علت خفه کردن موتور سیکلت و رفع خفگی موتور دو زمانه

همانطور که همه موتور سوارها و عشق موتورها می‌دانند موتور سیکلت در دو نوع مختلف وجود دارد: موتور سیکلت دو زمانه و موتور سیکلت چهار زمانه. می‌توان گفت با گذشت زمان موتور سیکلت دو زمانه که شکل ساده‌تری دارد و فرایند کار موتور فقط در دو مرحله انجام می‌گیرد، جای خود را به موتور سیکلت چهار زمانه که پیشرفته‌تر است داده است. با این وجود موتور دو زمانه به علت برخورداری از مزایا و برتری‌هایی که نسبت به موتور چهار زمانه دارد، هنوز هم در ساخت و تولید انواع موتور سیکلت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. ما در این نوشتار قصد داریم دلایل خفه کردن موتور سیکلت به خصوص موتور سیکلت دو زمانه را بیان نماییم و به پاسخ سوال چرا موتور سیکلت خفه می‌کند برسیم. پس تا پایان این نوشتار با ما همراه باشید.

دلایل خفه کردن موتور سیکلت

در خفه کار کردن موتور سیکلت عوامل متعددی می‌تواند دخیل باشد؛ از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1- نیم سوز شدن رله موتور سیکلت

رله یک نوع کلید الکتریکی است که فرمان باز و بسته شدن آن توسط یک مدار الکتریکی دیگر صادر می‌شود.

این کلید به روش‌های مختلفی همچون روش مکانیکی، روش حرارتی، روش مغناطیسی و روش الکتروستاتیک باز و بسته می‌شود.

رله در واقع نوعی تقویت کننده است که می‌تواند جریانی قوی‌تر و بزرگتر از جریان مدار باطری موتور سیکلت فرمان خود را هدایت نماید.

در موتور سیکلت زمانی که رله نیم سوز شود و همزمان با کار کردن موتور سیکلت دمای آن افزایش یابد، باعث می‌شود موتور سیکلت خفه کند.

همچنین بخوانید: همه چیز درباره موتور سیکلت و آشنایی با اجزای آن

2- کثیف بودن فیلتر بنزین

یکی از دلایل دیگر خفه کردن موتور سیکلت کثیف بودن فیلتر بنزین است. فیلتر بنزین از جمله فیلترهایی است که در پیشرانه موتور سیکلت به کار می‌رود و وظیفه پاک سازی آلاینده‌ها را به عهده می‌‌گیرد.

کیفیت بنزین مورد استفاده و نیز آلودگی‌های محیطی دو عامل مهمی هستند که می‌توانند کارکرد فیلتر بنزین را تحت تاثیر قرار داده و در کارکرد آن خلل ایجاد نمایند. از این رو تعویض به موقع فیلتر بنزین می‌تواند نقش به سزایی در بالا بردن عمر پیشرانه موتور سیکلت و قطعات مختلف آن داشته باشد.

به طور معمول باک موتور سیکلت‌ها که از فلز و یا مواد با دوام ساخته می‌شوند، محل رسوب ذرات معلق در بنزین هستند. این ذرات زمانی که موتور سیکلت تکان می‌خورد در بنزین شناور شده و در نتیجه در مسیر ورود به پیشرانه حرکت می‌نمایند. اما فیلتر بنزین که در سر راه مسیر ورودی بنزین به موتور قرار می‌گیرد، باعث می‌شود بنزین پاک سازی شده و ذرات معلق وارد موتور نشود.

در واقع این کار توسط کاغذهایی صورت می‌گیرد که در برابر بنزین مقاوم هستند. آلودگی‌ها در این کاغذها به دام می‌افتند و در نتیجه از ادامه مسیر باز می‌مانند.

• نکته

زمانی که فیلتر بنزین کثیف باشد، مسیر ورودی بنزین به پیشرانه موتور سیکلت تا حدودی مسدود شده و از این رو فشار زیادی بر روی پمپ بنزین موتور سیکلت وارد می‌نماید. این فشار نهایتاً منجر به داغ کردن موتور، خفگی و یا سوختن آن می‌شود.

