طرز کار کیلومتر شمار ماشین و روش تشخیص دستکاری آن

در این مقاله از کیان باتری به معرفی و نحوه عملکرد کیلومتر شمار خودرو و روش تشخیص کیلومتر شمار دستکاری شده بپردازیم، تشخیص کیلومتر واقعی ماشین برای شما که می خواهید خودرو دست دوم بخرید بسیار حائز اهمیت است چگونه کیلومتر واقعی ماشین را بفهمیم اگر به دنبال نحوه تشخیص کارکرد واقعی کیلومتر خودرو هستید در ادامه همراه ما باشید.

کیلومتر شمار ماشین چیست و چگونه کار میکند؟

کیلومترشمار ماشین یکی از بخش های مهم خودرو است که اطلاعات مهمی در مورد کارکرد خودرو ارائه می دهد. کیلومترشمار ماشین تقریبا مانند یک بخش داخلی از ساعت آنالوگ است که با یک میله انعطاف پذیر (کابل هم محور) به هاب چرخ جلو متصل می شود.

بد نیست بدانید که سیستم های کنترل سرعت خودرو معمولا بر اساس تکنولوژی ساخت به دو دسته کلی آنالوگ و دیجیتال تقسیم می شوند. توجه به کیلومتر خودرو یکی از عوامل تعیین کننده محاسبه افت قیمت خودرو است.

گرچه هیچ سند قانونی وجود ندارد که نشان دهنده کارکرد دقیق خودرو باشد، با این حال مسافت طی شده در هر خودرو، از طریق کیلومترشمار، ثبت می شود که کارکرد کلی آن، در پنل فرمان نمایش داده می شود.

احتمالا می دانید که کیلومترشمار ماشین، با حرکت کردن خودرو و ثبت مسافت، کار می کند. مهمترین عامل مرتبط با کیلومتر شمار، تایرها، خصوصا تایرهای جلو است. با هر یک چرخش، مسافتی برابر با محیط تایر طی می شود.

بر فرض محیط یک تایر دو متر باشد، پس از ۵۰ بار چرخش تایر، خودرو ۱۰۰ متر یا ۰. ۱ کیلومتر مسافت را طی می کند؛ پس از ۵۰۰ بار چرخش تایر، مسافت طی شده بالغ بر یک کیلومتر خواهد بود. دستگاه کیلومترشمار، با ثبت چرخش های تایر، مسافت کلی طی شده را در قالب واحد کیلومتر، به راننده گزارش می دهد.

نحوه عملکرد کیلومتر شمار خودرو

تایرهای خودرو مهمترین عامل مرتبط با سرعت سنج خودرو هستند؛ با یک چرخش تایر، مسافتی برابر با محیط تایر خودرو طی می شود. دور سنج با ثبت چرخش تایر، مسافت کلی طی شده خودرو را به صورت کیلومتر ثبت و به راننده گزارش می دهند.

پیکاپ مغناطیسی در کنار یک چرخ دنده در گیربکس، جریان الکتریکی را منتقل و سیگنال ها را به کامپیوتر خودرو ارسال می کند. اطلاعات ارسال شده به صورت ولتاژی برای استپر موتور تبدیل و آن را به صورت عددی نمایش می دهد.

پیشرفت تکنولوژی سبب شد تا اطلاعات پردازش شده در کامپیوتر خودرو به صورت دقیق در نمایشگرها، نشان داده شود.

نقش سنسور سرعت در کیلومتر شمار

wheel speed sensor vehicle یا سنسور کیلومتر شمار روی جعبه دنده خودرو نصب می شود و به کمک ۳ سوکت، اطلاعات را به ECU و پشت آمپر می فرستد. این سنسور انرژی مکانیکی حاصل از گردش چرخ دنده را به سیگنال مکانیکی تبدیل می کند.

