انواع باتری ماشین و انتخاب درست باتری برای خودرو تاثیر مستقیمی بر راندمان ماشین دارد. با شناخت عملکرد هر نوع باتری میتوان انتخاب بهتری داشت. باتری ها جزو اساسی ترین بخش های ماشین به شمار می روند، به همین جهت ما در این مقاله قصد داریم تا به معرفی انواع باطری های ماشین بپردازیم پس با ما همراه باشید.
تمام اجزای برقی که در ماشین وجود دارند انرژی لازم خود را از طریق باتری ها تامین می کنند. در واقع به این صورت می توان گفت که نحوه صحیح کار کردن باتری در عملکرد سایر بخش ها تاثیر مستقیمی دارد.
باتری ها در شکل ها و انواع مختلفی هستند که آشنایی با آن ها برای تمامی دارندگان خودرو لازم است.
انواع باتری ماشین
باتری ماشین به دو دسته
- باتری های اسیدی
- باتری سیلد یا خشک
تقسیم می شود.
انواع باتری ها
قبل از آن که بخواهیم به صورت دقیق تر درباره انواع باتری خودرو ها صحبت کنیم، اجازه دهید که کمی شما را با کلیت باتری و ساختار آن ها آشنا کنیم تا با درک بهتری در ادامه پیش برویم، در حالت کلی باتری ها به دو نوع ثانویه و اولیه تقسیم می شوند که کاربرد های هر یک نسبت به دیگری کاملا متفاوت است.
باتری های اولیه
این باتری ها از قرار گرفتن دو فلز غیر هم جنس ساخته می شوند و زمانی که این دو از بین بروند باعث تولید انرژی می شوند.
از آن جایی که انرژی تولید شده توسط باتری های اولیه بسیار کم است در ابزار هایی از آن ها استفاده می شود که نیاز به سطح انرژی بالایی نداشته باشند، به طور مثال: باتری هایی که در فلش دوربین های عکاسی وجود دارد از نوع باتری های اولیه هستند.
باتری های ثانویه
در مورد باتری های ثانویه مسئه کمی پیچیده تر است، باتری های ثانویه دارای انواع مختلف و دسته های متفاوتی می باشند که سعی بر این داشتیم تا در این مقاله به بخش های مهم آن اشاره کنیم.
دسته بندی های باتری ثانویه با توجه به جنس مواد
یکی از تقسیم بندی های مهم در باتری ها با توجه به جنس مواد است، زمانی که شما از جنس باتری اطلاع داشته باشید می توانید نسبت به خصوصیات آن نیز آگاه شوید.
پر کاربردترین باتری ها با توجه به این دسته بندی عبارت است از: باتری نیل کادیوم، باتری نیکل-آهن، باتری سدیم-گوگرد و باتری های سربی-اسیدی
دسته بندی طبق حالت الکترولیت
اگر الکترولیت های به کار رفته درون باتری ها به صورت جامد باشند اصطلاحا به آن ها باتری های خشک گفته می شود و چنانچه الکترولیت موجود به صورت مایع باشد در دسته باتری های تر قرار می گیرند.
در برخی مواقع اتفاق می افتد که الکترولیت درون باتری ها از نوع گاز باشند که در این صورت زمانی که یک واکنش شیمیایی انجام شود این گاز خارج خواهد شد، به باتری هایی که دارای الکترولیت گاز باشند پیل سوختی گفته می شود.
یکی از پیل های سوختی که نسبتا شناخته شده است پیل سوختی هیدروژن است، عملکرد آن این گونه است که هیدوژن را از منبع موجود و از محیط پیرامون اکسیژن می گیرد.
به جز دو دستبه بندی که در بالا به آن ها اشاره کردیم باتری ها طبق معیار های دیگری همچون: قابلیت شارژ دهی، سایز، مقدار ولتاژ و … دسته بندی می شوند که خیلی نیاز نیست در این مطلب درباره آن ها صحبت شود و همین مقدار آشنایی اولیه برای پیش بردن ادامه مطالب کافی است.