از علایم کثیف بودن فیلتر بنزین موتور سیکلت این است که چون کثیفی باعث عدم سوخت رسانی مناسب به آن می‌شود، لذا توان موتور کم می‌شود و راندمان آن پایین می‌آید. اگر در شرایط عادی موتور سیکلت شما بد کار کرد و یا لرزش داشت می‌تواند نشات گرفته از کثیفی فیلتر بنزین باشد.

از طرفی زمانی که کشش موتور هنگام سواری در سربالایی‌ها کاهش داشت و یا این که هنگام صبح با تک استارت روشن نشد می‌تواند نشان از کثیفی فیلتر بنزین موتور سیکلتتان باشد. چرا که این کثیفی باعث می‌شود بنزین به موتور نرسد و در نتیجه موتور روشن نشده و یا دیر روشن شود.

اگر موتور شما با تک استارت روشن نشد، شما ناچارید سویچ موتور را چند ثانیه باز بگذارید تا بنزین به موتور برسد و روشن شود. البته تغییر صدای موتور سیکلت نیز می‌تواند دلیلی بر کثیف بودن فیلتر موتور سیکلت باشد که باید در اسرع وقت بررسی شده و عیب یابی شود.

• تعویض فیلتر بنزین

برای این که موتور خوب کار کند نیاز دارد بنزین خالص از آلودگی‌ها را دریافت کند. لذا زمان تعویض فیلتر بنزین به مکانی که فرد در آن زندگی می‌کند بستگی دارد.

هر اندازه که آلودگی محیط بیشتر باشد نیاز به تعویض فیلتر بنزین بیشتر می‌شود. به عنوان مثال در شهرهایی مثل تهران و جنوب ایران که هوا بسیار آلوده است و آلاینده‌های مختلفی نظیر ریزگردها در هوا وجود دارد، عمر تمامی فیلتر‌های موتور سیکلت کمتر شده و به میزان قابل توجهی کاهش می‌یابد.

البته اگر موتور سیکلتی را خریداری می‌کنید که دارای دفترچه راهنماست می‌توانید به آن مراجعه کرده و از زمان تعویض فیلتر موتور سیکلت خود آگاه شوید. چرا که معمولاً در دفترچه راهنما زمان تعویض فیلتر بنزین را یادآوری می‌کنند. چون فیلتر بنزین ارزان است می‌توانید هر بار که روغن موتور سیکلت خود را تعویض می‌کنید، فیلتر بنزین را نیز تعویض کنید.

3- خفه کردن موتور سیکلت به دلیل وجود مشکل در شمع

شمع موتور یکی از قطعات مهم موتور سیکلت است و نقش به سزایی در مصرف سوخت و همچنین نحوه کارکرد موتور دارد. این قطعه در موتور مسئول تولید جرقه و در نتیجه ایجاد اشتعال در درون محفظه سیلندر است.

شمع مخلوط سوخت و هوا را که درون محفظه سیلندر متراکم شده را مشتعل کرده و آن را تبدیل به نیروی محرکه می‌نماید. در نتیجه می‌توان گفت شمع با مصرف سوخت و آلودگی هوا رابطه مستقیمی دارد.

این قطعه که از اجزای مختلفی ساخته شده است، جریان الکتریکی را از وایر می‌گیرد و با الکترود انتقال می‌دهد.

عایق سرامیکی دور شمع از انتقال جریان به بدنه موتور جلوگیری می‌نماید. زمانی که این عایق سرامیکی دچار شکستگی شود، جریان الکتریکی اتلاف می‌شود و شمع موتور به درستی کار نمی‌کند.

• ساختار شمع

شمع دارای دو الکترود است. یک الکترود منفی و یک الکترود مرکزی مثبت. الکترود منفی در بدنه شمع قرار دارد و بخشی از الکترود مرکزی مثبت از عایق سرامیکی بیرون آمده و کنار الکترود منفی جای می‌گیرد.

