اید تابه‌حال نام اسپویلر خودرو را شنیده باشید. این قطعه نسبتا مهم در اتومبیل‌های روزمره و بسیار مهم در اتومبیل‌های مسابقه‌ای، نقشی حیاتی را در سرعت‌های بالا بر عهده دارد برخی خودروها به دلیل شکل ظاهری و سرعت زیاد نیروی بالابرنده دارند و این نیرو سبب کاهش چسبندگی خودرو به جاده می‌شود به همین دلیل در طراحی خودرو از بالی مانند بال هواپیما استفاده شده است.
نقش اسپویلر بال عقب در خودرو چیست؟
اسپویلر (Spoiler)، بال عقب خودرو و براگیر همه نام قطعه بسیار مهم در خودرو است که نقش مهمی در سرعت‌های بالا به عهده دارد. بال عقب وظیفه کنترل هوای اطراف خودرو را در سرعت های بسیار بالا به عهده دارد. نیروی تولید شده در حرکت آنقدر زیاد است که می‌تواند خودرو را از مسیر اصلی خود خارج کند که بال عقب برای خنثی کردن این نیروی قدرتمند طراحی و ساخته شده است.
در حقیقت اسپویلر از ایجاد هوای ناموزون در اطراف و یا عقب اتومبیل جلوگیری کرده و سبب می‌شود تا اتومبیل در سرعت‌های بالا هم در وضعیتی پایدار قرار بگیرد.
بال عقب خودرو چگونه کار می‌کند؟
زمانی که سرعت خودرو بالا می‌رود، جریان هوای اطراف کنترل و پایداری خودرو را سخت می‌کند. عمده جریان هوا که کنترل خودرو را دشوار می کند در قسمت عقب خودرو و روی بدنه است به همین دلیل مهندسان برای حفظ تعادل خودرو از قطعه‌ای بهره گرفته‌اند تا جریان هوا را به سمت پایین خودرو هدایت کند؛ به این قطعه بال عقب و به نیروی به وجود آمده در اثر عملکرد آن، دان فورس (Downforce) یا نیروی رو به پایین می‌گویند.
عملکرد بال عقب خودرو باعث می‌شود که قسمت عقب آن سبک نشود و کنترل خودرو در سرعت بالا و پیچ‌ها آسان تر باشد. اسپویلر با باله متفاوت است و نباید با یکدیگر اشتباه گرفته شود. باله (یک قطعه آیرودینامیکی) وظیفه دارد که نیروی فورس دان ایجاد کند در حالی که اسپویلر وظیفه کنترل هوای اطراف خودرو و حفظ تعادل آن را به عهده دارد.
بیشتر بدانید: اهمیت آیرودینامیک خودرو ها و تاثیر آن در طراحی
کاربرد اسپویلرهای خودرو
اسپویلرها با هدف کنترل مسیری که هوا حول خودرو در حال حرکت است به وجود آمده اند و به طور ویژه قسمت عقب خودرو را تحت تاثیر قرار می دهند. وقتی سرعت خودرو به 145 تا 160 کیلومتر بر ساعت می رسد اسپویلر می تواند تفاوت بین مرگ و زندگی را نمایان کند.
یک اسپویلر طراحی شده دقیق، می تواند اثر “برا “ی ایجاد شده را که هر خودرویی در سرعت های بالا احساس می کند خنثی ساخته و خودرو را بر روی جاده حفظ کند. عدم حضور اسپویلر یا وجود اسپویلری که به طور ناقص طراحی شده است در واقع منجر به خارج شدن خودرو از سطح جاده و حتی پرتاب شدن آن به اطراف شود. پس دقت در انتخاب یک اسپویلر از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
اسپویلر وسیله ای آیرودینامیکی است که هدف از طراحی آن از بین بردن جابه جایی غیر مطلوب هوا بر روی بدنه خودرو است. این جا به جایی نامطلوب هوا معمولا با نام نیروی پسا شناخته می شود.
اسپویلرهایی که جلوی خودرو نصب می شوند معمولا سدهای هوا نامیده می شوند که با استفاده از آن ها علاوه بر نیروی پسا، نیروی برآی آیرودینامیکی نیز کاهش می یابد. قبلا از اسپویلرها در خودروهای پرسرعت و با عملکرد بالای ورزشی استفاده می شد اما طی سال های اخیر از این ادوات آیرودینامیکی در بسیاری از خودروهای امروزی همچون پژو 405 اس ال ایکس و 206 هاچ بک نیز استفاده می شود. خودروی تازه ارایه شده سوزوکی کیزاشی نیز از جمله محصولاتی است که با استفاده از اسپویلر زیبای خود ظاهری جذاب و شکلی آیرودینامیکی به خود گرفته است.