بیشتر بدانید: تفاوت باتری اسیدی و اتمی + فیلم
فیلم آشنایی با انواع باتری ماشین
قبل از ادامه مطلب میتوانید با تماشای ویدئوی زیر با خیلی از انواع باتری ماشین و اصطلاحات مربوط به آن آشنا شوید.
انواع باتری های سربی-اسیدی خودرو
باتری هایی که در ماشین ها استفاده میشود معمولا از همین نوع در حالت تر و خشک هستند، ولتاژ به کار رفته در این باتری ها از نوع 12 ولت است و واین امکان را به شما می دهند که در صورت تمام شدن شارژشان مجدد آن ها را شارژ نمایید.
این باتری ها برطبق دو معیار دسته بندی می شوند، اول با توجه به کاربردی که دارند و دوم طبق مواد افزوده شده آن ها.
دسته بندی باتری های اسیدی با توجه به کاربرد آن ها
باتری های سرب اسیدی در دو زیر گروه زیر تقسیم می شوند:
1.باتری ماشین( SLI ) 2.باتری های چرخه عمیق
باتری های استارتی خودرو
SLI ها وظیفه استارت زدن و هر گونه کار برقی در ماشین را بر عهده دارند، این باتری ها طوری ساخته شده اند که بتوانند آمپر بسیار بالایی را در زمان بسیار کم تولید کنند.
در ساختار آن ها از تعداد زیادی صفحات با ضخامت کم با بار های + و – استفاده می شود.
اگر این باتری ها در شرایط نرمال قرار بگیرند و استفاده از آن ها به نحو صحیح باشد طول عمرشان چیزی حدود 30 تا 150 سیکل کاری است.
صفحات استفاده شده در این باتری ها ضخیم تر از نوع قبلی هستند و طول عمرشان بسیار بیشتر از باتری های SLI است.
اگر از این باتری ها به نحو مناسب نگهداری شود بین 200 تا 800 سیکل کاری عمر می کنند. به دلیل ساختار قوی و طول عمر بالایی که دارنند از این باتری ها در کشتی ها نیز استفاده می شود.
دسته بندی باتری های اسیدی با توجه به مواد افزوده شده آن ها
باتری های اسیدی را اگر بخواهیم نسبت به مواد افزوده شده تقسیم کنیم به دو نوع باتری های سوپاپ دار و باتری های دارای تنظیم کننده سوپاپ تقسیم می شوند.
باتری های سوپاپ دار( VLA )
بخش عظیمی از باتری های درون ماشین ها را باتری های سوپاپ دار تشکیل می دهند، حتی اگر بخوهیم به صورت درصدی این بخش را توضیح دهیم چیزی حدود 95 درصد ماشین ها داری این نوع از باتری هستند و ساختار صفحات درون این ماشین ها از الکتورلیت های مایع است.
شاید برایتان سوال باشد که چرا از اصطلاح VLA استفاده می شود، مفهوم این اصطلاح در این است که چون خانه های موجود باتری با کمک بخش هایی می توانند درهوای آزاد راه داشته باشند و از این طریق بخار های تولیدی را تخلیه می کنند به آن ها VLA گفته می شود.
باتری های سوپاپ دار نیز خود به سه دسته جدا تقسیم می شوند یعنی:
باتری هایی که استاندارد هستند، باتری هایی که به نگهداری کمی احتیاج دارند، باتری هایی که احتیاجی به نگداری ندارند. که در ادامه هر یک از آن ها را نیز توضیح می دهیم.
باتری های سوپاپ دار استاندارد
این باتری ها آن دسته باتری های متداولی هستند که طی 100 سال اخیر بر روی اکثر خودرو ها استفاده می شود و با وجود اینکه باتری های جدید تری نسبت به آن ها آمده است اما همچنان به دلیل قیمت پایینی که دارند مورد استفاده قرار می گیرند.
برای تشخیض این باتری ها می توانید ظاهر آن را بررسی کنید، باتری های سوپاپ دار استاندار به نحوی هستند که برای تمام خانه های آن از یک درپوش استفاده می شود.