به فاصله این دو الکترود گپ شمع می‌گویند. در قسمت وسط شمع نیز یک مهره جای دارد که آچار شمع برای باز و بسته کردن شمع در آن قرار می‌گیرد.

حال زمانی که به هر دلیل در کار شمع موتور خللی ایجاد شود، مثلاً عایق سرامیکی بشکند، رنگ شمع تغییر کند و غیره باعث می‌شود موتور به درستی کار نکند و به اصطلاح خفه کند.

برای کارکرد بهتر موتور سیکلت باید در صورت مشاهده هر مشکلی در شمع آن را تعویض کرد تا موتور سیکلت در بهترین حالت سوخت و شتاب قرار بگیرد، با تک استارت روشن شود و دیگر دچار خام سوزی و یا لرزش نشود.

4- تنظیم نبودن کاربراتور موتور سیکلت

یکی از دلایل دیگر خفه کردن موتور سیکلت عدم تنظیم کاربراتور آن است.

کاربراتور وسیله‌ای است در سیستم‌های کاربراتوری و سوخت رسانی است. این قطعه وظیفه دارد سوخت مورد نیاز موتور را به نحوی آماده کند که موتور در هر شرایطی به بهترین نحو ممکن کار کند.

یک کاربراتور زمانی که مشکلی نداشته و نیز به خوبی تنظیم شده باشد، باید در زمانی بسیار کوتاه:

• هوا و سوخت را به طور صحیح با هم مخلوط کند تا موتور بتواند در هر شرایطی کار کند.
• مصرف سوخت موتور را در وضعیت عادی کاهش دهد.
• در حالت بار کامل حداکثر قدرت را تامین نماید.
• باعث روشن شدن موتور سیکلت در هر درجه حرارتی شود و کارکرد منظم آن را در حالت دور آرام تضمین نماید.

زمانی که موتور سیکلت در یکی از زمینه‌های فوق مشکل داشته باشد، نشان دهنده این است که کاربراتور مشکل دارد و یا این که به خوبی تنظیم نشده است.

به طور مثال اگر در هنگام تاپ اسپید زدن بعد از چند لحظه موتور سیکلت گاز نخورد و خاموش شود و دوباره بعد از چند دقیقه روشن شود، نشان دهنده این است که سوزن متصل به شناور بیش از حد کیپ است و یا پیچ هوا به خوبی تنظیم نشده است و نسبت بنزین به هوا بیشتر است.

5- بسته شدن ناگهانی دریچه ساسات

یکی از دلایل دیگر خفه کردن موتور سیکلت بسته شدن ناگهانی دریچه ساسات است. در وسایل نقلیه موتوری ساسات به دکمه دریچه هوای کاربراتور گفته می‌شود.

وقتی این دریچه بسته می‌شود، از ورود هوا به کاربراتور جلوگیری می‌شود. در نتیجه این عمل، گاز وارد شده به موتور از لحاظ بنزین قوی‌تر می‌شود و در نتیجه باعث بهتر روشن شدن موتور در هوای سرد می‌شود.

حال اگر به هر دلیلی ساسات باز نشود و یا این که شناور کاربراتور به خوبی تنظیم نشده باشد، سوخت زیادی به موتور ارسال می‌شود و در نتیجه موتور فلوت کرده و یا به اصطلاح خفه می‌کند.

اگر موتور به این علت خفه کرده باشد باید با باز نگه داشتن دریچه‌های ساسات و گاز و نیز با استارت زدن سوخت اضافی موتور را از آن خارج کرد تا موتور با همان مقدار سوختی که لازم دارد روشن شود.

با باز کردن کاربراتور و تعویض و یا تعمیر دریچه ساسات می‌توان از به وجود آمدن چنین مشکلی جلوگیری کرد. همچنین اگر کاربراتور کثیف باشد می‌تواند باعث خفگی موتور سیکلت شود.

زمانی که پس از گرم شدن موتور سیکلت دوباره به ساسات نیاز باشد، باید شناور داخل کاربراتور را تنظیم کرد.