 چگونه بفهمیم کیلومتر ماشین دستکاری شده است؟

شاید تصور کنید که دستکاری دور سنج های دیجیتالی بسیار مشکل و غیرممکن است، در صورتی که چنین نیست و همچنان راه هایی برای دستکاری کیلومترشمار خودرو وجود دارد. میزان کارکرد ثبت شده در خرید و فروش خودروهای دست دوم بسیار مهم است و خودرویی که کارکرد کمتری داشته باشد راحت تر به فروش می رسد.

یکی از راه هایی که می توان از درست بودن کارکرد ثبت شده خودرو اطمینان حاصل کرد بررسی سرویس های دوره ای خودرو و سرویس آن در تعمیرگاه های رسمی شرکت است چراکه میزان کارکرد خودرو در این مراکز ثبت می شود.

اگر کیلومتر شمار خودرو به هر دلیلی خراب شود، یک کیلومتر شمار جدید از کارخانه ارسال می شود که صفر است و ثبت اطلاعات آن باید توسط افراد متخصص انجام شود. بهترین راه برای تشخیص دستکاری کیلومتر، کارشناسی خودرو است.

روش های تشخیص دستکاری کیلومتر شمار ماشین

برای تشخیص دستکاری های احتمالی روی کارکرد خودرو چند روش پایه وجود دارد، البته باز هم می گوییم: دلال ها و برخی فروشندگان در جعل کارکرد واقعی خودرو تبحر دارند و تقریبا هیچ چیز را فراموش نمی کنند اما آشنایی با یک سری موارد، در هر صورت می تواند مفید باشد و شما را یک خریدار آگاه و حرفه ای نشان دهد.

آنچه که شما باید به آن توجه کنید ظاهر خودرو و برخی قطعات آن می باشد. البته جاعلان ممکن است خود این روش ها را بخوانند و نسبت به خنثی کردن آنها اقدام کنند، ولی قطعات تعویض شده و دستکاری شده، خود عامل ایجاد شک و تردید در نظر خریدار هستند. بنابراین باز هم تاکید می کنیم که، ظاهر خودرو و برخی قطعات اولین ملاک برای تشخیص کارکرد خودرو می باشند.

تشخیص کیلومتر با دیاگ

تست دیاگ و چک کردن کامپیوتر خودور یکی از راههای تشخیص دستکاری کیلومتر خودرو است اما نمیتوان گفت که دستگاه دیاگ به طور قطعی کارکرد واقعی خودرو را بر ملا خواهد کرد. با پیشرفت  تکنولوژی تعمیرکاران توسط بعضی دستگاهها و حتی دیاگهای مختلف به راحتی می توانند به اطلاعات ثبت شده در کامپیوتر ( ECU ) خودرو دسترسی پیدا کرده و تغییراتی را در آن انجام دهند.

مسافت واقعی طی شده خودرو علاوه بر نمایشگر پشت آمپر که به راحتی قابل رویت است، در کامپیوتر خودرو نیز ثبت می شود که اگر عدد کیلومتر فقط از پشت آمپر دستکاری شود می توان با خواندن اطلاعات ECU کارکرد واقعی خودرو را مشخص کرد اما اگر این کار توسط افراد حرفه ای صورت گیرد و کم کردن اعداد کیلومتر هم از پشت آمپر و هم از ECU انجام شود دیاگ قادر به تشخیص کارکرد واقعی خودرو نخواهد بود که در اینجا باید موارد دیگری بررسی شود که آنهارا توضیح خواهیم داد.

1- سائیدگی های پدال ها ، فرمان و دسته دنده

توجه میزان سائیدگی پدال گاز و ترمز یکی از موارد مهم در تشخیص دستکاری کیلومتر ماشین می باشد. اگر میزان سائیدگی بیش از حد معمول باشد شک برانگیز است و اگر پدال ها تازه تعویض و خیلی نو باشند هم جای شک باقی می ماند. علاوه بر پدال ها، باید به میزان سائیدگی دور فرمان و دسته دنده نیز توجه کرد. 