از نکات منفی در این باتری می توان این موضوع اشاره کرد که به دلیل اینکه تبخیر آب در آن بسیار بالا است نیاز دارد که به بیشتر از باتری های دیگر سطح الکتورلیت آن بررسی شود به همین دلیل به دقت و نگهداری بالایی نیاز دارند؛ علاوه بر این موضوع این باتری ها در زمان هایی که دما افزایش یابد مقاومت بسیار کمی دارند و دچار مشکل می شوند.
با توجه به این ویژگی های منفی، گذشت زمان و روی کار آمدن متد های جدید در ساخت باتری ها، این مدل کم کم از رده ها خارج شد و در ماشین ها از باتری هایی با نگهداری کم استفاده شد.
باتری سوپاپ دار با نگهداری کم
ساختار و ظاهر این باتری ها شباهت بسیاری به باتری های استاندارد دارد اما در درپوش های استاندارد سوراخ هایی قرار داده می شود که در این مدل از باتری آن ها حذف شدند و بجای استفاده از این سوراخ در زیر باتری بخش را قرار دادند.
به دلیل اینکه در تولید این باتری ها از کلسیم استفاده می شود سبب شد تا مقاومت بهتری در دمای هوا بالا داشته باشند.
با توجه به ساختار باتری های استاندارد میزان تبخیر در آن به حد قابل توجهی کاهش یافته است که موضوع سبب می شود تا احتیاج نباشد به صورت مرتب سطح الکترولیت آن بررسی شود.
ویژگی دیگری که این باتری دارد در این است که برخی تولید کنندگان آن را متناسب با دمای هوا تولید می کنند، یعنی باتری هایی که متناسب استفاده در دمای سرد هستند و عبارت cca در آن ها حک شده است و باتری هایی که برای استفاده در هوای گرمسیری و دمای بالا هستند که با عبارت rc مشخص می شوند.
این دو ویژگی باعث شده است که باتری های با نگهداری کم محبوبیت بیشتری نسبت به باتری های استاندارد داشته باشند و در عوض قیمت آن ها نیز بالا تر رود.
باتری های سوپاپ دار بدون احتیاج به نگهداری
ساختار این باتری ها به گونه ای است که در روند تولید آن ها از درپوشی استفاده نشده و این موضوع سبب شده است تا دیگر احتیاجی به چک کردن سطح الکترولیت نباشد.
از جمله ویژگی های این باتری ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- به دلیل داشتن کلسیم بالا مقاومت بسیار مناسبی در دمای بالا دارند.
- تبخیر آن ها بسیار ناچیز است.
- احتیاجی به مراقبت و بررسی سطح آب ندارند.
- نیازی به افزودن الکترولیت ندارند.
- طول عمر آن ها بیشتر است( بین 3 تا 5 سال).
- تخلیه خود به خودی آن ها نسبت به مدل های قبل بسیار ناچیز است.
باتری های دارای تنظیم کننده سوپاپ
تا اینجا درباره انواع باتری سوپاپ دار توضیح دادیم و نوبت به آن رسیده است که به سراغ باتری هایی از نوع تنظیم کننده سوپاپ برویم.
ساختار باتری های تنظیم کننده سوپاپ یا ( VRLA ) به گونه ای است که نیاز به این موضوع ندارند که با هوای آزاد در ارتباط باشند و در صورت نیاز از تنظیم کننده های سوپاپ استفاده می شود.
باتری های تنظیم کننده سوپاپ به نام باتری های خشک نیز معرفی می شوند که دارای دو دسته مجزا هستند:
1.باتری های ژلی 2. باتری های شبکه ای
باتری های خشک ژلی
دلیل نام گذاری این باتری ژلی در این است که چون می خواهند سطح الکترولیت درون آن ها غلیظ بشود از ژل های سلیکا در تولید آن ها استفاده می شود..
ویژگی هایی که می توانیم در مورد باتری های خشک ژلی به آن اشاره کنیم این است که: مقاومت آن ها در برابر شرایط دمایی متفاوت تا حد مناسبی است، سرعت شارژ دهی قابل قبولی دارند و می توان گفت سرعت آن ها نسبتا بالا است، زمانی که وبتاژ استفاده پیش از حد باشد مقاومت این باتری ها کم می شود.