گاهی اوقات نیز ممکن است بنزین در پیاله کاربراتور گرم شود و در نتیجه انبساط آن فشار زیادی را به پیاله وارد نماید و منجر به خارج شدن سوخت اضافی از ژیگلور شده و موتور خفه کند.

6- تغییر میزان غلظت روغن

یکی دیگر از دلایل خفه کردن موتور سیکلت می‌تواند مربوط به تغییر میزان غلظت روغن باشد.

در طراحی یک سیستم احتراقی همچون انجین موتور سیکلت، قایق موتور، خودرو، موتور برق و غیره که عمل روان کاری در آن‌ها با روغن موتور انجام می‌گیرد، محاسبات دقیق فضای خالی بین قطعات همچون فضای خالی که بین سیلندر و پیستون، بین چرخ دنده‌های گیربکس، بین یاتاقان‌های زیر شاتون و میل لنگ وجود دارد و غیره انجام می‌گیرد تا این فضاها به وسیله روغن موتور پر شده، اصطکاک کاهش یابد و آب بندی دقیق صورت بگیرد.

معمولاً با توجه به چگالی حجمی روغن، این فضاهای خالی محاسبه و طراحی می‌شوند. حال اگر میزان غلظت روغن تغییر یابد، نه تنها منجر به کاهش اصطکاک نمی‌شود، بلکه میزان آن را نیز افزایش داده و باعث می‌شود قطعات نسبت به هم سخت‌تر حرکت کنند.

با سخت حرکت کردن قطعات، دما افزایش می‌یابد، راندمان عملکرد موتور کمتر شده و در نتیجه آسیب‌های زیادی را به قطعات وارد می‌کند. در برخی موارد نیز باعث خفگی موتور می‌شود.

• مزایای انتخاب روغن مناسب

وقتی روغن موتور مناسب انتخاب شود، قطعات بهتر روان کاری شده، دما هنگام حرکت موتور کاهش می‌یابد، میزان ساییدگی قطعات کمتر شده و مواد معلق ناشی از سوختن بنزین بیشتر جذب می‌شود.

در عوض استفاده از روغن موتورهای نامناسب باعث کاهش سرعت، افزایش فشار به یاتاقان‌های میلنگ، افزایش مصرف سوخت، افزایش دمای موتور، آسیب به رینگ‌های پیستون و بلبرینگ‌های دو سر میل لنگ و فشار به پمپ روغن می‌شود و عملکرد موتور را کاهش داده و از میزان راندمان آن می‌کاهد.

8- خفه کردن موتور سیکلت به دلیل معیوب بودن اگزوز

اگزوز یکی از قطعات اصلی موتور سیکلت است که وظیفه دارد گازهای خروجی از موتور را به بیرون هدایت کند. حال اگر به هر دلیلی این قطعه مهم کارایی خودش را از دست بدهد عملکرد موتور سیکلت را تضعیف می‌کند و در برخی موارد نیز ممکن است باعث خفه کردن موتور سیکلت شود.

خارج شدن بیش از اندازه دود از اگزوز و نیز سوختن ناقص بنزین می‌تواند نشان دهنده این باشد که سوخت زیاد وارد موتور شده است و یا این که شمع‌ها به خوبی جرقه نمی‌زنند. هر دو مورد عاملی هستند که می‌توانند نیروی موتور را کاهش داده و از عملکرد مناسب آن بکاهند.

بنزین وقتی ناقص می‌سوزد که ترکیب سوخت و هوا در محفظه احتراق به طور کامل مشتعل نمی‌شود و احتراق در جای دیگری از موتور اتفاق می‌افتد. درست نبودن نسبت ترکیب سوخت با هوا و وجود یک ایراد برقی می‌تواند چنین مشکلی را به بار بیاورد.

سر شمع‌ها هم در صورتی که از دوده، روغن و غیره پوشیده شده باشد، باعث می‌شود بنزین ناقص سوخته و دود سیاه از اگزوز خارج شود. وقتی چنین حالتی به وجود می‌آید می‌تواند به انجین آسیب برساند.