2- توجه به رادیاتور خودرو

از آنجا که رادیاتور خودرو تقریبا هر ۱۵۰ هزار کیلومتر تعویض می‌گردد، تعویض زودتر می تواند شک بر انگیز باشد. در طرف دیگر: شما باید به فواصل بین پره های آن توجه کنید. این فاصله ها به مرور زمان افزایش پیدا می کنند.

اگر رادیاتور تاه تعویض است یا فواصل غیر عادی دارد احتمال دستکاری در مقدار کارکرد خودرو بالا می رود. البته لازم به ذکر است که شما برای نتیجه گیری صحیح باید تمام موارد را مد نظر قرار دهید نه فقط یکی از آنها را.

3-توجه به لبه های دیسک ترمز

اگر فروشنده ادعا می کند خودرو زیر ۵۰ هزار کیلومتر کارکرده، لبه های دیسک ترمز نباید تیز باشند.  دیسکی که حدودا بالای ۶۰ تا ۷۰ هزار کیلومتر کار کرده است دارای لبه‌های تیزی خواهد بود شما باید دیسک ترمز را با دقت ببینید و با آن را لمس کنید.

اگر بیش از یک مورد از نکات امروز غیر عادی جلوه می کرد از خرید خودرو منصرف شوید. قاعدتا فروشنده گان توجیهات خوبی برای سوالات تان دارند اما به دیده های تان بیشتر اعتماد کنید.

4- تشخیص کیلومتر واقعی خودرو از زیر پایی راننده

موکت زیر پایی خودرو در دو صورت خراب میشود، هزاران هزار کیلومتر ماشین را بتازانید یا پاهای عضلانی آرنولد یا فرانک زین را داشته باشید و فشار بیش از حدی به پدال گاز بیاورید.

اگر دیدید موکت زیر پایی راننده یا موکت های خودرو مخصوصا زیر پدال گاز خوردگی و فرسودگی دارد و کیلومتر واقعی ماشین عجیب کم کارکرد است مطمئن باشید مشکلی در کارکرد واقعی کیلومتر ماشین است.

5- مقایسه سال تولید در برابر کارکرد کیلومتر خودرو

سال تولید بیانگر خیلی چیزها میتواند باشد میانگین کارکرد کیلومتر خودرو در سال حدود 20 هزار کیلومتر است اگر این رقم را در مقدار گذشته از سال تولید خودرو ضرب کنیم و نتیجه ای نامعقول و خارج از رنج دریافت کنیم این نشانه ی خوبی نیست و باید به این مساله شک کنیم که ممکن است کیلومتر توسط فروشنده دستکاری شده باشد.

مقدار استفاده صاحب ماشین از وسیله نقلیه اش تنها با عدد کیلومتر شمار مشخص نمی شود بلکه با استهلاک ادوات دیگر مانند موتور، صندلی ها و صندوق عقب نیز مشخص میگردند. از صاحب پیشین ماشین بخواهید که اجازه سواری خودرو را نیز به شما بدهد. با وارد شدن به کابین نگاهی به پدال ها، فرمان و سردنده بیاندازید.

مطمئنا اگر عدد کیلومتر بیشتر از انتظار شما باشد خواهید دانست. به عنوان مثال اگر خودرو مدل 1394 باشد و به گفته صاحب 20 هزار کیلومتر کارکرد دارد این ادعا، احتمالا ادعایی غلط است. چراکه سطح فرمان، دنده و پدال گاز بیشتر از این مقدار سائیده شده است.

علاوه بر این میتوانید با بررسی لاستیک های خودرو و همچنین با تحقیقاتی دقیق تر سائیدگی اجزا و ادوات موتور را بررسی کرده به نتیجه ای قابل اطمینان تر در خصوص کارکرد کیلومتر  واقعی ماشین دست یابید.

6- به دکمه های اضافی داشبورد دقت کنید!

بارها در انواع خودروهای دست دوم، دکمه‌هایی در داشبورد دیده شده است که اصلا برای آن خودرو نیستند. شاید این دکمه مستقیماً به کیلومترشمار متصل شده باشد و مانند دکمه‌های روشن/خاموش چراغ خودرو، با یک کلید عمل ثبت مسافت توسط کیلومترشمار را غیرفعال/فعال کند.