تفاوت بال عقب و اسپویلر
واژه های بال عقب و اسپویلر در جامعه اتومبیل سازی و اتومبیل رانی به صورت گسترده ای مورد استفاده قرار می گیرند اما ممکن است برایتان سوال ایجاد شود که آیا این دو نام برای دو قطعه مجزا کاربرد دارند یا هر دو آن ها به یک قطعه اشاره دارند؟
واقعیت این است که هر یک از این نام ها به یک قطعه خاص اشاره دارند و تفاوت عمده ای میان آن ها وجود دارد.
واژه بال عقب همان طور که در قسمت بالا نیز اشاره شد به قطعه ای نسبت داده می شود که در قسمت عقبی بسیاری از سوپر خودروهای سرعتی وجود دارد و وظیفه آن درست برعکس بال هواپیماها ایجاد نیروی چسبندگی به زمین در سرعت های بالا است.
از سوی دیگر اسپویلر بر خلاف بال عقب یک قطعه کاملا صاف و بدون قوس است که بیشتر در اتومبیل های معمولی بخصوص خودروهای هاچ بک و شاسی بلند مورد استفاده قرار می گیرد و وظیفه آن تنها هدایت جریان هوا از قسمت عقب خودرو و برطرف کردن هوای مزاحمی است که اتومبیل را به سمت عقب می کشد.
آیا باله می تواند اسپویلر باشد؟
پاسخ مثبت است و در حقیقت اکثر اتومبیل های دارای بال از اسپویلر نیز برخورداند. اسپویلرها می توانند اشکال مختلفی داشته باشند اما در نهایت وظیفه اصلی تمام آن ها هدایت جریان هوای نامطلوب و کنترل فشار ناشی از آن است. بال عقب نیز می تواند قبل از باز شدن و فعال شدن DRS نقش اسپویلرها را برای ماشین ایفا کند.
اما چنانچه توجه کرده باشید پس از فعال شدن DRS در خودروهای فرمول یک، سرعت اتومبیل می تواند بسته به نوع بال حتی تا ۵۰ کیلومتر بر ساعت نیز افزایش پیدا کند.
راهنمای خرید اسپویلر
اسپویلر یا براگیر احتمالا بیش ترین قطعه ای است که پس از ساخته شدن خودرو و روانه بازار شدن آن بر روی خودروها نصب می شود. صرف نظر از جنس سازه اسپویلر که از پلاستیک ای بی اس، فایبرگلاس یا الیاف کربن باشد، باید در انتخاب یک اسپویلر عواملی را مد نظر داشت. به سبب کاربرد بیش تر اسپویلرها در افزایش سرعت، اغلب خودروهایی که مجهز به اسپویلر هستند خودروهای پرسرعتی در نظر بیننده تداعی می شوند.
جنس باله عقب خودرو
اسپویلرها معمولا از سیلیکون، فایبرگلاس، فیبر کربن و پلاستیک ABS ساخته می‌شود. این قطعه مهم پس از مدتی می‌شکند و از بین می‌رود به همین دلیل باید از اسپویلرهای با کیفیت استفاده کرد. بیشتر بال‌های عقب خودرو از پلاستیک ABSساخته می شود چراکه هزینه کمتر و شکل مناسبی دارد. بال‌های ساخته شده با فیبرکربن و فایبرگلاس هزینه نسبتا بالایی دارد.
- پلاستیک ای بی اس ( ABS )
بیش تر اسپویلرهای ساخته شده توسط شرکت های سازنده خودرو از این جنس هستند که در گونه های متفاوتی عرضه می شوند. این اسپویلرها از لحاظ قیمتی و شکل پذیری در رده مناسبی قرار می گیرند اما مواد سازنده آن ها شکننده است. شکنندگی پلاستیک بدترین اشکال این اسپویلرهاست که با افزایش عمر سازه افزایش یافته و به سبب بخار شدن مواد فنولی فرار سازنده اسپویلر رخ می دهد.