از طرفی اگر دود سیاه همراه با بوی بد باشد نباید موتور سیکلت را حرکت داد بلکه باید آن را با بکسل کردن جهت تعمیر به اولین تعمیرگاه رساند.

خفگی موتور سیکلت دو زمانه

دلایلی که در بالا ذکر کردیم، دلایل کلی خفه کردن موتور سیکلت هستند.

همانطور که پیش‌تر نیز اشاره کردیم بیشتر موتور سیکلت‌هایی که مورد استفاده قرار می‌گیرند دو زمانه هستند.

موتورهای دو زمانه سرعت و شتاب بالایی دارند برای همین در بین موتور سواران از محبوبیت بسیاری برخوردار هستند. لذا در این قسمت قصد داریم دلیل خفگی موتور دو زمانه را به طورخلاصه مورد بررسی قرار دهیم و راه برطرف کردن آن را نیز بیان نماییم.

موتور دو زمانه زمانی دچار خفگی می‌شود که موتور سوار بر اثر هندل زیاد باعث می‌شود سوخت زیاد وارد سیلندر شده و در نتیجه موتور خفه کند.

در این حالت معمولاً وایر شمع خیس می‌شود و نمی‌تواند جرقه بزند. در نتیجه موتور روشن نمی‌شود.

وقتی موتور سیکلت سرد است موتور سوار باید به روش زیر هندل بزند تا از خفگی آن جلوگیری کند:

• ابتدا باید ساسات را بکشد تا دریچه کاربراتور باز شود. با این کار سوخت بیشتری وارد سیلندر می‌شود.
• سپس باید چند بار هندل را بکشد ( معمولاً سه تا چهار بار) تا صدای اولین جرقه موتور را بشنود.
• در مرحله بعد باید ساسات را بخواباند و دوباره هندل بزند.

فقط باید توجه کند زمانی که ساسات را کشیده است اگر زیاد هندل بزند یا فراموش کند ساسات را بخواباند سوخت زیادی وارد سیلندر می‌شود و در نتیجه سر شمع را خیس می‌نماید. در این حالت باید سعی کند سوخت را از سیلندر خارج کند و سر شمع را خشک نماید تا دوباره بتواند هندل و موتور را روشن نماید.

راه رفع خفگی موتور سیکلت دو زمانه

در صورتی که موتور سیکلت دو زمانه دچار خفگی شد نیز می‌توانید به روش زیر عمل کنید:

1. دریچه ساسات را مکرراً بکشید تا کاربرات به طور کامل باز شود.
2. هنگام استارت زدن باید ترمز زنجیر را نیز درگیر کنید.
3. باید آنقدر استارت بزنید تا مطمئن شوید موتور دچار خفگی شده است.
4. بدون آن که شمع را دربیاورید و آن را خشک کنید و یا بدون این که تمام سوخت اضافی را از سیلندر خارج کنید امکان استارت زدن موتوری که کاملاً دچار خفگی شده است وجود نخواهد داشت.
5. برای درآوردن شمع باید در ابتدا درپوش فیلتر هوا و بعد از آن خود فیلتر هوا را خارج ‌کنید تا فضای کافی برای دسترسی به شمع را داشته باشید.
6. سپس باید سیم شمع و بعد خود شمع را خارج کنید. بعد از آن که سوخت اضافی را از موتور خارج کردید به سرعت رطوبت شمع را خشک خواهید کرد.
7. بعد از آن که سوخت اضافی را خارج کردید هندل را ۱۰ تا ۲۰ بار بکشید.
8. بعد با یک دستمال تمیز سر شمع را تمیز کنید و آن را سر جایش قرار دهید.
9. سیم شمع را دوباره متصل ‌کنید و فیلتر هوا و درپوش را سر جایش قرار ‌دهید. بعد باید مطمئن شوید دریچه ساسات بسته است.
10. ترمز زنجیر را درگیر کنید و استارت بزنید.

اگر از این دستورالعمل پیروی کنید دیگر با خفگی موتور دو زمانه مشکلی نخواهید داشت. چرا که به محض خفگی می‌توانید مشکل را حل کرده و موتور را روشن کنید.