علاوه بر ویژگی های بالا این نوع از باتری دارای این نکته منفی است و آن هم در این است که باتری های ژلی محدوده کاریشان بین 22 تا 38 درجه است. این بدان معنا است که در صورتی که از این محدوده بالاتر قرار بگیرند حالت ژلی خود را از دست می دهند به نوعی باتری غیر قابل استفاده می شود.
باتری های خشک شبکه ای
در تولید این باتری ها از الکترولیت هایی استفاده می شود که به حالت خمیری هستند و در درون این الکترولیت ها شبک هایی به توع حصیر هستند. صفحات مثبت و منفی مختلفی درون این باتری ها هستند که همگی از جنس کلسیم یا آنتیوان هستند.
ویژگی هایی که این باتری ها دارند عبارت است از:
در باتری های خشک لازم نیست که شما درون آن ها آب اضافه کنید، ایمنی در ساخت این باتری ها بسیار بالا است، شارژ کردن آن ها در مدت زمان بسیار کوتاهی انجام می شود، مقاومت زیادی در برابر شرایط دمایی بالا و انواع ارتعاش ها دارند، برای نگهداری از آن ها نیاز نیست که به سرعت چک شوند.
باتری های AGM
باتری AGM به دو نوع مارپیچ و مسطح تقسیم می شوند. در نوع مارپیچی، صفحات مثبت و منفی توسط جداکننده جذب کننده و فایبرگلس درون محفظه با ساختار مارپیچی قرار دارند و اکثر مواقع از جنس سرب هستند. وجود این سرب سبب می شود در هوای سرد مقاوت داخلی کاهش یافته و جریان الکتریکی الکترونها با سرعت بیشتری انجام میشود.
این باتری ها برخلاف باتری های اسیدی نیاز به چک کردن مداوم ندارند چون در آن ها صفحه فایبر گلاس مولکول آب را جذب می کند.
منظور از باتری های سیلد، اتمی یا همان پلمپ شده چیست؟
اگر شما حتی یکبار قصد تهیه باتری را داشته اید بنابراین حتما اسم باتری های سیلد به گوشتان خورده است، بنابراین شاید برایتان سوال باشد منظور از باتری های سیلد ( این باتری ها در ایران بیشتر به نام باتری های اتمی معروف هستند) که به آن باتری های پلمپ شده نیز گفته می شود چیست؟
اگر بخواهیم به صورت ساده این باتری ها را معرفی کنیم باید بگوییم که این باتری ها به گونه ای هستند که قابل شارژ بوده و سطح آن ها به صورت کامل بسته می باشد.
شاید برایتان سوال پیش آید که آیا درون این باتری ها نیز مایع الکترولیت قرار دارد؟ پاسخ به این سوال بله است، اما باید بدانید که سطح این مایع بسیار کم و ناچیز است و آن هم تنها به این دلیل است که حرکت و جربان الکترولیت ها صورت بگیرد.
از ویژگی های باتری های سیلد در این است که این باتری ها به هیچ گونه نگهداری احتیاج ندارند و طول عمر آن ها ممکن است به 7 سال هم برسد.
باتری های سیلد یا غیر سیلد؟
در تمامی مطالب بالا ما درباره انواع باتری برای شما صحبت کردیم اما در این جا میخواهیم یک جمع بندی از باتری ها داشته باشیم.
به صورت کلی باتری هایی که در ایران بسیار معروف هستند به دو نوع باتری های سیلد (اتمی) و غیر سیلد (اسیدی) تقسیم می شوند.
باتری های سیلد به نحوی هستند که به صورت کامل مهرموم شده اند و باتری های غیر سیلد در سطح بالایی آن ها معمولا در انواع و شکل های مختلف مجرا هایی قرار دارد.
بنباراین با توجه به ظاهر باتری ها شما می توانید تشخیص دهید که از کدام نوع هستند.
ویژگی های باتری های اتمی یا سیلد:
- بدون نیاز به مراقبت هستند.
- دارای عمر طولانی تری هستند.
- هزینه این باتری نسبت به سایر مدل ها کم تر است.
- باتری های اسیدی از مقاومت بالایی در برابر شارژ و دشارژ برخوردار هستند.
- زمانی که برای شارژ کردن آن ها نیاز است کم می باشد.