- فایبرگلاس
این نوع اسپویلرها هزینه ساخت خیلی کمی بردارند. فایبرگلاس به اندازه کافی چکش خوار و با دوام است اما تولیدات این محصول به سبب نیاز تعدادزیاد به کارگر در ابعاد بزرگ خیلی به صرفه نیست. سیلیکون: اخیرا سازندگان ادوات اضافی خودروها در ساخت قطعات خود از پلیمرهای ارگانیک – سیلیکون استفاده می کنند. مهم ترین مزیت استفاده از این اجزا، خاصیت شکل پذیری خارق العاده آن است. سیلیکون مشخصه های دمایی بارزی دارد و طول عمر بیشتری برای قطعات ساخته شده ارایه می کند.
- الیاف کربن
الیاف یا فیبر کربن وزن کمی دارد و با دوام است، اما از جمله مواد بسیار گران به شمار می آید.
بیشتر بدانید: کاربرد فیبر کربن در خودرو
کدام خودروها قابلیت نصب اسپویلر را دارند؟
اسپویلر یا بال عقب، بیشتر در خودروهای اسپرت و سوپر اسپرت نصب می شود. سازندگان اتومبیل های با سرعت بالا این قطعه را بعنوان بخشی از بدنه اتومبیل نصب می کنند. تا با تغییر جهت جریان هوا فشار زیاد به انتهای اتومبیل وارد کند و آن را از زمین بلند نکند.
به بیان دیگر این نصب اسپویلر باعث می‌شود که قسمت عقب اتومبیل سبک نشود و در سرعت بالا و سر پیچ‌ها کنترل بهتری روی راندن خودرو وجود داشته باشد. البته بال عقب به عنوان قطعه تزئینی برای تیونینگ اتومبیل های شهری نیز استفاده می شود.
باید این نکته را مورد توجه قرار داد که نصب بال عقب نیازمند دقت و توجه بالاست زیرا زاویه نصب آن به تاثیری که در جهت جریان هوا می گذرد وابسته است.
انتخاب اسپویلر مناسب در خودرو
بال خودرو در سرعت‌های بالا به خودرو تعادل می‌بخشد و اگر وجود نداشته باشد کنترل خودرو بسیار سخت و دشوار می‌شود. از سویی دیگر استفاده از بال‌های عقب مناسب بسیار مهم است چراکه اگر این قطعه ترک بردارد به درستی عمل نمی‌کند.
اسپویلر اگر نامناسب طراحی شود و یا اصلا وجود نداشته باشد، امکان دارد که اتومبیل تعادل کافی در سرعت بالا نداشته باشد. اگر مایل به نصب یک اسپویلر هستید تنها به زیبایی آن و اسپرت شدن اتومبیل خود اتکا نکنید چرا که باید با داشتن طراحی خوب، بتواند اغتشاشات هوایی و نیروی پسا را کاهش دهد.
در انتخاب اسپویلر باید دقت شود. این قطعه هرچه کوچکتر باشد نتیجه بهتری را به همراه دارد. امروزه از اسپویلرها به عنوان یک قطعه تزئینی در برخی خودروها استفاده می‌شود و افراد برای اسپرت کردن اتومبیل بال‌های بزرگ و عجیب روی خودرو نصب می‌کنند.
در انتخاب اسپویلر نباید فکر کرد که هرچه بزرگ‌تر، بهتر! بلکه برعکس هرقدر اسپویلر کوچک‌تری استفاده کنید، نتیجه بهتری خواهید گرفت. اگر قصد نصب کردن یک باله روی اتومبیل خود دارید، باید بدانید که چنین کاری فقط باید توسط متخصص آن صورت پذیرد چراکه کاری بسیار دقیق و مهم است و در صورت اشتباه نصب کردن، ممکن است نتیجه عکس بدهد و تنها باعث از بین رفتن لذت رانندگی و حتی خود اتومبیل شود.
چند نکته درباره بال عقب خودرو
- بال عقب خودرو در خودروهای معمولی کارایی ندارد
- بال عقب در خودروهای اسپرت در برابر هوا مقاومت می‌کند
- اسپویلر در برخی از خودروها به شکل الکتریکی طراحی شده است و تنها در سرعت‌های بالا از جای خود خارج می‌شود
- در صورت اشتباه نصب کردن بال عقب، این قطعه نتیجه عکس نشان می‌دهد
- بال‌های بزرگ تاثیری بر عملکرد خودرو نخواهند داشت
- نصب بال خودرو باید زیر نظر فرد متخصص انجام شود
- اسپویلر بعد از مدتی می شکند یا ترک برمی‌دارد که در این صورت باید تعویض شود
- قبل از نصب اسپویلر روی خودرو باید از جواب دادن آن روی خودرو مطمئن شوید (قبلا روی خودرو مشابه آزمایش شده باشد)