حتی نمونه‌ی اتصال دکمه‌های واقعی خودرو (مانند سوئیچ تهویه) به کیلومترشمار نیز وجود داشته است. پس حتما در هنگام خرید خودرو تمام دکمه‌ها و عملکرد آن‌ها را بررسی کنید.

این نوع دست‌کاری از کیلومترشمار، اصلا مانند دنده عقب رفتن با خودرو نیست. معمولا راننده پس از خرید خودرو، کیلومترشمار را غیرفعال می‌کند. هر وقت نیاز به نمایش سرعت‌سنج باشد، با فشردن یک کلید، سرعت خودرو نمایش داده می‌شود و دوباره به راحتی کیلومترشمار را غیرفعال می‌کند.

این نوع دست‌کاری، واقعا هوشمندانه است و به راحتی قابل تشخیص نیست. اگر در سرویس‌های دوره‌ای تشخیص داده نشود، خودرو در ظاهر فقط چند ده کیلومتر کارکرد دارد.

7- بهترین روش تشخیص کارکرد واقعی کیلومتر ماشین

برای خودروهایی که تعمیرات خود را در نمایندگی‌ها انجام می‌دهند، بررسی دفترچه ثبت نمایندگی یکی از بهترین روش های تشخیص کارکرد واقعی کیلومتر ماشین یا خودرو است. چرا که در این دفترچه پس از هربار مراجعه به نمایندگی، کارکرد واقعی کیلومتر ماشین در تاریخ مشخص نوشته می‌شود.

برگه معاینه فنی هر خودرو نیز دارای اطلاعاتی درباره میزان مسافت پیموده شده است. رسیدها‌ی مربوط به سرویس‌های دوره‌ای را از فروشنده خودرو مطالبه کنید. تاریخ رسیدها، و میزان کارکرد واقعی کیلومتر خودرو در زمان چک آپ های انجام شده را مورد بررسی قرار دهید و با کلیومتر فعلی ماشین قیاس کنید.

مروری بر میزان کارکرد واقعی ماشین در این فواصل می‌تواند به محاسبه تقریبی کارکرد ماشین در زمان فروش کمک کند.

مقاله پیشنهادی: برای خرید ماشین دست دوم چه نکاتی باید رعایت شود؟

مجازات دستکاری کیلومتر خودرو

هر راننده وسیله نقلیه ای که در دستگاه ثبت سرعت وسیله نقلیه عمداً تغییری دهد که دستگاه کیلومتر شمار سرعتی کمتر از سرعت واقعی نشان دهد و یا با علم به اینکه چنین تغییری در دستگاه مزبور داده شده با آن وسیله نقلیه رانندگی کند، برای بار اول به حبس از ده روز تا دو ماه و یا جزای نقدی و یا هر دو مجازات و در صورت تکرار به دو تا شش ماه حبس محکوم خواهد شد.

کیلومتر شمار خودرو دستکاری شده چه کنیم؟

اول از هر چیزی باید مدرک قانع کننده‌ای داشته باشید. فقط با دیدن چند خط و خش در پنل فرمان، تصمیم‌گیری نکنید. اگر از وجود دست‌کاری در کارکرد و کیلومترشمار خودرو مطمئن هستید، باید از طریق قانونی عمل کنید. اولین قدم مراجعه به یک وکیل است، هرچند که پس از خرید خودرو، نمی‌توان به راحتی شکایت کرد.

عیب یابی کیلومتر شمار خودرو

برای عیب یابی کیلومترشمار خودرو، ابتدا سوکت های آن را تمیز کنید. اگر با پاک کردن سوکت ها مشکل حل نشد، سنسور باید تعویض و خطا پاک شود. در صورتی که مشکل دور سنج حل نشد باید چرخ دنده های جعبه دنده و سیم کشی خودرو را بررسی کنید.