- درصد خرابی آن ها بسیار کم است.
تنها نکته ای که برای باتری های اتمی باید رعایت کرد در این است که مراقب باشید شارژ آن به صورت کامل تخلیه نشود زیرا تنها در این صورت است که احتمال خراب شدن آن بالا می رود.
ویژگی های باتری های اسیدی یا غیر سیلد:
- احتیاج به نگهداری و بررسی سطح آب دارند.( در مدل های مختلف شدت نگهداری متفاوت است)
- برخی از مدل های این باتری برای دمای بالا بسیار مناسب هستند.
- طول عمر آن ها از 2 تا 5 است، با این حال در آب و هوای گرمسیری این عدد به حداکثر می رسد.
- هزینه نسبتا بالایی دارند.
از دیگر مزایای باتری های سیلد نسبت به باتری های اسیدی می توان به نبود بخارات اسیدی به دلیل جامد بودن مواد و ریخته نشدن اسید روی خودرو و قطعات آن، عمر بیشتر، نوسانات ولتاژی کمتر و ایمنی کلی بیشتر اشاره کرد.
با توجه به مطالب گفته شده در بالا باید به خوبی متوجه انواع باتری ها شده باشید، ما در به بررسی دسته بندی ها جزئی باتری ها پرداختیم و در آخر این دسته بندی را به صورت کلی تر معرفی کردیم.
انواع باتری های ماشین با توجه به آمپر
یک ویژگی مهم که در باتری ها وجود دارد بحث آمپر آن ها است، آمپر تاثیر بسیار بالایی در روند کار کردن باتری دارد به نحوی که در صورتی که از باتری با آمپر نا مناسب استفاده کنید ممکن شود خودرو شما دچار مشکل شود.
به صورت کلی آمپر ها به دوسته آمپر های شرکتی یا به اصطلاح فابریک و آمپر های متفرقه تقسیم می شوند.
زمانی که شرکتی ماشینی را تولید می کند در ابتدا از آمپری استفاده می کند که کاملا مناسب با همان ماشین باشد که به آن آمپر فابریک گفته می شود.
بنابراین زمانی که شما قصد تعویض باتری ماشین خود را دارید باید به سراغ آمپری بروید که متناسب با ماشین شما باشد.
آیا تمامی باتری های که مخصوص خودرو هستند داری 12 ولت هستند؟
به صورت کلی می توان گفت بله، البته این اتفاق در چندین سال اخیر افتاده است زیرا در گذشته در برخی از ماشین باتری هایی استفاده می شود که دارای 6 ولت بودند، علاوه بر این موضوع ماشین های هیبریدی باید ولتاژی جداگانه داشته باشند و ولتاژی مورد استفاده آن ها چیزی حدود 48 تا 300 ولت است.
در انواع باطری ماشین بهترین مدل آن کدام است؟
پرسش این سوال بسیار کلی است و نمی توان تنها یک پاسخ را برای آن مشخص کرد، اگر به دنبال بهترین باطری هستید باید دفترچه راهنمای ماشین خود را به خوبی بررسی کنید تا متوجه شوید باطری ماشین شما باید چه ویژگی هایی داشته باشد، علاوه بر این موضوع لازم است که شرایط آب و هوایی شهر خود را نیز در نظر داشته باشید تا به سراغ باتری بروید که در آن دما مقاومت داشته باشد.
بنابراین فرقی ندارد که شما از باتری های اسیدی استفاده کنید یا اتمی بلکه چیزی که اهمیت دارد در این است که باتری شما متناسب با خودرو شما باشد.
سخن آخر
ما در این مقاله تلاش کردیم تا شما را به خوبی با انواع باتری خودرو آشنا نماییم و تمامی جزئیات را برای شما بیان کردیم تا بتوانید بهترین انتخاب را داشته باشید؛ در صورتی که همچنان در تهیه باتری مناسب خوردو خود شک دارید و نمیتوانید در میان انواع باتری ماشین، گزینه مناسبی را انتخاب کنید می توانید مدل ماشین خود را در قسمت نظرات برای ما بنویسید تا شما را راهنمایی کنیم.
