، الکترود میانی و فاصله آنها سلامت شمع را بررسی می‌کنیم. عیب در سیستم جرقه‌زنی میتواند ناشی از خرابی کویل نیز باشد. این عیب معمولا منجر به خام سوزی و افت توان موتور در حالتی میشود که وایر و شمع‌ها سالم هستند.
ضمن این که معمولا کویل از یک خانه دچار خرابی میشود که می‌توان با جابجا کردن وایرها، آن را فهمید. ( برای جابجایی وایرها به نوع چیدمان آنها بر روی پیشرانه بسیار دقت کنید چراکه جابجایی اشتباه آنها عدم عملکرد پیشرانه را به همراه دارد).
در خودروهای پلاتینی نیز خال زدن دهانه پلاتین و هم چنین تنظیم نبودن دلکو میتواند منجر به کاهش کارایی پیشرانه در دورهای بالا شود. در این حالت معمولا خودرو با عطسه زدن همراه است. دهانه پلاتین را می‌توان با نگاه چشمی بررسی کرد و در صورت کثیفی و یا تنظیم نبودن آن را تنظیم کرد.
هم چنین برای بدست آوردن ادوانس و ریتارد دلکو باید آن را در حالت درجا، کمی به طرفین چرخاند و در دورهای مختلف پیشرانه و تحت فشار آزمایش کرد تا به نتیجه مطلوب رسید. راه علمی این کار لستفاده از چراغ دلکو است.
کلام آخر
ایراد خام‌سوزی در موتور خودرو، از آن دسته عیوبی است که می‌توان با انجام سرویس‌های دورهای به‌موقع، استفاده از مکمل‌های اورجینال و استاندارد، شستشوی انژکتورها به روش اصولی، پایش سیستم جرقه و برق خودرو و رفع هرگونه ایراد، تعویض به‌موقع شمع‌ها و وایرها، پاک‌سازی مسیر ورودی هوا و تعویض به‌موقع فیلتر آن، تعویض منبع اگزوز خراب و رفع هرگونه نشتی و پارگی سامانه اگزوز و…. تا حد زیادی از آن اجتناب کرد.
بنابراین، توصیه میشود ضمن انجام صحیح و به‌موقع سرویس‌های دورهای، در صورت بروز هرگونه ایراد در سیستم جرقه‌زنی، سنسور اکسیژن، سامانه اگزوز و… هر چه سریع‌تر نسبت به رفع آن اقدام کنید تا شاهد بروز ایراد خام‌سوزی در موتور خودرو نباشید.