نشتی مایعات خودرو مانند روغن و آب سبب پوسیدگی سوکت سنسور می شود و باید نسبت به نشست مایعات از خودرو حساس باشید. برای اینکه متوجه شوید کدام قطعه خراب است ابتدا یک سنسور سالم را به سوکت سنسور کیلومتر وصل کنید سپس خودرو را روشن و چرخ دنده سنسور را بچرخانید اگر کیلومتر کارکرد یعنی سنسور خودرو خراب است و اگر کار نکرد سیم کشی آن مشکل دارد.

هنگامی که سنسور را در جای خود قرار دادید و هنگام حرکت خودرو کیلومتر شمار کار نکند یا عقربه ها شلاق بزنند باید دنبال مشکلاتی در چرخ دنده های داخل گیربکس باشید.

آیا خرابی کیلومترشمار ماشین باعث ریپ زدن ماشین می شود؟

باید بگوییم بله؛ اساسا با خرابی سنسور کیلومترشمار ماشین هم عدد کیلومتر نشان داده نمی شود و هم باعث می شود که خودرو ریپ بزند.

دو علت در این اختلال موثر هستند؛ یکی اینکه در خودروهای جدید از پارامتر سرعت هم برای محاسبه جرقه و سوخت استفاده می کنند.

و دیگر اینکه اگر آمپر کیلومتر کار نکند، مسافت پیموده شده هم ثبت نمی شود و برای جلوگیری از تقلب اگر کیلومتر کار نکند خودرو ریپ میزند.

دلایل خراب شدن کیلومتر شمار اتومبیل

احتمالا می دانید که کیلومتر شمار ماشین سرعت سنج خودرو به کمک یک سنسور سرعت سنج که در زیر داشبورد قرار دارد، کار می کنند. برخلاف کیلومتر شمار های قدیمی که با چرخ دنده کار می کردند، امروزه اکثر خودرو های مدرن وابسته به سنسور های الکترونیکی هستند و بر همین اساس علل خرابی آنها بیشتر الکترونیکی است و نه مکانیکی. در ادامه به تعدادی از دلایل خرابی کیلومترشمار ماشین اشاره می کنیم؛

1- خرابی کامپیوتر خودرو

ECU (Electronic Control Unit) یا واحد کنترل الکترونیک یا همان مغز کامپیوتر مسئول هماهنگی، کنترل و هدایت سایر سنسورهای خودرو است. خرابی کیلومترشمار ماشین می تواند به این قطعه نیز مرتبط باشد، زیرا این قطعه مغز الکترونیک یا کامپیوتر خودرو است.

2- خرابی سنسور سرعت

سنسور سرعت اطلاعات چرخش تایرها را به کامپیوتر ارسال می کند و خرابی آن بر سرعت خودرو، سیستم کروز و تنظیم سوخت اثرگذار است. خرابی سنسور معمولا با روشن شدن چراغ هشدار دور موتور در پشت آمپر خودش را نشان می دهد.

مقاله پیشنهادی: معرفی انواع سنسور های خودرو و عملگر ها

3-مشکلات فنی و فیزیکی

قطع شدن اتصالات و ارتباط بین سنسور با سایر بخش ها از دیگر علل متداول در خرابی کیلومترشمار ماشین است. در برخی از خودرو های قدیمی اتصالی و سوختن سیم ها نیز ممکن الوقوع است که در از کار افتادن کیلومتر سرعت موثر هستند.

کلام آخر

آشنایی با سیستم کیلومتر شمار ماشین و شناخت علل خرابی آن به شما کمک می‌کند تا قبل از اینکه خیلی دیر شود، برای تعمیر این قسمت از خودروی خود اقدامات لازم را انجام دهید. علت کار نکردن کیلومتر سرعت هرچه که باشد، یافتن علت از هر چیز دیگری مهمتر است.

با توجه به اینکه رانندگی سالم و مطمئن به فاکتور‌های زیادی نیاز دارد و یکی از این فاکتور‌ها دانستن سرعت لحظه‌ای خودرور است، لذا تعمیر به موقع کیلومترشمار ماشین اهمیت بسیار زیادی دارد.